RECONSTRUCTIE. Dit gebeurde er in bunker onder Witte Huis na raketaanval Iran

Het was 19.30 uur aan de Amerikaanse oostkust toen het officiële bericht van de raketaanval kwam. Enkele uren eerder hadden satellieten van de Amerikaanse inlichtingendiensten een warmtesignaal opgepikt dat erop wees dat Iran projectielen had afgevuurd. De VS waren echter voorbereid, dankzij een tip van de Iraakse regering, die verwittigd was door Iran zelf.

De gegevens van de satellieten bevestigden de geheime informatie. De militaire bases van Aïn al-Assad en Erbil waren de doelwitten. Binnen enkele minuten werden de Amerikaanse troepen ter plaatse gewaarschuwd. Ze waren in opperste staat van paraatheid, vijf dagen na de Amerikaanse liquidatie van de Iraanse generaal Soleimani, en konden tijdig dekking zoeken.


Binnen het uur na de aanval werden de leiders van het Amerikaanse Congres op de hoogte gebracht. Democratisch voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi zat in een vergadering over de situatie in het Midden-Oosten toen iemand haar een briefje toeschoof met het nieuws. Ze legde het overleg stil, bracht iedereen op de hoogte en sloot af met: “Bid voor ons”. (lees hieronder verder)

Niet veel later kreeg ze telefoon van vicepresident Mike Pence. Die belde ook Chuck Schumer, de leider van de Democraten in de Senaat. Republikeinse leiders kregen hun briefing rechtstreeks van president Trump.

In het Pentagon ontmoette Defensieminister Mark Esper intussen de generale staf. Esper probeerde de Iraakse eerste minister Adil Abdul al-Mahdi te bellen – hoewel het in Irak midden in de nacht was – maar het nummer bleek niet te kloppen. De ambassadeur in Washington moest eraan te pas komen en die kon de partijen wél in contact brengen. Vervolgens vertrokken Esper en generaal Mark Milley – het hoofd van de generale staf – naar het Witte Huis.

Daar kwamen ze even voor 19.30 uur aan. Buitenlandminister Mike Pompeo was ook net gearriveerd en samen gingen ze de West Wing binnen. Ze daalden af naar de zwaarbeveiligde bunker onder het gebouw - de ‘Situation Room’, waar crisisoverleg plaatsvindt – en schoven aan bij andere toplui van de administratie. Naast president Trump en vicepresident Pence, waren stafchef Mick Mulvaney, Nationaal Veiligheidsadviseur Robert O’Brien en de directeur van de Amerikaanse Inlichtingendienst Joseph Maguire aanwezig. CIA-baas Gina Haspel vervoegde hen via teleconferentie. (lees hieronder verder)

Eerste doel was om te achterhalen of er Amerikaanse doden gevallen waren. Volgens een senator die met Trump sprak, was de president klaar om Iraanse doelwitten aan te vallen als er ook maar één Amerikaans slachtoffer te betreuren zou zijn. Dat leek op het eerste gezicht niet het geval.

Volgens de bronnen van CNN kwam daarop “een gevoel van terughoudendheid” over de kamer. Hoewel de optie bekeken werd om meteen terug te slaan, werd besloten om dat niet te doen tot er meer duidelijkheid was over de situatie ter plaatse en de intenties van Iran.

Veel van de aanwezigen hadden het gevoel dat Iran eerder een boodschap wilde sturen, dan echt slachtoffers maken. Het viel op dat Iran opmerkelijk wéínig raketten had afgevuurd. En het land had eerder ook bewezen dat het dat met een dodelijke precisie kon. Als het wilde. En dan was er nog de zekerheid dat Iran opníéúw zou terugslaan mocht er meteen een reactie komen van de VS. Hoewel er duidelijk spanning in de kamer hing, bracht dat besef ook kalmte met zich mee. (lees hieronder verder)

Binnen enkele uren na de aanval maakte Trump duidelijk dat hij de natie wilde toespreken en hij dicteerde de grote lijnen van wat hij wilde zeggen. Later kwam het nieuws dat het niet meer op dinsdagavond zou gebeuren en dat werd onthaald op een zucht van opluchting in het Congres.

Om 21.45 uur kwam vervolgens de intussen bekende ‘alles is oké’-tweet van de president, met het nieuws dat hij de volgende ochtend een verklaring zou afleggen.

Gedurende de nacht van dinsdag op woensdag zocht Iran volgens ingewijden via minstens drie niet-officiële kanalen – waaronder Zwitserland – contact met de VS. De boodschap was duidelijk: dit zou de enige respons zijn op de dood van Soleimani.

Woensdagochtend om 1 uur kwam de officiële bevestiging dat er geen Amerikaanse slachtoffers waren. Diep in de nacht werden in het Witte Huis alle mogelijke opties van de Verenigde Staten op een rij gezet en na een briefing ’s ochtends besloot Trump dat de VS alleen sancties zouden opleggen. De dreiging van een escalatie van het conflict was daarmee van de baan.

Trump begon vervolgens met het maken van aanpassingen aan zijn speech, die om 11 uur lokale tijd gepland stond. Heel wat topadviseurs probeerden erop te wegen, waardoor het langer duurde dan verwacht. Daardoor begon de toespraak van Trump met bijna een half uur vertraging.