Verzekerde moederschapsrust komt stap dichterbij. ‘Een grove onrechtvaardigheid wegwerken’
Zwangere vrouwen die ziek worden in de laatste weken voor hun bevalling mogen niet langer aan moederschapverlof inboeten. Dat zeggen nu ook de sociale partners in de Nationale Arbeidsraad. Daarmee komt een verzekerde moederschapsrust een grote stap dichterbij.
Het is al jaren een prioriteit van zowel de Gezinsbond, de Vrouwenraad, de vereniging van gynaecologen als de vakbonden: een vrouw die ziek of arbeidsongeschikt wordt op het einde van haar zwangerschap mag daar nadien niet voor gestraft worden. Dat is nu wel nog het geval.
In ons land hebben vrouwen recht op vijftien weken moederschapsverlof. Daarvan moet verplicht één week voor de uitgerekende bevallingsdatum worden opgenomen. Waardoor er nog maximaal veertien weken postnatale rust overblijven.
Maar vrouwen die ziek worden in de laatste zes weken voor hun bevalling, zien die ziektedagen van hun moederschapsverlof na de bevalling afgetrokken worden. Met als gevolg dat sommige moeders na een zware zwangerschap al negen weken na hun bevalling opnieuw aan het werk moeten. Volgens cijfers die het Rekenhof in oktober publiceerde, verliest 10 procent van de Belgische zwangere vrouwen aan moederschapsrust door ziekte voor de bevalling.
Niet alleen het middenveld trekt al jaren aan de alarmbel, ook de politiek sprong vorig jaar mee op de kar. Zowel PS, Ecolo-Groen als cdH dienden wetsvoorstellen in om jonge moeders een verzekerde moederschapsrust te geven. “We willen vooral een grove onrechtvaardigheid wegwerken”, stelt een van de indieners, Kamerlid Evita Willaert (Groen). “Deze regeling bestraft de vrouwen die ongewild eerder moeten stoppen met werken, voor hun eigen gezondheid of die van hun kind. Hun postnataal moederschapsverlof is de facto korter dan dat van de vrouwen die een probleemloze zwangerschap hebben gehad. Ons land bengelt met onze 15 weken moederschapsrust sowieso al onderaan in Europa. Dat daar nog eens van afgepitst wordt door ziekte voor de bevalling, is voor ons onaanvaardbaar.”
Kamervoorzitter Patrick Dewael stuurde in oktober een vraag om advies naar de Nationale Arbeidsraad (NAR), een orgaan waarin zowel de werknemers- als werkgeversorganisaties zetelen. Dat advies is nu klaar: de NAR zegt zich te kunnen vinden in het principe van een gegarandeerde rust voor alle kersverse moeders. De raad gaat nu zelf onderzoeken hoe dat technisch het best kan geregeld worden en wil tegen de zomer met een concreet voorstel komen. De raad, die al het RIZIV contacteerde om mee na te denken over de budgettaire gevolgen, denkt alvast aan een invoering in fases. “Er dient rekening te worden gehouden met de budgettaire impact voor de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen en voor de werkgevers voor wat betreft de betaling van het gewaarborgd loon”, klinkt het bij de NAR.
Baby in gevaar
Bij de Vlaamse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (VVOG) reageren ze alvast verheugd op het positieve advies. Gynaecologen komen namelijk zowat dagelijks in contact met het leed dat de huidige regeling veroorzaakt, stelt voorzitter Johan Van Wiemeersch. “We zien hoe toekomstige moeders zichzelf en hun ongeboren baby in gevaar brengen om ondanks een zware verkoudheid, grote vermoeidheid of aanhoudende buik- of rugpijn in die laatste weken toch te blijven werken, om maar geen moederschapsverlof te verliezen. Zodra ik ziektedagen voorschrijf, begint het prenataal verlof te lopen, ook al gaat het om klachten die niets met de zwangerschap te maken hebben.”
Ook bij de Vrouwenraad en de vakbonden reageren ze blij. “Nu wordt een vrouw die pech heeft tijdens de zwangerschap dubbel gestraft. Daar kan toch niemand voor zijn”, stelt Magda De Meyer, voorzitter van de Vrouwenraad. “Ik ben blij dat ook de werkgevers in de NAR dat inzien. Want als een jonge mama weer moet gaan werken en nog niet helemaal hersteld is, dan is dat ook in het nadeel van haar werkgever. Zo’n vrouw zit dan toch voornamelijk met haar hoofd thuis.”
Bij de Vrouwenraad wijzen ze naar onze noorderburen, waar al jaren een verzekerd moederschapsverlof na de bevalling geldt. De Gezinsbond laat dan weer weten dat internationale experts eigenlijk twintig weken rust na de bevalling aanraden. Dat is volgens hen nodig om een goede band te creëren tussen mama en baby en kan ook een lange periode van borstvoeding stimuleren.
Geld kosten
Dat de Nationale Arbeidsraad nu positief advies geeft, wil echter nog niet zeggen dat het er deze keer wél van komt. Want zoiets zal geld kosten, weet ook gynaecoloog Van Wiemeersch. “Als we de voorbije jaren met onze vraag gingen aankloppen bij de bevoegde ministers, werden we altijd wandelen gestuurd met de mededeling dat de moederschapsrust garanderen gewoon te duur was. Daarom is het zo belangrijk dat de sociale partners hier nu ook achter staan en er het belang van inzien. Dit betekent eindelijk een beetje licht in de duisternis.”
Federaal minister van Werk Nathalie Muylle (CD&V) zegt alvast verheugd te zijn dat het advies er eigenlijk is. Haar kabinet vroeg in juli 2018 een gelijkaardig advies aan de NAR. Dat is er toen niet gekomen. “We zijn blij dat er een advies is en zijn ook tevreden met de inhoud ervan. Want het ging hier inderdaad om een anomalie”, zegt haar woordvoerder Miet Deckers. “We kijken dan ook uit naar de technische uitwerking door de NAR.”
Dat is ook te horen bij de andere politieke partijen. Daar wacht men op het concreet voorstel alvorens standpunt in te nemen.