Hebben de Britse tabloids een racismeprobleem?

Al van bij het begin van hun relatie had prins Harry het over “raciale ondertonen in commentaarstukken”. De hertog en hertogin van Sussex zijn niet de enige die er zo over denken. “Zwarte Britten weten waarom Meghan Markle eruit wil”, schreef de Britse auteur Afua Hirsch in een opiniestuk in The New York Times, “het is het racisme.” En vorig jaar ondertekenden 72 Britse parlementariërs een gezamenlijke brief die de “koloniale” toon in sommige berichtgeving over Meghan Markle aanklaagde.

Lees de krantenarchieven erop na: het is moeilijk om te ontkennen dat de tabloids veel persoonlijker waren dan nodig, en dat haar achtergrond opvallend vaak in de artikels sloop. De Daily Mail omschreef haar ooit als “(almost) straight outta Compton” – ofte “(bijna) recht uit Compton”, een duidelijke verwijzing naar de arme en brutale Afro-Amerikaanse gemeenschap in de stad waar ze opgroeide.

Een ander vaak geciteerd voorbeeld is een column in de Daily Mail, in 2016 geschreven door Rachel Johnson, de zus van premier Boris Johnson. Daarin heeft de columniste het onder meer over het “exotisch DNA” van Markle. Volgens Johnson is Markle geen partij voor Harry, onder meer omdat ze scheidde van een voormalige partner. “Iemand die ervandoor gaat is erger dan een zwart schaap”, klinkt het. Is dat laatste een metafoor, een slecht verhulde racistische opmerking, of beide? Het antwoord ligt wellicht in het oog van de toeschouwer. Al is de kans vermoedelijk klein dat de auteur zich niet bewust was dat haar woordkeuze ruimte voor interpretatie liet.

Die double entendre is typisch voor de schandaalpers, zegt publicist Harry De Paepe, een kenner van de Britse politiek en maatschappij. “De tabloids gaan nooit letterlijk schrijven dat het een probleem is dat Meghan zwart is. Het is zeer moeilijk aan te tonen dat ze racistisch over haar schrijven, maar ik begrijp de beschuldigingen wel. Het is allemaal zeer subtiel. Haar afkomst is zelden de invalshoek van een artikel, maar wel vaak een punt dat terloops nog even gemaakt moet worden.”

Telefoons hacken

Het zal een schrale troost zijn voor Meghan Markle, maar ooit waren de boulevardkranten nog een stuk vrijpostiger. Begin jaren 2010 beleefde de Britse pers een enorme vertrouwenscrisis, nadat bekend raakte hoe tabloid News Of The World en andere kranten exclusieve verhalen schreven door onder meer telefoons te hacken. Het leidde tot een grootschalig publiek onderzoek. Daarna gingen de tabloids voorzichtiger te werk, of toch naar hun eigen standaarden. Volgens De Paepe verklaart dat mee de subtiliteit van de verwijzingen naar Markles achtergrond.

“Maar de corebusiness van de tabloids is natuurlijk om te mikken op de onderbuik van de maatschappij, waar ook racistische sentimenten leven. Dat zag je ook goed in de brexitverslaggeving, waar Poolse loodgieters plots als een bedreiging werden voorgesteld”, zegt De Paepe.

Het vermeende racisme van de roddelblaadjes klinkt lang niet iedereen overtuigend in de oren. “Het is absurd om het fiasco van Harry en Meghan af te schuiven op Brits racisme”, schrijft columniste Sherelle Jacobs in een commentaarstuk in The Telegraph. Ja, de hertogin heeft racistische opmerkingen moeten ondergaan, klinkt het – en er zijn zeker Britten die haar niet moeten enkel en alleen om haar huidskleur.

Maar er zijn volgens Jacobs genoeg andere redenen waarom het koppel het mikpunt is van de vaak rechts-conservatieve tabloids. Bijvoorbeeld dat Harry en Meghan erg uitgesproken zijn en heel progressieve standpunten innemen. Vergeet ook niet, zegt Jacobs, dat de traditionele scheidslijnen in de Britse maatschappij veeleer getrokken worden door klasseverschillen dan door ras.

De Britse publieke opinie is niet inherent racistisch, zegt ook De Paepe. “Uit onderzoek blijkt keer op keer dat de Britten net heel tolerant zijn. En ook de veel gehoorde kritiek dat het land door premier Boris Johnson racistischer wordt, is niet zonder meer hard te maken. Het regeringskabinet is nooit zo kleurrijk geweest als vandaag.”

 In een ander licht

Bij veel Britten met buitenlandse roots leeft niettemin het gevoel dat zij extra hun best moeten doen, dat zij net door hun achtergrond veel harder aangepakt worden door de pers. Topvoetballer Raheem Sterling, geboren in Jamaica, trok in 2018 van leer tegen de Daily Mail. Sterling had met zijn riante loon een peperduur huis gekocht voor zijn moeder, net als zijn teamgenoot Phil Foden had gedaan. Maar in de berichtgeving deed Foden iets liefs voor zijn moeder, terwijl Sterling schijnbaar op een schandalige manier het geld door ramen en deuren naar buiten gooide. “Deze jonge zwarte kerel wordt in een ander licht bekeken. Dat stookt racisme aan”, aldus Sterling.

Wie daar in het geval van Meghan Markle ook zo over denkt, zal niet ver moeten zoeken om bewijs te vinden. Nadat ze een toast met avocado gegeten had, mocht de hertogin het alweer bekopen. “Zorgt Meghans favoriete snack voor droogte en moord?” kopte de Daily Mail. De populariteit van avocado’s heeft weliswaar een grote impact op het klimaat, maar Meghan Markle is lang niet de enige die ze eet.