Iraans leger geeft toe Boeing per ongeluk te hebben neergehaald

De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif spreekt op Twitter over “een trieste dag” en zegt dat de crash is veroorzaakt “door een menselijke fout in een crisistijd die door ‘Amerikaanse avonturisme’ is veroorzaakt”. De Boeing 737 zou vlak langs een militaire basis van de Iraanse Revolutionaire Garde zijn gevlogen, werd aangezien voor een vijandelijke kruisraket en met een korteafstandsraket neergehaald. Deze raket ontplofte pal naast het passagiersvliegtuig, waarna het hoogte verloor en neerstortte met 176 mensen aan boord.

De Boeing zou dus “door een menselijke fout” uit de lucht zijn geschoten. Amirali Hajizadeh, de commandant van de Iraanse Revolutionaire Garde, neemt alle verantwoordelijkheid op zich. Volgens hem gebeurde een en ander tegen de achtergrond van de toegenomen spanningen tussen Iran en de Verenigde Staten. 

De presidenten van Oekraïne en Iran spreken elkaar vandaag nog over het neerhalen van de Oekraïense Boeing. Volodymyr Zelenski belt zijn Iraanse ambtgenoot Hassan Rohani om 16 uur (onze tijd) op. Zelenski eiste eerder vandaag al excuses, een open onderzoek en de uitbetaling van schadevergoedingen. 

Het toestel van Ukraine Airlines crashte woensdag kort na opstijgen vanuit Teheran. Alle 176 inzittenden kwamen daarbij om het leven. De meeste passagiers zijn Iraanse of Canadese burgers, maar er kwamen ook mensen uit Oekraïne, Zweden en het Verenigd Koninkrijk om het leven.

De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif heeft zich in een tweet bij de nabestaanden verontschuldigd en bood hen zijn “condoleances” aan. De autoriteiten hebben inmiddels gezegd de “rampzalige vergissing, die aan zovele onschuldige mensen het leven heeft gekost, diep te betreuren” en spreken van een “zware tragedie” en een “onvergeeflijke fout”. Het Iraanse leger zegt dat het zijn procedures zal verbeteren om dergelijke “vergissingen” in de toekomst te voorkomen. De krijgsmacht stelt de verantwoordelijken voor het neerhalen van het toestel “onmiddellijk” voor het militaire gerecht te zullen brengen. 

De Iraanse president Hassan Rohani spreekt op Twitter van een “grote tragedie” en een “onvergeeflijke vergissing”. Ali Khamenei, de hoogste geestelijke leider van Iran, beval het leger na te denken over elke vorm van “nalatigheid” en het nodige te doen om “herhaling van een dergelijk ongeval te vermijden”. 

Onder meer Canada, de VS, het Verenigd Koninkrijk en Nederland zeiden recent informatie te hebben waaruit blijkt dat het vliegtuig met een raket werd neergehaald. Iran had tot nu ontkend dat een raket de crash veroorzaakte en deed de berichten hierover af als “psychologische oorlogsvoering”. Het regime beloofde wel een volledig onderzoek. Donderdag dan toonden tv-beelden van de crashsite een graafmachine die puin aan het ruimen was. Meteen werd gevreesd dat er belangrijk bewijsmateriaal zou kunnen worden verwijderd. Gisteren waarschuwde de Canadese minister van Buitenlandse Zaken, Francois-Philippe Champagne, Iran nog dat “de wereld toekeek” en dat de nabestaanden van de slachtoffers “de waarheid wilden weten”.

De New York Times kreeg videobeelden te pakken waarop de vermoedelijke raketinslag te zien was. Tien seconden later was er een luide ontploffing op de grond te horen. Het vliegtuig stond in lichterlaaie en bleef doorvliegen. Het probeerde terug te keren naar de luchthaven, maar stortte neer.

Iran moet “lessen trekken” uit de tragedie, zegt de voorzitter van de commissie Buitenlandse Zaken van het Russische parlement. “Als de ontcijfering van de zwarte dozen en de onderzoeksactiviteiten niet aantonen dat het Iraanse leger dat opzettelijk hebben gedaan, en dat er daarvoor geen logische redenen zijn, moet het incident als gesloten worden beschouwd. Met de hoop dat er lessen uit zullen getrokken worden en dat alle partijen maatregelen nemen”, aldus Konstantin Kossatchev, die geciteerd werd door het persagentschap Interfax.

De Oekraïense president Volodymyr Zelenski heeft Teheran opgeroepen dat de schuldigen worden gestraft. Hij eiste ook de uitbetaling van schadevergoedingen. Zelenski verwacht een volledige schuldbekentenis en officiële verontschuldigingen via de diplomatieke kanalen. Zelenski drong op een “volledig en open onderzoek” aan.

Oekraïne liet gisteren weten dat zijn experts in Iran toegang hebben gekregen tot de zwarte dozen, de brokstukken van het vliegtuig, de plaats van de crash en de gesprekken tussen de piloten en de Iraanse controletoren.

Ook de Canadese premier Justin Trudeau eist vandaag in een communiqué een “volledig en diepgaand onderzoek”. Hij rekent op “transparantie” en verwacht “volledige samenwerking” van de Iraanse autoriteiten.