Direct naar artikelinhoud
Formatie

Nog twee dagen voor Coens en Bouchez: federale onderhandelingen gaan cruciaal weekend in

Informateurs Joachim Coens (CD&V, links) en Georges-Louis Bouchez (MR, rechts).Beeld Tim Dirven

Gaan we naar een regering mét of zonder N-VA? Op die vraag zoeken de informateurs Joachim Coens (CD&V) en Georges-Louis Bouchez (MR) tegen maandag een antwoord. Een poging om een ‘Vlaams front’ te vormen, stootte intussen op een veto van Open Vld-voorzitter Gwendolyn Rutten.

en

Wat doen N-VA en PS?

De informateurs zagen gisterennamiddag eerst N-VA-voorzitter Bart De Wever, vervolgens Paul Magnette van de PS. Coens en Bouchez hadden een dubbele vraag voor hen: kunnen de N-VA en PS samen besturen? En: is de informateursnota een voldoende basis om gesprekken aan te knopen? Het doel blijft nog altijd om tegen maandag, wanneer ze weer naar de koning moeten, duidelijkheid te hebben over welke coalitie(s) mogelijk zijn.

De informateursnota, die woensdagavond uitlekte, zwenkt naar rechts ten opzichte van die van hun voorganger Magnette. Coens en Bouchez spijkerde sindsdien hun tekst verder bij op basis van de input van de verschillende partijen. De N-VA geeft aan verder te willen praten op basis van wat voorligt, ook al betekent dat dat ze met de ‘aartsvijand’ PS in zee moeten gaan. “Het is het inhoudelijke project dat telt”, klinkt het. De Vlaams-nationalisten zijn niet van plan zich er zo maar af te laten rijden, ondanks het feit dat een deel van de partij liever niet met de PS bestuurt. 

Bij de PS ligt samen regeren met N-VA veel moeilijker. De voorbije maanden hebben de socialisten al verschillende keren aangegeven dat de inhoudelijke kloof te groot is. Zolang de N-VA blijft zeggen dat er ofwel een centrumrechts socio-economisch beleid moet komen, ofwel confederalisme, is het voor hen een ‘no pasaran’. Ook hebben ze veel vragen bij het werk van de informateurs. De gesprekken gisteren brachten weinig nieuwe inzichten, viel te horen bij de onderhandelaars. Echt vooruitgang lijkt er niet geboekt.

Waar willen de informateurs naartoe?

Helemaal duidelijk is dat niet. Terwijl informateur Bouchez duidelijk aanstuurt op een Vivaldi-coalitie (met groenen, liberalen, socialisten en CD&V; zonder N-VA), zitten de christendemocraten van Coens op een ander spoor. Zij willen absoluut de N-VA erbij. Dat was ook het signaal dat federaal vicepremier Koen Geens gisteren gaf voor de VRT-camera’s bij het binnengaan van de ministerraad. “Ik heb mijn voorkeur al bij herhaling kenbaar gemaakt en ik blijf daar ook bij”, zei Geens, die telkens ijverde voor een paars-gele formule. 

Wat opvalt is dat de nota van Bouchez en Coens eerder aanstuurt op paars-geel dan op Vivaldi. De socialisten zijn danig ontstemd dat ‘hun’ maatregel om de laagste pensioenen op te trekken naar 1.500 euro werd afgezwakt. Dat de informateurs de optie openlaten om twee kerncentrales ook na 2025 open te laten, is moeilijk verteerbaar voor Ecolo en Groen. 

Gaat het om een openingsbod van de informateurs om socialisten en groenen elders tot toegevingen te dwingen? Of is het effectief de bedoeling de N-VA erbij te halen?  Hoe het ook zij: mocht de paars-gele piste doodlopen, dan kunnen Coens en Geens bewijzen dat ze er alles aan hebben gedaan om de N-VA aan boord te houden. Het zou een Vivaldi-coalitie beter verteerbaar maken voor hun achterban. De MR kan claimen dat zij de koers bepalen, en niet de PS.

Wat met Open Vld?

De partij blijft hopeloos verdeeld. Terwijl vanuit de partijtop de informateursnota aanvankelijk werd beoordeeld als “vis noch vlees”, zei Kamerlid Vincent Van Quickenborne donderdag dat er wel degelijk “eten en drinken” in zit. Wat is het nu? De oude spanningen tussen het paars-groene en paars-gele kamp binnen de partij spelen weer in alle hevigheid op. De nakende voorzittersverkiezingen, eind maart, maken het alleen maar erger.

De kritiek op voorzitter Gwendolyn Rutten is hard. Hoe kan ze deze nota nu afserveren terwijl die een stuk minder links is als die van Magnette? Tegelijk wimpelde ze donderdag een uitnodiging af om een ‘Vlaams front’ te vormen, iets wat haar tegenstanders haar zwaar aanrekenen. 

Informateur Coens zelf had haar donderdag gevraagd om haar samen met De Wever te kunnen spreken. Konden N-VA, CD&V en Open Vld niet beter samen aan één zeel trekken? Rutten paste, omdat ze geen parallel onderhandelingscircuit wilde openen zonder de andere informateur Bouchez erbij. De MR-voorzitter was wel op de hoogte van de mogelijke ontmoeting. Ook een tweede vraag van De Wever zelf wees ze af. Die stelde voor om samen te zitten met de voorzitters van partijen in de Vlaamse regering (dezelfde drie mensen dus). Op een laatste aanbod voor een onderhoud tussen De Wever en haarzelf, kwam geen antwoord. 

Volgens haar tegenstanders wil dit maar één ding zeggen: Rutten wil absoluut gaan voor geen paars-gele coalitie. De Open Vld-voorzitter zelf heeft altijd benadrukt dat ze niet aan handje wil lopen van de N-VA en haar eigen koers varen.

De liberalen staan onder immense druk. Als er een paars-gele regering wordt gevormd, zijn ze niet noodzakelijk. Daar kan de CD&V eenvoudig de plaats van de Open Vld innemen. Anderzijds zijn de liberalen absoluut nodig om een Vivaldi-coalitie te vormen. Is de partij stabiel genoeg om een betrouwbare coalitiepartner te zijn voor de andere partijen? Het brengt de hele constellatie in gevaar.  De informateurs hebben nog twee dagen om meer duidelijkheid te scheppen.