▶ ‘10 seconden om te beslissen’: Iraanse generaal geeft uitleg na neerschieten passagiersvliegtuig

 Amirali Hajizadeh, de bevelhebber van de lucht- en ruimteafdeling van de Iraanse Revolutionaire Wacht, heeft de “volledige verantwoordelijkheid” op zich genomen voor de crash van de Boeing van Ukraine International Airlines woensdag in de buurt van Teheran. De generaal deed dat in een verklaring op televisie. 

Volgens Hajizadeh handelde de militair die de raket afvuurde zonder dat hij bevestiging kreeg om te schieten. Door een ‘storing in de telecom’ zou de man die bevestiging niet hebben kunnen vragen. De officier die besloot om te vuren, nam het vliegtuig voor een kruisraket en zou ‘tien seconden’ gehad hebben om te beslissen, zegt Hajizadeh nog.

“Spijtig genoeg” vuurde de officier, “wat dan tot het ongeval leidde”, zei Hajizadeh. “Toen ik het vernam, wenste ik liever zelf dood te zijn in de plaats van getuige van dat ongeval.” 

Volgens de generaal waren alle Iraanse strijdkrachten woensdag in opperste staat van paraatheid vanwege de dreigementen van de Verenigde Staten om 52 doelwitten in Iran aan te vallen. Hij zei nog dat de “communicatiestoring” zeker geen rechtvaardiging is voor de crash en “onvergeeflijk” is.

‘Nadenken over deze nalatigheid”

De Iraanse strijdkrachten gaven eerder toe dat ze het vliegtuig “per ongeluk” hadden neergehaald. Ali Khamenei, de hoogste geestelijke leider van Iran, beval het leger na te denken over elke vorm van “nalatigheid” en het nodige te doen om “herhaling van dergelijk ongeval te vermijden.”

De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif sprak eerder vandaag op Twitter over “een trieste dag” en zegt dat de crash is veroorzaakt “door een menselijke fout in een crisistijd die door ‘Amerikaanse avonturisme’ is veroorzaakt”. De Boeing 737 zou vlak langs een militaire basis van de Iraanse Revolutionaire Garde zijn gevlogen, waarop het werd neergehaald.

Het toestel crashte woensdag kort na opstijgen vanuit Teheran. Alle 176 inzittenden kwamen daarbij om het leven. De meeste passagiers zijn Iraanse of Canadese burgers, maar er kwamen ook mensen uit Oekraïne, Zweden en het Verenigd Koninkrijk om het leven.

De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif heeft zich in een tweet bij de nabestaanden verontschuldigd en bood hen zijn “condoleances” aan. Iraans president Hassan Rouhani verklaarde de “rampzalige vergissing, die aan zovele onschuldige mensen het leven heeft gekost, diep te betreuren” en spreken van een “zware tragedie” en een “onvergeeflijke fout”. 

Het Iraanse leger zegt dat het zijn procedures zal verbeteren om dergelijke “vergissingen” in de toekomst te voorkomen. De krijgsmacht stelt de verantwoordelijken voor het neerhalen van het toestel “onmiddellijk” voor het militaire gerecht te zullen brengen. De Iraanse president Hassan Rohani spreekt op Twitter van een “grote tragedie” en een “onvergeeflijke vergissing”.

Onder meer Canada, de VS, het Verenigd Koninkrijk en Nederland zeiden recent informatie te hebben waaruit blijkt dat het vliegtuig met een raket werd neergehaald. Iran had tot nu ontkend dat een raket de crash veroorzaakte en deed de berichten hierover af als “psychologische oorlogsvoering”. Het regime beloofde wel een volledig onderzoek. Donderdag dan toonden tv-beelden van de crashsite een graafmachine die puin aan het ruimen was. Meteen werd gevreesd dat er belangrijk bewijsmateriaal zou kunnen worden verwijderd. Gisteren waarschuwde de Canadese minister van Buitenlandse Zaken, Francois-Philippe Champagne, Iran nog dat “de wereld toekeek” en dat de nabestaanden van de slachtoffers “de waarheid wilden weten”.

De New York Times kreeg videobeelden te pakken waarop de vermoedelijke raketinslag te zien was. Tien seconden later was er een luide ontploffing op de grond te horen. Het vliegtuig stond in lichterlaaie en bleef doorvliegen. Het probeerde terug te keren naar de luchthaven, maar stortte neer.

Oekraïne: straf en schadevergoeding

Na de bekentenissen van Iran, heeft de Oekraïense president Volodymyr Zelenski Teheran opgeroepen dat de schuldigen worden gestraft. Hij eiste ook de uitbetaling van schadevergoedingen. Zelenski verwacht een volledige schuldbekentenis en officiële verontschuldigingen via de diplomatieke kanalen.

Zelenski drong op een “volledig en open onderzoek” aan. Oekraïne liet vrijdag weten dat zijn experts in Iran toegang hebben gekregen tot de zwarte dozen, de brokstukken van het vliegtuig, de plaats van de crash en de gesprekken tussen de piloten en de Iraanse controletoren.  Zelenski en zijn Iraanse ambtgenoot Hassan Rohani zullen later vandaag nog met elkaar telefoneren over de crash van de Boeing, zo heeft Kiev laten weten. Zelenski zal daarna het Oekraïense volk toespreken.

Ook de Canadese premier Justin Trudeau eiste zaterdag in een communiqué een “volledig en diepgaand onderzoek”. Hij rekent op “transparantie” en verwacht “volledige samenwerking” van de Iraanse autoriteiten.

Rusland: Iran moet hier lessen uit trekken

 Iran moet “lessen trekken” uit de tragedie. Dat zegt de voorzitter van de commissie Buitenlandse Zaken van het Russische parlement.

“Als de ontcijfering van de zwarte dozen en de onderzoeksactiviteiten niet aantonen dat het Iraanse leger dat opzettelijk heeft gedaan, en dat er daarvoor geen logische redenen zijn, moet het incident als gesloten worden beschouwd. Met de hoop dat er lessen uit zullen worden getrokken en dat alle partijen maatregelen nemen”, zei Konstantin Kossatchev, die geciteerd werd door het persagentschap Interfax.