Protest in Iran na bekentenis over crash Oekraïense Boeing, Britse ambassadeur ontkent dat hij deelnam

In het centrum van Teheran vonden volgens verschillende media vandaag meerdere betogingen plaats. Dat blijkt ook uit filmpjes op sociale media. Er zouden verschillende manifestaties geweest zijn aan enkele universiteiten en de betogers zouden het ontslag geëist hebben van Ali Khamenei, de hoogste geestelijke leider van Iran.

Op video’s is te zien hoe “dood aan de leugenaars" en “jullie kennen geen schaamte!” geroepen wordt. Het Iraanse persbureau Fars meldt dat foto’s van de door de VS geliquideerde generaal Soleimani werden verscheurd. Toen de duisternis viel staken de Iraniërs kaarsen aan, en legden bloemen neer. Volgens Fars waren er 700 tot 1.000 demonstranten, andere media hebben het dan weer over duizenden betogers aan de Amirkabir Universiteit.

De politie kwam tussenbeide en dreef de manifestanten uiteen die “destructieve en radicale” slogans riepen, aldus het persbureau nog.

Macaire zou zaterdagavond voor de universiteit Amir Kabir hebben deelgenomen aan een protestactie naar aanleiding van het neerhalen van het passagiersvliegtuig. De ambassadeur werd opgepakt en enkele uren vastgehouden omdat hij volgens het Iraanse nieuwsagentschap Tasnim de demonstranten zou hebben aangezet tot “radicale acties”. De ambassadeur werd na enkele uren opnieuw vrijgelaten, maar moet zich vandaag bij het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken aanbieden.

De Britse minister van Buitenlandse Zaken Dominic Raab noemde de arrestatie een flagrante schending van het internationaal recht.

Op Twitter bevestigt Macaire dat hij zaterdagavond werd opgepakt. “Ik kan bevestigen dat ik niet heb deelgenomen aan de manifestatie. Ik nam wel deel aan een evenement dat werd aangekondigd als een wake voor de slachtoffers van de tragedie met het vliegtuig van Ukraine International Airlines. Na vijf minuten ben ik vertrokken toen de manifestanten slogan begonnen te scanderen tegen autoriteiten.”

De hoge vertegenwoordiger van het Europees buitenlands beleid, Josep Borrell, uitte kritiek op de arrestatie van Macaire. “Ik ben zeer bezorgd over de tijdelijke arrestatie van de Britse ambassadeur in Iran. De naleving van het Verdrag van Wenen is een verplichting. De Europese Unie roept op tot een de-escalatie en een opening voor diplomatie”, aldus Borrell op Twitter.

Taekwondo-atleet Kimia Alizadeh, de enige vrouwelijke winnaar van een Olympische medaille uit Iran, heeft zaterdagavond haar land definitief verlaten. Alizadeh haalde een bronzen medaille op de Olympische Spelen van Rio in 2016. Ze kan naar eigen zeggen niet langer leven in een land dat gedomineerd wordt door “hypocrisie”. “Ik ben één van de miljoenen vrouwen die al jaren onderdrukt worden in Iran”, schrijft ze op haar Instagram-account. “Ik heb alles gedragen dat ik moest dragen”, aldus de atlete, die verwees naar haar hoofddoek die Iraanse vrouwen verplicht moeten dragen in openbare ruimte, ook en vooral in de sport.

“Aan de dappere, lijdende bevolking van Iran: ik sta aan jullie kant sinds het begin van mijn presidentschap en mijn regering zal jullie blijven bijstaan. We volgen jullie protesten op de voet en zijn geïnspireerd door jullie moed”, tweette de Amerikaanse president Donald Trump als reactie op de protesten. Opvallend: hij postte zijn boodschap ook in het Perzisch.

“De regering van Iran moet mensenrechtengroepen in staat stellen de feiten te volgen en de lopende protesten van het Iraanse volk te rapporteren. Er kan geen nieuw bloedbad plaatsvinden, noch een shutdown van het internet", aldus Trump in een tweede tweet. “De wereld kijkt toe.”

Mogelijk verwijst de president naar het geweld dat de Iraanse overheid toepaste tijdens grootschalige protesten in november. Volgens Amnesty International kwamen daarbij meer dan 300 mensen om het leven.

Ook de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo deelde een filmpje van de protesten. “De stem van het Iraanse volk is duidelijk. Ze hebben genoeg van de leugens van het regime, corruptie, onbekwaamheid en brutaliteit van de IRGC (Iraanse Revolutionaire Garde, nvdr) onder de kleptocratie van Khamenei. We staan ​​aan de kant van het Iraanse volk dat een betere toekomst verdient”, schreef Pompeo erbij. 

Een team met Canadese onderzoekers is deze avond geland in Teheran. Ze gaan er de families van de Canadese slachtoffers begeleiden. Dat kondigde de Canadese premier Justin Trudeau aan. Trudeau zei ook nog dat hij de Iraanse president Hassan Rohani via de telefoon heeft gevraagd om maatregelen te nemen zodat zo’n tragedie niet meer kan gebeuren. “Dat Iran de verantwoordelijkheid opneemt, is een belangrijke stap”, aldus Trudeau. “Maar ik heb benadrukt dat Teheran nog meer maatregelen moet nemen. We moeten duidelijkheid krijgen over de oorzaken van deze tragedie.”

Amirali Hajizadeh, de bevelhebber van de lucht- en ruimteafdeling van de Iraanse Revolutionaire Wacht, nam eerder vandaag de “volledige verantwoordelijkheid” op zich voor de crash. Volgens Hajizadeh deed de soldaat die het passagiersvliegtuig met een raket neerhaalde, dat zonder dat hij de bevestiging had kunnen krijgen van een bevel om te schieten. Oorzaak was een “telecomstoring”. De soldaat hield de Boeing voor een “kruisraket” en had “tien seconden” om te beslissen of hij al dan niet een luchtafweerraket ging afvuren, aldus de generaal.

“Spijtig genoeg vuurde de officier, wat dan tot het ongeval leidde”, zei generaal Hajizadeh. “Toen ik het vernam, wenste ik liever zelf dood te zijn in de plaats van getuige van dat ongeval.” Volgens de brigadegeneraal waren alle Iraanse strijdkrachten woensdag in opperste staat van paraatheid wegens de dreigementen van de Verenigde Staten om 52 doelwitten in Iran aan te vallen. Hij zei nog dat de “communicatiestoring” zeker geen rechtvaardiging is voor de crash en “onvergeeflijk” is.

De Oekraïense Boeing met 176 inzittenden stortte woensdag in Iran neer. Niemand overleefde de ramp.