RECONSTRUCTIE. Hoe de VS zorgvuldig de moord op generaal Soleimani planden

Het was bijna niet gebeurd: het vliegtuig van de generaal had vertraging opgelopen. Twee Iraakse politici hadden de Amerikaanse inlichtingsdienst ingelicht dat generaal Soleimani met een toestel van Cham Wings Airlines en het vluchtnummer Flight 6Q5O1 van Damascus naar Bagdad zou vliegen. Maar terwijl het vliegtuig volgens de officiële gegevens reeds vertrokken was om 19.30 uur, meldde een informant dat het vliegtuig nog aan de grond stond. Moet de aanval à propos doorgaan, vroegen sommigen zich af.

De uren tikten voorbij. De twijfel werd groter. Totdat, net voordat de deuren van het toestel sloten, een konvooi kwam aangereden met Qassim Soleimani. Hij ging aan boord met twee escorts, de deuren sloten, en het vliegtuig steeg op om drie uur later, 36 minuten na middernacht, te landen in Bagdad. Exact 11 minuten later sloeg de eerste van meerdere raketten in op een van de auto’s van Soleimani: er vielen tien doden waaronder de generaal. Missie geslaagd. 

Dat de raketaanval bedoeld was voor de generaal was meteen duidelijk: Trump deelde er zelfs een Twitterbericht over: “Iran won nog nooit een oorlog, maar verloor nog nooit een onderhandeling.” De president sprak zich daarmee uit tegen onderhandelingen met het Iraanse regime. “Hij doodde of verwondde duizenden Amerikanen en was van plan er nog velen te vermoorden”, zo ging hij verder.

Reeds anderhalf jaar geleden werd de naam van generaal Soleimani hevig bediscussieerd bij de Amerikaanse top. Een ding was zeker: ze achtten hem allemaal verantwoordelijk voor de vele Amerikaanse doden. Maar de gevolgen van een aanslag op het leven van Qassim Soleimani waren onduidelijk. Bovendien zou het behoorlijk moeilijk zijn om hem te treffen in thuisland Iran. Als Soleimani dood moest, zou dat gebeuren tijdens een visite aan Syrië of Irak. Men besloot om nog even af te wachten. 

De relatie tussen de VS en Iran kwam in mei op een laag pitje te staan. Beide landen waren inmiddels (deels) uit de nucleaire deal gestapt en vier schepen, waaronder twee Saudische olietankers, werden “gesaboteerd” voor de kust van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) in de Perzische Golf. Het was niet duidelijk wie verantwoordelijk was voor deze sabotage. Maar de VS en Saudi-Arabië, de grootste Amerikaanse bondgenoot in de regio, beschuldigden Teheran ervan de opdracht te hebben gegeven voor de droneaanvallen.

Te midden van de spanningen vroeg de voormalige nationale veiligheidsadviseur van Donald Trump, John Bolton, aan de Amerikaanse militaire inlichtingsdiensten naar manieren om Iran af te schrikken, een sterk signaal te sturen. Een van de voorstellen was om de oppermachtige generaal Soleimani te vermoorden.

De zomer die daarop volgde was het behoorlijk warm, de relatie tussen de VS en Iran zakte echter tot ver onder het vriespunt.

Lees ook: Tijdlijn: deze gebeurtenissen deden de spanningen tussen de VS en Iran oplopen

In september werd uiteindelijk beslist om de generaal te vermoorden. Verschillende mogelijkheden werden besproken waaronder een aanval in Irak of Syrië. Syrië bleek te ingewikkeld vermits het Amerikaanse leger er minder bewegingsvrijheid heeft en de generaal er zich regelmatig in het gezelschap van leden van Hezbollah ophield. Omdat de VS een nieuwe dispuut met Israël wilden vermijden, moest Hezbollah gevrijwaard worden. Irak dan maar.

De plaats van de aanval was bepaald waarna Amerika de gedragingen van generaal Soleimani tot in detail ging bestuderen. Al snel bleek dat de generaal zijn tripjes naar Iran of Syrië slechts enkele dagen op voorhand boekte. Soms kocht hij kaartjes bij verschillende luchtvaartmaatschappijen om eventuele achtervolgers op het verkeerde been te zetten. Hij zat telkens vooraan in het toestel, zodat hij als laatste kon instappen en als eerste kon uitstappen.

Op Nieuwjaarsdag had generaal Soleimani in Damascus afgesproken met Hassan Nasrallah, de secretaris-generaal van Hezbollah. Die zou hem nog gewaarschuwd hebben, omdat de Amerikaanse media zich plots leken te focussen op de Iraanse generaal. “Zowel de media als de politiek waren zich aan het voorbereiden op de moord”, zei de Libanese Hezbollah-leider later. Generaal Soleimani zou het dreigement hebben weggelachen.

(Lees verder na de foto)

Toeval of niet: diezelfde dag, terwijl Soleimani en Nasrallah een onderonsje hadden, vernam de CIA dat Soleimani verschillende aanvallen plande op Amerikaanse militaire bases in het Midden-Oosten. Geen zwart-op-wit bewijs, maar verschillende aanwijzingen die samen tot een zorgwekkend resultaat geleid zouden hebben.

Alle hoofden naar Gina Haspel, directeur van de CIA, gericht. Zij was ervan overtuigd dat er voldoende bewijs was van een nakende aanval. De gevolgen van zo’n aanval zouden groter en gevaarlijker zijn dan het doden van generaal Soleimani. Ze voorspelde dat het antwoord van Iran wellicht een ineffectieve raketaanval zou zijn op een Iraakse legerbasis waar Amerikaanse troepen gestationeerd zijn. Niet iedereen was het eens met de aanslag op het leven van zo’n prominent Iraans figuur, maar er moesten snel knopen worden doorgehakt. En zo geschiedde. 

Lees ook: Dit gebeurde er in bunker onder Witte Huis na raketaanval Iran