LEES OOK. Politie: “Wij blijven gewoon flitsen”

Wat is er precies aan de hand?

Het Hof van Cassatie heeft vier arresten uitgesproken waarin het zegt dat elke verkeersboete die de politie uitschrijft op basis van een nummerplaat, zonder de bestuurder ook effectief tegen te houden, onwettig is. De reden is een procedurefout. De politie consulteert de databanken van de Dienst voor Inschrijvingen van Voertuigen om te zien welke chauffeur bij welke nummerplaat hoort, maar heeft daarvoor geen machtiging gevraagd en dus ook niet gekregen van de privacycommissie.

Over welke boetes gaat het concreet?

Concreet gaat het om boetes waarbij de politie enkel de nummerplaat heeft en daarna probeert de bestuurder te identificeren via de zogenaamde kruispuntbank bij de DIV, de Dienst voor Inschrijvingen van Voertuigen en dus zonder de bestuurder persoonlijk aan te spreken. In dat geval schendt de politie volgens het arrest de privacyregels. Het gaat hier alleen om flitsboetes, zowel via vaste als mobiele camera’s. Als de politie uw nummerplaat noteert maar u niet naar de kant haalt, kan de boete betwist worden. Let wel: het arrest van het grondwettelijk hof spreekt zich niet over bijvoorbeeld bellen achter het stuur.

Wat moet er nu gebeuren?

“De reden is dat men wellicht vergeten is om die machtiging aan te vragen bij de privacycommissie. Dat zal nu zo snel mogelijk in orde moeten worden gemaakt. Maar dat kan wel even duren”, zegt staatssecretaris voor Privacy Philippe De Backer (Open VLD).

Volgens De Backer is het hele systeem achterhaald en is hij aan een aanpassing bezig. “We gaan in alle diensten bij de politie en de andere overheidsdiensten een persoon aanstellen die verantwoordelijk wordt voor het uitwisselen en beheren van gegevens van burgers en achteraf zorgen we ook voor een sterkere controle door de privacycommissie of dat de spelregels van de privacy worden gerespecteerd.”

Ministers van Binnenlandse Zaken Jan Jambon en minister van Justitie Koen Geens willen de arresten vandaag bestuderen alvorens uitspraken te doen, zeggen hun woordvoerders.

Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) roept alvast de bevoegde ministers op om de zaak zo snel mogelijk in orde te brengen. “Anders heeft het weinig zin dat we controles houden om de verkeersveiligheid te verbeteren”, klikt het.

Moeten we onze flitsboetes dan niet meer betalen?

“De politie heeft geen toelating om gegevens op te vragen bij de DIV-databank, zegt Cassatie. Als ze dat nu doet, is dat dus niet wettig. Er is eerst toelating van de privacycommissie nodig”, zeggen advocaten Kurt Stas en Henri Berkmoes die de zaak aanhangig hebben gemaakt bij het Hof van Cassatie. “Iedereen die nog een onbetaalde boete heeft liggen of die in de komende weken geflitst wordt, kan die dus aanvechten. Maar of het dan ook effectief tot een vrijspraak leidt, is minder duidelijk. Het is niet omdat er een procedurefout wordt gemaakt, dat ook élke overtreding met zekerheid vervalt”, zegt meester Stas.

“Daar moet elke rechter naar eer en geweten over oordelen. Hij kan beslissen dat de overtreding wel degelijk gebeurd is, ondanks het feit dat de identificatie op onwettige wijze gebeurd is, maar het lijkt wel evident dat de advocaat in die zaak dan zeker beroep zal aantekenen”, zegt meester Berkmoes.

Het is dus niet omdat men een databank onwettig heeft geraadpleegd, zeggen juristen, dat daarom een bewijs per definitie ook onwettig zal zijn. De uitspraken van Cassatie zijn dus niet bindend, maar ze kunnen mensen er wel toe aanzetten om hun boetes in vraag te stellen en dan is het aan de rechter om te oordelen.

En wat met reeds betaalde boetes?

Daar is voorlopig geen pasklaar antwoord op. “Maar voor alle duidelijkheid, dit arrest van Cassatie is zeker geen go-pass voor hardrijders. De rechter kan nog altijd zelf beslissen of het aangevoerde bewijs betrouwbaar is en of de rechten van verdediging al of niet geschonden zijn”, zegt advocaat Henri Berkmoes.

Heeft het voorlopig nog wel zin om flitscontroles te houden? Of zal iedereen vanaf vandaag worden tegengehouden?

“We bekijken vandaag de wetgeving en de arresten, het is dus nog te vroeg om uitspraken te doen”, zegt Peter De Waele van de federale politie. “Maar de flitscontroles gaan uiteraard gewoon door. Agenten krijgen voorlopig ook geen speciale richtlijnen voor het uitschrijven van boetes.”