Informateur Bouchez moet gas terugnemen: de expliciete voorkeur voor een Vivaldi-coalitie wordt opgeborgen
Informateurs Joachim Coens (CD&V) en Georges-Louis Bouchez (MR) krijgen van de koning nog tot het einde van deze maand respijt. De bedoeling is dat ze de komende twee weken finaal een antwoord krijgen op de vraag of PS en N-VA samen in één regering kunnen.
Wie zit in welke formule?
De paars-groene coalitie zou opgebouwd zijn rond drie politieke families: de socialisten (PS en sp.a), de liberalen (Open Vld en MR), en de groenen (Groen en Ecolo).
CD&V en/of cdH kunnen de paars-groene ploeg versterken met extra zetels. Dan wordt het een regenboogcoalitie of Vivaldi-coalitie.
Bij een paars-gele coalitie komt N-VA aan boord. Dan besturen liberalen (Open Vld en MR), socialisten (PS en sp.a) en N-VA. Mogelijk aangevuld met CD&V. De groenen vallen af in dit scenario.
Ondanks de dadendrang van Bouchez is een doorbraak in de federale onderhandelingen nog niet voor morgen. De informateurs werden maandag bij de koning verwacht. De MR-voorzitter hoopte nog tot afgelopen weekend snel een coalitie samen te stellen, maar het bleek veel te vroeg.
Veel heeft te maken met het verschil in visie tussen de twee informateurs. Terwijl Bouchez volop reed voor een Vivaldi-coalitie (met socialisten, liberalen, groen en CD&V), zette zijn collega Coens in op een regering mét N-VA en PS, paars-geel. De informatienota die ze de vorige week aan de partijen voorlegden, bracht geen opheldering. Koning Filip besliste daarom om hun opdracht nog tot 28 januari te verlengen, volgende week maandag volgt een eerste tussentijds verslag.
Het uitstel is slikken voor Bouchez, hij neemt noodgedwongen gas terug. De expliciete voorkeur voor Vivaldi wordt opgeborgen. Nu willen de Franstalige liberalen eerst meer duidelijkheid van de Vlaams-nationalisten en van de socialistische familie, klinkt het. Kunnen ze samen regeren? Ze verwijzen naar enkele uitspraken van afgelopen weekend.
Zo stelde voorzitter Bart De Wever zaterdag op de N-VA-nieuwjaarsreceptie dat zijn partij “haar verantwoordelijkheid wil opnemen” bij de formatiegesprekken. Dat hij daarbij met geen woord repte over communautaire thema’s en de nadruk legde op het verhogen van de laagste pensioenen, wordt door CD&V alvast gezien als een teken van goede wil. Reikte De Wever zo niet de hand naar de PS?
De MR heeft grote vragen over de oprechtheid van de intenties van de N-VA. “De Wever zegt dat hij beschikbaar is”, zei Pierre-Yves Jeholet, minister-president van de Franstalige Gemeenschap gisteren op Bel RTL. “Maar ik denk niet dat hij dat in het verleden systematisch heeft bewezen.” De Wever heeft zich al te vaak laatdunkend uitgelaten over Franstalig België, vinden ze bij de MR. In december zei hij nog dat Vlaanderen “miljarden aan belastingen” betaalde “om passieve kiezers te onderhouden in het zuiden van het land”. Is de houding van De Wever nu echt veranderd?
Deur gesloten
Daarnaast willen de informateurs meer duidelijkheid over de rol van de socialistische familie. Sp.a-coryfee Johan Vande Lanotte zei de afgelopen dagen dat er wel degelijk met de N-VA gepraat moet worden. “Als de grootste partij zegt bereid te zijn te spreken, dan is het maar normaal dat je op die uitnodiging ingaat”, zegt hij aan De Morgen. “Zeker als ook het sociale op het programma staat, zoals De Wever aangeeft.”
Zijn partij zit daarmee op een andere lijn dan de PS van Paul Magnette, die de deur stevig gesloten houdt. PS ziet geen heil in een regering met N-VA, sp.a wil de mogelijkheid wel degelijk onderzoeken. Maar wil dat ook zeggen dat de sp.a effectief federaal wil besturen met de Vlaams-nationalisten? Dat is veel minder duidelijk. Bij de sp.a beseffen ze maar al te goed dat Magnette niet snel de Vivaldi-koers zal verlaten. De strategie van de socialisten is voor een groot stuk ingegeven door een afkeer tegenover Bouchez. Eerder dan vóór N-VA te kiezen, willen ze weg van wat nu op tafel ligt.
Ze voelen zich niet gerespecteerd door de informateurs. Bij het onderhoud tussen voorzitter Conner Rouseau en de informateurs vorige week, arriveerde Bouchez een halfuur te laat. Rousseau verliet de vergadering vroeger wegens andere verplichtingen. Maar wat de Vlaamse socialisten vooral dwarszit: in de informateursnota ontwaren zij geen enkele van hun eisen. Dat de minimumpensioenen niet opgetrokken worden tot 1.500 euro, was voor hen de druppel. Voor hen is dit geen basis om verder te werken.
Water te diep
Dat de Vlaamse socialisten wegsturen van Bouchezs Vivaldi-compositie, wil op geen enkele manier zeggen dat de rode loper nu is uitgerold voor een paars-gele regering, zoals Coens wil. Daarvoor is het water tussen PS en N-VA nog veel te diep. De N-VA wil dan wel praten over hogere pensioenen, over hoe dat moet gebeuren verschillen ze grondig van mening met de socialisten. Zo willen de Vlaams nationalisten op sommige vlakken veel strenger zijn en niet-gewerkte periodes (zoals werkloosheid en brugpensioen) niet laten meetellen voor de berekening van het pensioen. Voor de PS is dat onaanvaardbaar. Ook verschillen beide partijen grondig over zowat elk ander thema.
Bijkomend probleem voor het paars-gele verhaal zijn de spanningen tussen N-VA en Open Vld. Tussen voorzitters De Wever en Gwendolyn Rutten zit een serieus haar in de boter, sinds haar flirt met paars-groen vorig jaar onder informateur Magnette. Laatste wapenfeit: Rutten die een uitnodiging voor overleg met de Vlaamse partijen CD&V, Open Vld en N-VA afwimpelde. Ze heeft nu voorgesteld om met De Wever woensdag een koffie te gaan drinken om een en ander uit te praten, een gewoonte die ze vroeger ook al onderhielden in het Vlaams Parlement. Too little, too late, oordelen ze bij N-VA.
Een optie zou zijn om Open Vld overboord te gooien, en aan Vlaamse kant verder te gaan met N-VA, CD&V en sp.a. Maar dat is buiten de MR gerekend, die haar lot heeft verbonden aan de Vlaamse zusterpartij. “Ik heb nog nooit een lid van de familie laten vallen”, zei Bouchez. “En ben niet van plan daar vandaag mee te beginnen”.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
