Videospeler inladen...

Vandaag wordt de volksjury van het "euthanasieproces" samengesteld, maar hoe verloopt dat?

Deze namiddag worden in het Gentse hof van assisen de twaalf burgers uitgeloot die de komende weken zullen moeten oordelen over de euthanasie van Tine Nys, de 38-jarige vrouw die in 2010 euthanasie kreeg wegens psychisch lijden. Maar hoe verloopt zo’n jurysamenstelling? Wanneer kunnen advocaten mensen uit de jury weren? En wat wordt er van de juryleden verwacht?

Schrijven dat een assisenjury bestaat uit twaalf willekeurig uitgelote burgers is een dikke week na de ontknoping van “De twaalf” - de succesreeks op Eén - compleet overbodig. Tien weken lang kon televisiekijkend Vlaanderen het reilen en zeilen van een assisenproces volgen. Maar waar ontmoeten feit en fictie elkaar? 

Hoe worden de juryleden geselecteerd?

Om de vier jaar wordt “een lijst van gezworenen” opgesteld. Wie op die lijst staat, kan in de loop van die vier jaar opgeroepen worden om in een assisenjury te zitten. Maar hoe kom je op zo’n lijst terecht? Iedere burgemeester laat om de vier jaar, bijgestaan door twee schepenen, het lot twee cijfers aanwijzen. Wiens rangnummer op de kieslijsten voor de parlementsverkiezingen op dat getal eindigt, komt op de lijst terecht. Het kan dus zeer goed zijn dat u op die lijst staat zonder dat zelf te weten. 

Het kan dus zeer goed zijn dat u op die lijst staat zonder dat zelf te weten.

Wie niet kan lezen of schrijven, wie niet tussen 28 en 65 jaar is of wie veroordeeld is tot een gevangenisstraf van meer dan 4 maanden, wordt van de lijst geschrapt. Ook rechters, militairen, politici en artsen worden meteen geschrapt.

Wanneer voor een assisenproces een nieuwe volksjury nodig is, worden uit deze lijst minstens 60 mensen geloot. Voor deze assisenzaak werden zelfs 90 mensen uitgeloot. Deze mensen krijgen thuis een brief en worden uitgenodigd voor de jurysamenstelling.

Alle juryleden worden heel kort verhoord door de voorzitter en krijgen de kans om te zeggen waarom ze niet in de jury zouden kunnen zitten. Bijvoorbeeld omdat ze ziek zijn of voor een ziek familielid moeten zorgen of omdat ze voor hun werk naar het buitenland moeten. Het is de voorzitter die beslist wie effectief wordt vrijgesteld.  De namen van de niet-vrijgestelde juryleden komen in een grote urne terecht, waaruit de 12 juryleden worden uitgeloot. Er worden ook enkele plaatsvervangers geloot.

Hoe zit het met wrakingen? Wat is dat en wanneer kan het?

Nadat een naam uit de urne wordt getrokken, hebben de advocaten van de verdediging én het parket het recht om acht keer te zeggen dat ze bezwaren hebben. Dan wordt dat jurylid "gewraakt", met andere woorden: uit de jury gebannen. Vervolgens moet er een nieuwe naam worden geloot.

Waarom  doen advocaten dat? Heel kort voor de jury­samenstelling krijgen de advocaten de lijst van juryleden, waarna ze meteen al die juryleden online (laten) screenen. Wat heeft hij of zij gepost op sociale media? Op welke evenementen heeft hij of zij zich op “aanwezig” gezet? Wat liket hij of zij?  Het is voor een advocaat natuurlijk heel belangrijk om de juryleden zo goed mogelijk te kennen. Een advocaat van een kindermoordenaar wil liever niet dat er veel jonge moeders in de jury zitten. 

Een advocaat van een kindermoordenaar wil liever niet dat er veel jonge moeders in de jury zitten. 

Net zoals in dit geval Walter Van Steenbrugge, de advocaat van de arts die de euthanasie heeft uitgevoerd, liever niet wil dat er veel “streng-religieuzen” in de jury zitten. 

Wat wordt er verwacht van een jurylid?

Wie opgeroepen wordt om in een volksjury te zitten, kan dat niet weigeren. Wie niet komt opdagen, riskeert dan ook boetes tot 25.000 euro. Juryleden zijn verplicht om “aandachtig de zittingen te volgen” en “onpartijdig” te zijn. Wie bijvoorbeeld in de loop van het proces laat uitschijnen dat hij of zij wil dat er zware straffen worden uitgesproken, wordt meteen vervangen. Ook een bemoedigend of afkeurend gebaar naar een getuige of een advocaat is uit den boze. 

Een bemoedigend of afkeurend gebaar naar een getuige of een advocaat is uit den boze.

Maar ook onoplettende juryleden die duidelijk meer bezig zijn met wat er buiten de zittingszaal gebeurt, worden vervangen. Ook contact opnemen met de pers is verboden. 

En worden ze vergoed?

Tijdens de eerste vijf dagen van het proces, vallen de juryleden onder het systeem van “klein verlet” en betaalt de werkgever het volledige loon door. Het is dus niet nodig om verlof te vragen. Sterker nog, een werkgever mag niet vragen om hier verlof voor in te zetten. Vanaf de zesde procesdag is het de staat die de brutolonen uitbetaalt. Bovendien krijgen juryleden ook verplaatsingskosten en een extra vergoeding van 45,21 euro per dag dat ze effectief moeten zitten. 

 

 

Bekijk hieronder het liveverslag van onze collega Fatma Taspinar uit "Het Journaal":  

Videospeler inladen...

Meest gelezen