De oceanen absorberen het grootste deel van de bijkomende warmte die veroorzaakt worden door de uitstoot van broeikasgassen.
Jiang Zhu

Oceanen waren sinds begin metingen nooit warmer dan in 2019

Wereldwijd zijn de oceanen sinds het begin van de metingen nooit warmer geweest dan in 2019, vooral tussen het oppervlak en een diepte van 2.000 meter. Dat blijkt uit een nieuwe analyse, die ook tot de conclusie komt dat de opwarming versnelt. De effecten daarvan zijn nu al voelbaar, onder meer in de vorm van meer extreem weer, stijgende zeeniveaus en schade aan het mariene leven, zo zeggen de onderzoekers.

De studie is verricht door 14 wetenschappers uit 11 instellingen over heel de wereld. Ze kwamen tot de conclusie dat de afgelopen 10 jaar de hoogste temperaturen voor de oceanen wereldwijd opgetekend werden, en dat de laatste vijf jaar recordhouder zijn. De opwarming neemt dus niet alleen toe, ze versnelt ook. 

Volgens de studie lag de gemiddelde temperatuur van de oceanen in 2019 0,075 graden Celsius boven het gemiddelde voor 1981-2010. Om deze temperatuur te bereiken, moeten de oceanen de afgelopen 25 jaar 228 triljard (miljard biljoen,  228.000.000.000.000.000.000.000) Joule aan warmte-energie opgenomen hebben.  

"Dat zijn inderdaad een heleboel nullen", zei Lijing Cheng, de belangrijkste auteur van de studie. "Om het makkelijker begrijpbaar te maken, heb ik een berekening uitgevoerd. De atoombom op Hisoshima ontplofte met een energie van zo'n 63 biljoen Joule. De hoeveelheid warmte die we in de oceanen hebben gestopt de laatste 25 jaar, stemt overeen met de ontploffing van 3,6 miljard Hiroshima atoombommen." 

Cheng is een hoogleraar aan het International Center for Climate and Environmental Sciences bij het Institute of Atmospheric Physics (IAP) van de Chinese Academy of Sciences (CAS). Hij is ook verbonden aan het Center for Ocean Mega-Science van CAS.

"Deze opgemeten opwarming van de oceanen is onmiskenbaar en is bijkomend bewijs voor de opwarming van de aarde. Er zijn geen redelijke alternatieven voor de menselijke uitstoot van gassen die de warmte vasthouden die deze opwarming zouden kunnen verklaren", zo zei hij.  

De tendensen in de temperatuur van de drie grote oceanen van 1960 tot 2019 vanaf het oppervlak tot op een diepte van 2.000 meter.
Lijing Chen

Gegevens van IAP en NOAA

De onderzoekers gebruikten gegevens verzameld door het Chinese Institute of Atmospheric Physics (IAP) en een tamelijk nieuwe analysemethode, om ook rekening te kunnen houden met mogelijk schaarse gegevens en discrepanties in de tijd in de instrumenten die vroeger gebruikt werden voor het opmeten van de temperatuur van de oceanen, vanaf het oppervlak tot op een diepte van 2.000 meter. De nieuwe beschikbare gegevens lieten de onderzoekers toe de tendensen in de temperatuur te onderzoeken tot in de jaren 1950. 

De studie keek ook naar veranderingen in de temperatuur van de oceanen die opgetekend werden door de National Oceanographic and Atmospheric Administration (NOAA) in de VS. De twee onafhankelijke reeksen gegevens tonen aan dat de afgelopen vijf jaar de warmste waren sinds het begin van de metingen wat de wereldwijde temperatuur van de oceanen betreft. 

De onderzoekers vergeleken ook de gegevens voor de periode van 1987 tot 2019 met die van de periode van 1955 tot 1986. Ze ontdekten dat in de loop van de afgelopen 60 jaar de meer recente opwarming zo'n 450 procent bedroeg van die uit de vroegere periode. Dat weerspiegelt een belangrijke toename in de snelheid van de opwarming van de aarde. 

"Het is cruciaal te begrijpen hoe snel de zaken veranderen", zei John Abraham, mede-auteur van de studie en professor mechanica aan de University of St. Thomas in de VS. "De sleutel tot het beantwoorden van deze vraag ligt in de oceanen - dat is waar het overgrote deel van de warmte uiteindelijk terechtkomt. Als je de opwarming van de aarde wil begrijpen, moet je de opwarming van de oceanen opmeten."

De opwarming van de oceanen vormt een bedreiging voor de voedselveiligheid en voor het levensonderhoud van mensen.
Jiang Chen

Effecten reeds voelbaar

2019 brak de eerdere records uit de voorgaande jaren wat de opwarming van de aarde betreft, en de effecten treden nu al op in de vorm van meer extreem weer, stijgende zeeniveaus en schade aan mariene levensvormen. 

"De opwarming van de aarde is reëel, en ze wordt erger", zei Abraham. "En dit is nog maar het tipje van de ijsberg voor wat er nog moet komen. Gelukkig kunnen we er iets aan doen. We kunnen energie op een slimmere manier gebruiken en we kunnen onze energiebronnen diversifiëren. We zijn in staat om dit probleem minder erg te maken." 

Volgens de onderzoekers kan de mensheid zich inspannen om haar effect op het klimaat om te keren, maar zullen de oceanen langer nodig hebben om te reageren op de atmosferische omstandigheden en de omstandigheden op het land. Sinds 1970 is meer dan 90 procent van de warmte van de opwarming van de aarde in de oceanen terechtgekomen, terwijl minder dan 4 procent van de warmte de atmosfeer en het land waarop de mensen leven opgewarmd heeft. 

"Zelfs met die kleine fractie die invloed heeft op de atmosfeer en het land, heeft de wereldwijde opwarming geleid tot een toename van catastrofale branden in het Amazone-gebied, Californië en Australië in 2019, en we zien dat dat voortgaat in 2020", zei Cheng. "De wereldwijde opwarming van de oceanen heeft mariene hittegolven veroorzaakt in de Tasmanzee en op andere plaatsen." 

De Tasmanzee is een zogenoemde randzee van de Stille Oceaan en ligt tussen de Australische deelstaten Nieuw-Zuid-Wales, Victoria en Tasmanië en Nieuw-Zeeland.
Public domain

Dodelijke 'blob' en orkanen

Een zo'n mariene hittegolf in het noorden van de Stille Oceaan werd 'de blob' genoemd. Ze werd voor het eerst opgemerkt in 2013 en ze bleef duren tot in 2015.

"Er is vastgesteld dat de blob belangrijke verliezen aan marien leven veroorzaakt heeft, van fytoplanktion to zoöplankton tot vissen - waaronder 100 miljoen kabeljauwen - tot mariene dieren zoals walvissen", zei Kevin Trenberth, mede-auteur en senior onderzoeker aan het National Center for Atmospheric Research in de VS. "Deze uitingen van de opwarming van de aarde hebben grote gevolgen."

Trenberth merkte ook op dat een 'hot spot' in de Golf van Mexico in 2017 orkaan Harvey deed verschijnen, die leidde tot 82 doden en die zo'n 108 miljard dollar schade aanrichtte volgens het Rice Kinder Institute for Urban Research. Het volgende jaar leidde een hot spot in de Atlantische Oceaan nabij de Carolina's tot orkaan Florence. Volgens Moody's Analytics, een economisch onderzoeksinstituut, veroorzaakte Florence de dood van 53 mensen en tussen 38 en 50 miljard dollar in economische schade. 

"De prijs die we betalen is de vermindering van in de oceanen opgeloste zuurstof, schade aan het mariene leven, krachtigere stormen en verminderde opbrengsten van visserij en andere mariene economische sectoren", zei Cheng. "Hoe meer we echter de broeikasgassen verminderen, hoe minder de oceanen zullen opwarmen. Verminderen, hergebruiken en recycleren en overschakelen naar een samenleving op schone energie blijft de weg vooruit."

De wetenschappers zijn nu aan het onderzoeken welke effecten de opwarming heeft op de oceanen naast de temperatuur. Ze zijn van plan na te gaan welke invloed de temperatuur van het water heeft op het draagvermogen van het water, wat een directe invloed heeft op de verdeling van voedingsstoffen en warmte. 

De studie van het internationaal team is gepubliceerd in Advances in Atmospheric Sciences. Dit artikel is gebaseerd op een persbericht van de Chinese Academy of Sciences. 

Meest gelezen