‘Lees de krant niet. U zal gelukkiger worden’

Verlaat deze nieuwssite, zo luidt het advies van Rolf Dobelli. Zeg uw dagbladabonnementen op, boycot journaals op tv en verwijder apps als Facebook van uw telefoon. Probeer het eens: dertig dagen doorbrengen zonder nieuws. Volgens de Zwitserse bestsel­lerauteur en zakenman zult u niets ­belangrijks missen, maar gaat de kwa­liteit van uw leven er merkbaar op vooruit.

Dobelli spreekt uit ervaring. Zelf stopte hij in 2010 met het volgen van de actualiteit. “Wat als een experiment begon, is nu een levensfilosofie”, zegt hij bij het promoten van zijn boek Het nieuwsdieet. Het essay waarop de bundel voortborduurt, ontving eerder lof van onder meer de Britse krant The Guardian.

“Tot mijn 44ste verslond ik het wereldnieuws”, zegt Dobelli. In zijn puberteit bracht de Zwitser de zaterdagen niet op het sportveld of met meisjes door, zoals zijn vrienden, maar in de ­bibliotheek van Luzern. Hangend boven de leestafels spelde hij daar de kranten. “Ik was een junkie. Al helemaal toen het internet in de jaren 90 opkwam en nieuws altijd en overal gratis beschikbaar was.” Alleen sportberichten sloeg hij over.

Het roer omgegooid

Ondanks de tienduizenden uren die hij aan nieuws had gespendeerd, concludeerde Dobelli in 2010 dat hij de wereld niet beter was gaan begrijpen. “En dus gooide ik het roer om en kapte ik ­rigoureus met nieuws. In het begin had ik voortdurend het gevoel dat ik iets miste, dat moet ik toegeven. Maar nu weet ik niet beter.”

De eerste dertig hoofdstukken van Het nieuwsdieet beslaan redenen om Dobelli’s voorbeeld te volgen. Niet ieder argument is even overtuigend en sommige delen missen nuance. Zo scheert de Zwitser traditionele kwaliteitsmedia over één kam met onlinemedia als Facebook. Ook beweert hij dat nieuws creativiteit doodt en terrorisme in stand houdt. Het sterkste wapen van terroristen is angst, schrijft Dobelli, en die vrees wordt met berichten over aanslagen aangewakkerd.

Welke vruchten plukt hij van zijn nieuwsloze bestaan? “Het belangrijkste voordeel is dat ik me gelukkiger voel”, zegt Dobelli. “Ik ervaar minder onrust, laat me niet langer meeslepen door de negativiteit van nieuws. Een oorlog, ­natuurramp of hongersnood: het gros van de berichten stemde me droevig en wanhopig. En dat terwijl ik op bijna niets van wat ik hoorde of las, invloed kon uitoefenen.”

Tijdsbesparing is een tweede plus. “Nieuwsconsumenten lezen 60 tot 90 minuten per dag.” Verspilde tijd, vindt de auteur. “Nieuws is hoogstens vermakelijk. Sla de kranten van tien jaar terug er eens op na. Je zult zien dat vrijwel geen enkel bericht invloed heeft gehad op jouw persoonlijke bestaan, op je familie, ­welzijn of carrière.”

Niet onontbeerlijk

En als er echt iets belangrijks gebeurt, heeft Dobelli ervaren, dan komt dat je vanzelf ter ore. “Zo weet ik dat er vorige week iets groots in het Midden-Oosten is gebeurd: ik zag de voorpagina van The New York Times en jij vraagt er nu naar. Niet dat die kwestie onontbeerlijk is; niets wezenlijks zal veranderen. Ik ben geïnteresseerd in verbanden en ontwikkelingen, niet in losse nieuwsgebeurtenissen.”

De uren die Dobelli voorheen met zijn neus in de krant doorbracht, spendeert hij nu aan zelfstudie. Iedere paar maanden zet hij zijn tanden in een nieuw ­onderwerp, zoals de migratieproblematiek of de economie van China. Daarover neemt hij bundels van deskundigen door, hij bekijkt documentaires en volgt cursussen online.

“In plaats van de breedte ga ik de diepte in. Lange artikelen en essays in tijdschriften als The New Yorker, Foreign Affairs en The Economist lees ik wel. Voor alle duidelijkheid: met nieuws ­bedoel ik korte berichten van een paar honderd woorden, waarin breaking ­feitjes of meningen worden opgesomd. Die zijn onzinnig, het is hapsnap. Over Syrië kun je duizenden stukjes lezen en nog steeds niet begrijpen wat er nu precies aan de hand is. De situatie is daar simpelweg te complex voor.”

Verrot systeem

Dobelli’s boek is niet bedoeld als kritiek op journalisten. “Het systeem is verrot. Dat wat wordt gezien als nieuws is aan inflatie onderhevig. Al helemaal sinds de opkomst van het internet moet het nieuws korter zijn, sneller, sappiger ­opgeschreven. Mensen klikken graag op sensationele en schokkende berichten en de pers, die financieel onder druk staat, weet dat. Om te overleven moeten journalisten makkelijk verteerbare, maar oppervlakkige snacks aanbieden.”

Zijn eigen analyse doet de schrijver denken aan een ander belangrijk voordeel van zijn nieuwsstop. “Ik verlies mijn concentratie niet meer als ik langere teksten lees. Nieuwsconsumptie verandert geleidelijk de structuur van je brein: je traint de delen die gericht zijn op het doornemen van kleine ­brokjes informatie. Vóór 2010 raakte ik na drie bladzijdes afgeleid.”

Staatshoofden die elkaar de hand schudden, economische sectoren die groeien of krimpen, een groep verontwaardigde mensen: volgens Dobelli is het ruis. “Toegegeven, in Het nieuwsdieet ben ik zeer zwart-wit. Natuurlijk zitten er parels tussen het nieuws, inhoudelijk goede, lange artikels die wel degelijk blijvende impact hebben op jouw leven. En ja, een andere zwakte van mijn aanpak is dat ik tijdens verkiezingen stem op de partij die ooit goed aansloot bij mijn wereldbeeld, zonder dat ik weet of zij haar politieke koers heeft veranderd. Maar die nadelen wegen voor mij niet op tegen de gigantische voordelen.”

Verklaringspublicistiek

Twee specifieke vormen van jour­nalistiek zijn volgens de Zwitser wel onmisbaar: onderzoeksjournalistiek om misstanden te onthullen en de machthebbers te controleren. En ‘verklaringspublicistiek’, wat hij uitlegt als achtergrond, verdieping en het aandragen van oplossingen.

“Het probleem is dat beide uitzonderingen complex zijn. Een onderzoeksjournalist kan zo weken of zelfs maanden met een verhaal bezig zijn. Beide vormen van journalistiek vergen kennis van zaken. En interesse van de consument. En aan geld en concentratie schort het op dit moment.”

Waarom geeft hij eigenlijk interviews aan die verschrikkelijke kranten? “Een goeie vraag”, grinnikt Dobelli. “Het moet natuurlijk van mijn uitgever, maar de beste manier om mijn doelgroep te bereiken is door te praten met nieuwsmedia. Waarschuwingen voor rokers staan toch ook op het sigarettenpakje?”

Het nieuwsdieet, omgaan met de ­over­load aan informatie, Rolf Dobelli. Spectrum, 208 blz., € 18,99.