Direct naar artikelinhoud
Tienerpooiers

133 meldingen van tienerpooierschap in eerste jaar van meldpunt, fenomeen in werkelijkheid nog groter

Seksueel misbruikBeeld Shutterstock

De Brusselse politie heeft recent een 16-jarig meisje uit de klauwen van een bende tienerpooiers gehaald. Het meisje was van huis weggelopen en door haar vriend als tienerprostituee aan de bende ‘verkocht’. In het eerste jaar dat het Vlaams meldpunt voor tienerpooiers bestaat, kreeg het liefst 133 meldingen van mogelijk tienermisbruik. Maar het fenomeen is in werkelijkheid nog véél groter, zo weten hulpverleners.

Met als actieterrein vooral groezelige hotels, achterbuurten en verlaten parkeerterreinen blijft het illegale fenomeen grotendeels onzichtbaar. Het werkelijke aantal slachtoffer van gedwongen tienerprostitutie kent daarom niemand. Maar elke dienst die in aanraking komt met de bijzondere jeugdzorg ziet de jongste jaren een systematische stijging van het aantal tienerpooiergevallen. Alleen al in Vlaanderen werden de voorbije jaren telkens tussen de 40 en 60 slachtoffers van ‘loverboys’ en prostitutiebendes geïdentificeerd. Child Focus behandelde in 2018 voor heel België 97 dossiers.

Het meldpunt ‘Slachtoffers tienerprostitutie Vlaanderen’ kreeg in het jaar dat het ondertussen werkzaam is al 132 meldingen, vooral van opvoeders, begeleiders of leerkrachten die vermoeden dat er iets met een meisje aan de hand is. “In de helft van de gevallen is er onmiskenbaar sprake van mensenhandel, mét uitbuiting”, zegt Klaus Vanhoutte, directeur van vzw Payoke dat het meldpunt beheert. “Dat betekent dat is aangetoond dat met het misbruik materieel of financieel gewin is gemoeid.” 

Maar ook Vanhoutte weet, het aantal meldingen is slechts ‘peanuts’. “Ik denk niet dat we afgelopen jaar 10 procent van de slachtoffers hebben bereikt.” Organisaties tegen mensenhandel schatten het werkelijke aantal tegen de duizend, of zelfs meer. “Het ‘dark number’ is vele malen groter, want lang niet alle gevallen worden gedetecteerd. Jarenlang leek tienerprostitutie een louter Antwerps fenomeen (het Antwerpse gerecht veroordeelde van 2015 tot 2018 in totaal 35 tienerpooiers, nvdr), maar nu zien we toch ook meer meldingen uit bijvoorbeeld Gent, en stilaan ook Limburg. Wat de eerstelijnsdetectie betreft, is er echter zeker nog grote nood aan vorming, onder meer bij de lokale politie.”

Vaak begint alles met een onschuldig chatberichtje van een knappe jongen via sociale media.Beeld ANP XTRA

Wie zijn slachtoffers?

De slachtoffers van tienerpooiers zijn zo goed als altijd erg kwetsbare meisjes, met een laag zelfbeeld die makkelijk te manipuleren zijn. Vaak begint alles met een onschuldig chatberichtje op sociale media van een aantrekkelijke jongen, die hen de zo gegeerde aandacht en genegenheid biedt. “Doorgaans zijn ze dan niet ouder dan 14-15 jaar”, weet de directeur van Payoke, de vzw die zich over prostituees en slachtoffers van mensenhandel ontfermt. “Zowat 90 procent komt uit een instelling, of verbleef daar al, niet zelden omwille van een problematische thuissituatie. De meesten werden al op zeer jonge leeftijd aan het meest onwaarschijnlijke fysisch, emotioneel en/of seksueel misbruik onderworpen, met ouders die niet zelden verslaafd zijn aan alcohol of drugs. Die trauma’s uiten zich vaak in de puberteit, bij de ontwikkeling. Wat van de meisjes een makkelijk slachtoffer maakt.”

Een loverboy die zich, al strooiend met cadeautjes, liefde en niet zelden ook drank en drugs, als ridder op het witte paard aandient, lijkt de gedroomde uitweg uit die situatie. “Alle dagen feest, veel geld en luxekleding… het is voor zo’n kind dat naar aandacht en affectie hunkert werkelijk een droomwereld waarin het belandt. De dingen die ze er in ruil voor moeten doen, nemen ze erbij. Het is immers hun vriendje die anders zo goed voor hen is.  Tienerprostituees zien zichzelf daarom ook niet als slachtoffer, waardoor ze zelf nooit naar de politie zullen stappen. De emotionele band met zowel dader als netwerk is zeer krachtig. Daarom ook dat het vroegtijdig detecteren van de signalen zo belangrijk is.”

Slachtoffers worden vaak overladen met dure cadeaus, zoals kleren en handtassen.

Profiel tienerpooier

Wie zijn die pooiers? Bijna uitsluitend jonge mannen, pakweg tussen de 16 en 25 jaar. De meesten zijn hier geboren opgegroeid en naar school gegaan, maar hebben wel buitenlandse roots – vooral Oost-Europese en Noord-Afrikaanse. Onder de dader vooral Albanezen en Marokkanen van de tweede of derde generatie, zo blijkt. Vaak zijn ze machtsbelust en hebben ze naast een groot ego geen enkele vorm van empathie voor hun slachtoffers. Dat zijn er gemiddeld 2 per dader. “Ze vinden het moreel perfect aanvaardbaar bepaalde vrouwen als minderwaardig en een verhandelbaar object te zien, iets wat hen niet zelden al op jonge leeftijd is aangeleerd”, weet Vanhoutte. “‘Met die meisjes mag je dat doen, toch? Ze vroegen er trouwens zelf om’. Tienerpooiers hebben doorgaans ook een erg lage opleidingsgraad, met bijgevolg weinig kansen op de arbeidsmarkt. Toch rijden die mannen met Maserati’s en pronken ze met veel te dure merkkleren. Als ze 2 of 3 meisjes kunnen strikken, halen ze maandelijks dan ook makkelijk 5.000 tot 7.000 euro binnen.” 

Zowel Child Focus als Payoke hameren op preventie, om politiediensten en de hulpsector alert te maken voor de signalen van tienerprostitutie, maar ook om kwetsbare meisje al op erg jonge leeftijd weerbaar te maken voor het fenomeen. Payoke pleit ook voor de oprichting van een gespecialiseerd opvangcentrum voor slachtoffers van loverboys.