Direct naar artikelinhoud
Spanningen VS-Iran

VS hervatten militaire operaties in Irak, ondanks oproep Bagdad om te vertrekken

Op een militaire basis bij Taji trainen Amerikaanse soldaten hun Iraakse collega’s hoe ze Amerikaanse wapens moeten gebruiken.Beeld AFP

De VS hervatten de militaire operaties in Irak tegen strijders van Islamitische Staat. Ook willen de Amerikanen de training van het Iraakse leger weer oppakken. De maatregelen laten opnieuw zien dat de regering-Trump zich niets aantrekt van de Iraakse oproep voor een Amerikaanse terugtrekking.

De Amerikaanse militaire aanwezigheid is op losse schroeven komen te staan na de omstreden drone-actie tegen de Iraanse generaal Qassem Soleiman. Het Iraakse parlement vroeg daarna in een niet-bindende resolutie om terugtrekking van de ruim vijfduizend Amerikaanse militairen.

De demissionaire regering van premier Adil Abdul-Mahdi schaarde zich achter deze parlementaire oproep. Mahdi zei woensdag echter dat de nieuwe regering het terugtrekkingsbesluit zal moeten nemen. Het is nog niet duidelijk wanneer Mahdi’s opvolger aantreedt. “Wij respecteren het besluit van het parlement en wij werken eraan om het op de juiste wijze uit te voeren, op een manier die de soevereiniteit van Irak garandeert”, aldus de premier die in december zijn ontslag aanbood.

De Amerikaanse beslissing om de aanvallen te hervatten op IS verhoogt de druk op Bagdad om duidelijkheid te verschaffen over de toekomst van de militaire aanwezigheid van de VS. De militaire operaties werden tijdelijk op een laag pitje gezet, nadat de spanningen met Irak en Iran opliepen vanwege de dood van Soleiman. Bij de aanval vlakbij de luchthaven van Bagdad stierf ook de op een na hoogste Iraakse sjiitische militieleider, Abu Mahdi al-Muhandis.

Opbouw Iraaks leger

De VS voeren ook overleg met Bagdad om de training van Iraakse legereenheden te hervatten die worden ingezet in de strijd tegen IS. De Amerikanen zijn al sinds de invasie van 2003 betrokken bij de opbouw van het nieuwe Iraakse leger. Nadat IS in 2014 grote delen van Noord-Irak had veroverd op het leger, gaf Washington honderden miljoenen dollars uit om Iraakse soldaten op te leiden. Deze militairen worden nu ingezet om de restanten van IS in Irak te verslaan.

Hoewel de regering-Trump het liefst de militaire aanwezigheid in Irak en Syrië zou beëindigen, mag dit niet ten koste gaan van de strijd tegen IS. Minister Pompeo van Buitenlandse Zaken benadrukte vorige week dat de duizenden Amerikaanse soldaten hard nodig zijn om IS definitief te verslaan. Pompeo negeerde toen een oproep van Mahdi om met plannen te komen voor de terugtrekking van de Amerikaanse soldaten. Hij zei dat de VS “graag het gesprek met de Irakezen willen aangaan” over het juiste aantal militairen in het land.

Washington is bevreesd dat het vertrek van de Amerikaanse soldaten leidt tot een grotere invloed van Iran in Irak. Zowel politiek als militair is de greep van Teheran op het buurland groot. Iran heeft via de sjiitische politieke partijen en milities veel te zeggen in Irak. De radicale sjiitische leider Muqtada Sadr heeft opgeroepen tot grote protesten volgende week tegen de Amerikaanse militaire aanwezigheid. Sadr riep “miljoenen” Irakezen op de straat op te gaan om de druk op de VS te verhogen.

Opgeofferd

De Iraakse regering is nu bezig met een balanceeract om zowel de VS als Iran te vriend te houden. Bagdad wil niet dat er een einde komt aan de band met de VS, dat het Iraakse leger de afgelopen zestien jaar heeft voorzien van modern wapentuig. “Ik ben vastbesloten om onze vriendschap met iedereen te behouden”, aldus Mahdi. “Zij hebben ons allemaal geholpen. Zij hebben veel opgeofferd, sommigen met hun bloed, sommigen met financiële hulp, in de strijd tegen IS.”