Direct naar artikelinhoud
ReportageIrak

In Irak lusten ze geen Iraanse producten – en het gaat niet alleen over de smaak

De koffiebar van Alaa Ridha Alwan in Bagdad verkoopt alleen producten uit eigen land, en dat valt goed bij de klandizie.Beeld Hawre Khalid

In Irak was buurland Iran al niet populair. Maar sinds Iran en de VS er bijna slaags raakten na de liquidatie van generaal Qassem Soleiman, is de geest uit de fles. ‘We wijzen Iran op elke mogelijke manier af.’

In de Iraakse hoofdstad is Iran plotseling onverkoopbaar. De eigenaar van een supermarkt wijst vol Iran-schaamte naar het schap waar de laatste flessen Iraanse yoghurt te vinden zijn. De naastgelegen groentewinkel prijst pompelmoezen aan met een bord ‘uit Irak’. 

Alaa Ridha Alwan, koffiehandelaar in Bagdad van de derde generatie, adverteert met een sticker op de deur van zijn koffiebar: “De nationale producten waar jij van houdt.” Zijn hippe klanten denken: hier zitten we goed. Nationale producten, dat is uit Irak. Dus tegen Iran, dat spreekt vanzelf.

“De boycot van Iraanse producten gaat over smaak, want Iraakse producten zijn veel lekkerder”, zegt de 28-jarige jurist Ali Zamzeer, die geniet van de in Irak gebrande koffie. “Maar het is ook politiek. We willen Iran op elke mogelijke manier afwijzen. Het is al zeventien jaar hetzelfde met Iran. We krijgen niks anders van ze dan moord, dreiging en een slechte economie. In elk land waar ze Iraanse producten verkopen, hebben ze ook Iraanse wapens.”

Politieke correctheid

De afkeer van buurland Iran was in Irak al maanden gaande toen op 3 januari op het vliegveld van Bagdad de Iraanse generaal Soleimani door de Amerikanen werd geliquideerd. Sinds oktober zijn er massale politieke protesten tegen de Iraakse regering, die nauwe banden onderhoudt met Iran. Milities die training en wapens krijgen van Iran worden beschuldigd van het doden van honderden politieke demonstranten. Nu Iran en de VS rond de executie van Soleimani op Iraaks grondgebied bijna slaags zijn geraakt, is de geest uit de fles.

Het lijkt alsof Bagdad een verstikkende deken van politieke correctheid van zich afgooit. Alles wat tot dusver alleen over Iran werd gedacht of hooguit anoniem gefluisterd, wordt nu hardop uitgesproken. “Voor de protesten was praten over de invloed van Iran taboe”, zegt Haidar Abbas (26), die met zijn vrienden de koffiebar van Ridha Alwan gebruikt als flexwerkplek. “Nu willen we de Iraniërs niet meer, en we zijn ook niet bang om daarover te praten.”

Abbas is afgestudeerd als accountant. Maar zijn werk beperkt zich tot poseren als fotomodel voor herenkleding. Op zijn laptop laat hij foto’s zien van zichzelf in een licht pak in een hotellobby die meer oogt als New York dan als Bagdad. Maar zijn modellenwerk levert niet genoeg op om van te leven. Zonder persoonlijke kruiwagen is het op de slechte arbeidsmarkt in Irak voor een universitair geschoolde twintiger bijna onmogelijk om een serieuze startersfunctie te krijgen.

Dat zo veel jongeren in Irak net als hij in feite werkloos zijn, zegt Haidar, is ook de schuld van Iran. “Er zijn zo veel Iraanse producten op de markt, en zelfs Iraanse werknemers. Als we geen Iraanse producten meer kopen, levert dat banen op in Irak.”

Onafhankelijk Irak

De Iraakse industrie is ingestort na de val van dictator Saddam Hoessein in 2003. Het land is sindsdien afhankelijk van import uit het buitenland. 

Een van de regionale hofleveranciers is buurland Iran, goed voor ruim 12 miljard dollar per jaar, oftewel een vierde van de Iraakse import. Onder de uit Iran geïmporteerde zaken valt elektriciteit, iets wat individuele consumenten moeilijk kunnen boycotten. 

Op de bovenste verdieping van het Turkse Restaurant, een door demonstranten gekraakte ruïne, heeft Sirtar Jobbar (31) een magnifiek uitzicht over het volksprotest dat in Irak dagelijks nog altijd duizenden mensen op de been brengt tegen de regering. Hij is manusje-van-alles. Meer zat er voor hem nooit in op de Iraakse arbeidsmarkt. 

“Mooi, weer eentje minder”, zegt hij over de liquidatie van Soleimani. Zoals veel mensen hier houdt hij een pleidooi voor een onafhankelijk Irak, “zonder politici met twee of drie paspoorten”. Zowel de Verenigde Staten (VS) als Iran moeten wat hem betreft “hun problemen elders uitvechten”.

Alleen is Iran wat hem betreft nog net een graadje erger, omdat Iraniërs diep zijn doorgedrongen in de Iraakse overheid. “Ze hebben een hekel aan ons sinds de Iran-Irak-oorlog in de jaren tachtig. En omdat ze zelf te maken hebben met sancties, willen ze onze economie verstoren.” 

Hij is daarom een van de vele burgers die zo veel mogelijk 'nationaal' kopen.