Euthanasiezaak vandaag van start: “Was het verzoek van Tine wel vrijwillig?”

"We proberen elke dag om 18.00 uur af te sluiten. De juryleden hebben ook nog een leven naast dit proces." Met deze woorden startte rechter Martin Minnaert begin deze namiddag het proces. Op dag één wordt deze deadline echter al ruimschoots overschreden. Het beloven lange dagen te worden. Maandag zijn we er opnieuw. 

"Is dit de teneur waarop we dit proces zullen voeren?" Op het einde van de eerste procesdag moet rechter Martin Minnaert al stevig tussenkomen. Bij de burgerlijke partijstelling wil advocaat Joris Van Cauter al een pleidooi houden wat wettelijk niet mag. Hierdoor ontstaat een woordenwisseling onder de advocaten of het al dan niet om een pleidooi gaat. "Dit soort technische discussies wil ik vermijden", sluit Minnaert af. 

Nu de akten van verdediging erop zitten, mag Fernand Keuleneer zijn repliek geven. De advocaat van de broer en de zus van Tine Nys liet verstaan dat "Tine bewust naar de dood geduwd is". Zo zou over de euthanasie van Tine een boek geschreven worden.

Volgens Keuleneer was er op een bepaald moment geen weg meer terug voor de dame. "Was haar verzoek dan wel vrijwillig?", vroeg hij zich af. 

Nadat de advocaten van de artsen hun akten van verdediging hadden voorgelezen, kregen de beklaagden al even de kans om een woordje te doen. Toch wensen de artsen voorlopig niks te zeggen. Benieuwd of ze dat in de loop van de week wel zullen doen. 

Kort voor haar dood stuurde Tine nog een sms naar een bezorgde vriend. Ze bedankte hem en andere vrienden voor de leuke momenten die ze samen beleefden. Ze eindigde de sms met de opmerking dat ze "volmaakt rustig was". "Laten we hopen dat ze die rust waar ze zo naar verlangde eindelijk heeft gevonden", aldus Vermassen. 

"Naaste verwanten zijn plots op de barricaden gesprongen", ging Jef Vermassen verder. "Op die manier zijn drie artsen in deze assisenzaal terechtgekomen. Mijn cliënte wordt gezien als een gifmoordenares. Tine zou zich omdraaien in haar graf."

"Tine was uitbehandeld. Het enige wat ze nog wou, was in vrede, rust en sereniteit verlost worden van haar ondraaglijk leed."

Tine had gedurende haar hele leven psychiatrische problemen. Daar probeert Jef Vermassen de jury van te overtuigen. "Ze was amper vijf jaar oud toen ze voor het eerst in een kinderziekenhuis werd opgenomen", klonk het. "Ze ondernam in haar leven minstens zes zelfmoordpogingen." 

Vermassen verdedigt momenteel een 67-jarige psychiater uit Oosterzele. Volgens de wet moest zij onafhankelijk zijn ten opzichte van de patiënt, maar volgens het Openbaar Ministerie had ze Tine Nys in behandeling.

Vermassen betwist dat. "Haar taak was enkel haar bevindingen te uiten over de euthanasievraag van Tine Nys en dit in haar hoedanigheid van psychiater. (..) Zij was van oordeel dat aan de voorwaarden waaraan zij moest toetsen was voldaan. Wat u bijzonder goed moet onthouden, is dat dit een vrijblijvend verslag is. Het kan niet genoeg herhaald worden dat het gevolg daarvan is dat niemand verplicht is haar standpunt en haar zienswijze te volgen."

"Ze heeft zich wel degelijk gedragen als een onafhankelijke arts", zei Vermassen. "Tijdens de ondervragingen van de onderzoeksrechter werd zij zwaar onder druk gezet om toch maar te zeggen dat zij behandelende arts was, wat zij nooit heeft gewild... Zij heeft Tine enkel begeleid bij haar vraag naar euthanasie. Tine Nys is nooit haar patiënte geweest." 

Als advocaat Jef Vermassen spreekt, wordt het stil. Dat is ook hier in Gent niet anders. Hij sprak de jury rechtstreeks toe. "In dit dossier is meer juridische en medische kennis nodig dan in een doorsnee assisenproces", zei Vermassen. "Maar panikeer niet. We zijn meer dan een week samen. We komen er samen wel uit." Hij verdedigt een van de dokters.

Na het relaas van Walter Van Steenbrugge wou ook de advocaat van Frank D.G. nog een woordje kwijt. D.G. was jarenlang huisarts van Tine Nys. Onder meer door zijn goedkeuring werd de euthanasie mogelijk. "Mijn cliënt riskeert levenslang voor een briefje", zei de advocaat terwijl hij met het doktersattest zwaaide. "Ik zal dan ook de vrijspraak vragen."

 Volgens de wet moet de arts bij euthanasie onafhankelijk zijn ten opzichte van de patiënt, maar Frank D.G. was sinds 1998 haar huisarts. Daarom moet hij zich nu verantwoorden voor 'vergiftiging'. 

"Is de belangrijkste vraag of de voorwaarden van de euthanasiewet nageleefd zijn? Nee, u moet nagaan of er een gifmoord was en of mijn cliënt individueel daaraan meegewerkt heeft. Hij hoopt dat deze nachtmerrie stopt", pleitte Frédéric Thiebaut. 

In zijn verhoor had de arts aangegeven dat hij niet wist dat de euthanasie zou uitgevoerd worden op de dag waarop hij het briefje ondertekende. Hij schrok dan ook toen hij de doodsbrief van Tine Nys in de bus kreeg.

Het proces vindt plaats in de assisenzaal van het Gentse gerechtsgebouw aan de Opgeëistenlaan. Volgens Walter Van Steenbrugge, de advocaat van de verdediging, is deze locatie symbolisch. "Filosoof Etienne Vermeersch, die hier aan de Gentse universiteit lesgaf, is morgen dag op dag een jaar overleden. Hij liet het leven na euthanasie. Dit proces zou hij een regelrechte kaakslag vinden. Het is spijtig genoeg een internationale primeur."

De verdediging heeft wel vertrouwen in de vrijspraak. "Het feit dat de specifieke euthanasiewet geen strafbepalingen bevat, betekent uiteraard niet dat men automatisch kan terugvallen op de kwalificatie doodslag. Daarvoor is een specifiek opzet nodig en hiervan is uiteraard geen sprake. Helpen kan nooit doden zijn. Je kan bovendien maar gestraft worden als er een wettelijke basis bestaat voor dat strafbare handelen. Die basis is er hier net niet", pleit Van Steenbrugge.

Walter Van Steenbrugge herhaalt op het proces wat hij eerder in de media zei. René Stockman, de generaal-overste van de Broeders van Liefde, is volgens de advocaat van de verdediging de man die achter de schermen aan de touwtjes getrokken heeft. "Zonder hem zou het nooit zo ver gekomen zijn. Het geheim achter dit proces moet gekend zijn. (...) Dit is een politiek en religieus showproces. Het Openbaar Ministerie zou beter moeten weten." 

Van Steenbrugge herhaalde dat hij Stockman wilde oproepen als getuige. "Hoe kon het dat een bocht van 180 graden gemaakt werd? Het Openbaar Ministerie vroeg immers eerst de buitenvervolgingstelling in de zaak. Onze cliënt heeft van een bevriende arts gehoord dat Stockman daar voor iets tussenzit. Hij zou zeven jaar na de feiten de ommezwaai bewerkstelligd hebben."

"Zolang dat de aanklager u en mij niet uitlegt waarom deze bocht van 180 graden werd genomen, zeg ik mijn vertrouwen in het Openbaar Ministerie in deze zaak volledig op. Deze zaak had nooit voor een assisenhof mogen komen."

"De familie bleef blind voor het psychisch lijden van Tine", leest Walter Van Steenbrugge, de advocaat van de uitvoerende arts Joris V.H., voor. "Ze wilden haar in een gesticht wegsteken. Tine heeft aan Joris gevraagd om zijn staart niet in te trekken. 'Mijn bedoeling is waardig te sterven', schreef ze zelf."

"De borderline- en autismespectrumstoornis waaraan Tine leed, vormden geen hinderpaal om op basis van een rationele gedachtegang tot een weloverwogen besluit te komen. Tine was wel degelijk in staat haar wens te uiten en maakte deze ook steevast herhaaldelijk en op een duurzame wijze kenbaar. Niet alleen aan de artsen, maar ook aan haar vrienden en familie."

Al in 1997 ondernam Tine Nys een zware zelfmoordpoging. Ze combineerde alcohol en drugs. Hierdoor belandde ze tien dagen lang in coma. Later werd ze invalide verklaard. 

Tine Nys werkte in de prostitutie volgens advocaat Walter Van Steenbrugge. "Ze ontving tientallen mannen om haar studies te betalen. Het geld dat ze verdiende, gebruikte ze om haar verslaving te onderhouden." 

Walter Van Steenbrugge, de advocaat van de uitvoerende arts Joris V.H., start aan de akte van verdediging. "Er heerst bij ons grote verontwaardiging", zegt hij. "Joris helpt dagdagelijks mensen. Hij staat gekend als een goede dokter (...) Nu moet hij echter plaatsnemen op de slechtste bank waar iemand kan terechtkomen, namelijk de beklaagdenbank in een assisenhof."

"Hij is nu al gebrandmerkt en dit voor er één getuige is gehoord, laat staan voor u enige uitspraak heeft gedaan. (..) Het is een immens onrecht dat hem nu al is aangedaan. Een pure schande en ik wik en weeg nochtans mijn woorden."

Tine Nys zou in de jaren 2000 zwanger geraakt zijn. "Ze koos voor abortus omdat het dan slecht ging in haar relatie", leest advocaat-generaal Francis Clarysse voor. "Ze twijfelde of ze haar kindje wel een goede toekomst kon geven."

Frank D.G, de huisarts van Tine Nys die vandaag mee terechtstaat, is volgens vrienden en familie tegenstander van euthanasie. Dat blijkt uit de akte van beschuldiging. Toch tekende de man op het laatste moment een briefje waardoor de daad kon uitgevoerd worden.

Een hoofdinspecteur van de politie van Sint-Niklaas deed een moraliteitsonderzoek naar Joris V.H., de arts die de euthanasie uitvoerde. Advocaat-generaal Francis Clarysse beschrijft momenteel wat hier in staat: "V.H. nam in 1986 een huisartsenpraktijk over. Hij runt die tot op heden. Zijn wachtkamer zit steevast vol."  

De oudste zus van Tine stapte een maand na de euthanasie naar de evaluatiecommissie. Het dossier -dat volgens de regels binnen de vier dagen moest ingediend zijn- is er nog niet toegekomen.  Ook hier had de beklaagde dokter een uitleg voor. "Zijn secretaresse had het adres opgezocht op het internet, maar het was nog het oude adres", aldus advocaat-generaal Francis Clarysse. Het document kwam uiteindelijk pas na 51 dagen aan.

Advocaat-generaal Francis Clarysse leest momenteel de akte van de beschuldiging voor. Hij bespreekt de klungelige manier waarop de dokter de euthanasie uitvoerde. Zo was de dokter vergeten pleisters mee te brengen. 

"Hij vroeg aan de vader van Tine Nys, die in shock en op zijn knieën bij zijn stervende dochter zat, of hij op de geïnjecteerde naald kon drukken", luidt het in de akte van beschuldiging. "Hij nodigde de familie uit om met de stethoscoop vast te stellen dat het hart van Tine Nys wel degelijk niet meer klopte. Niemand ging in op deze vraag. Hij was ook nog vergeten een blanco overlijdensakte mee te nemen en bij zijn plotse vertrek -hij moest nog een andere euthanasie doen die avond- verklaarde hij dat hij het papier zelf bij de begrafenisondernemer zou deponeren."

 De arts had ook zijn gsm niet uitgezet. "Hij was van dienst en meermaals werd hij - tijdens het verloop van de euthanasie- opgebeld door patiënten. Hij vergat ook de baxter mee te nemen die aan de kraan in de keuken aan het uitdruppen was."