Thomas Vanderveken: ‘Ik ga mijn zoon totaal afraden om piano te studeren. Zelfs viool is nog cooler’

“In kostuum in een zwembad springen? Met een kop koffie? Dat klinkt cool. Een gewone foto heb ik al tienduizend keer gedaan, dus waarom niet?” Nee, televisiemaker en presentator Thomas Vanderveken laat zich niet makkelijk afschrikken. Niet door een sprong in het Michielsbad in Sint-Katelijne-Waver, noch door de grote schoenen van opperquizmaster Herman Van Molle, die hij moet zien te vullen. Zijn rol als gastheer in ‘1 jaar gratis’ betekent een zoveelste triomf op korte tijd, nadat hij nog maar net een andermaal bejubelde reeks van ‘Alleen Elvis blijft bestaan’ heeft afgesloten, applaus op alle banken kreeg voor de minder evidente docureeks ‘Weg van het meesterwerk’ en binnenkort voor de tweede keer vader wordt.

Het gaat je voor de wind.

“Je hebt zelfs ‘Factcheckers’ (waarin Vanderveken samen met Jan Van Looveren en Britt van Marsenille beweringen op hun waarachtigheid checkt, red.) nog niet genoemd, dat ook over het miljoen kijkers ging. Dus ja, ik heb absoluut een superleuk professioneel en privéleven. Wat ik doe, doe ik graag, en het lukt nog ook.”

Je bent een vrij unieke presentator, in die zin dat je zowel wegkomt met entertainment-, consumenten- als meerwaardeprogramma's.

“Ik vraag mij af of kijkers daar echt mee bezig zijn. Maar ik doe die verschillende programma's simpelweg omdat ik ze graag doe. Bij 'Steracteur sterartiest', dertien jaar geleden, lag dat nog anders. Ik kwam pas kijken bij de grote tv en heb die kans met beide handen gegrepen. En hoewel ik het leuk vond, heb ik nadien nooit meer een vergelijkbaar showbizzprogramma gemaakt. Een pluim in mijn gat steken en heel enthousiast 'goeienavond!' roepen past minder bij mij. Net als acteren, trouwens. Ik heb dat gedaan in 'Spoed' - enfin, ik heb dat geprobeerd - maar ik was daar niet zo goed in. Mijn vader (Ugo Prinsen, red.) was een fantastische acteur, ik ben dat niet.”

‘1 jaar gratis’ is na twaalf jaar terug uit het verborgene, maar Herman Van Molle vertoeft er nog even. Heb je zijn zegen gevraagd?

“En gekregen. Hij was vereerd dat het programma terugkwam. Hij kende mij ook en vond het een goed idee dat ik zijn rol zou overnemen.”

Je bent één van de weinige Vlamingen die Van Molle de voorbije jaren levend gezien heeft.

“(lacht) Dat is echt zo, ja. Zelfs binnen de VRT is het een enigma waar hij uithangt. Herman is een soort sfinx, net als Mark Uytterhoeven: die heeft in het midden van het publieke leven gestaan, had er op een bepaald moment genoeg van en zit nu ergens in het zuiden van Frankrijk. Je mag die om een interview vragen, maar hij zal het niet doen. Herman evenmin, al woont die in Zweden. Ergens vind ik dat wel graaf en zou ik het zelf ook mooi vinden. Ik denk altijd dat ik het wel ga kunnen relativeren als op een dag de aandacht opdroogt, maar ik weet niet of dat waar is.”

Omdat kandidaten moeten inschatten wie het juiste antwoord zal geven, hamer je in ‘1 jaar gratis’ op mensenkennis. Hoe zit het met jouw mensenkennis?

“Ik heb het gevoel dat ik een radar heb voor mensen met een goed hart - dat is het allerbelangrijkste.”

Je bent nog nooit bedrogen uitgekomen?

“Jawel, maar je moet mensen soms het voordeel van de twijfel geven. Ik ben liever te naïef dan te cynisch, ik probeer heel erg open te staan voor het goede in de ander. Ik denk dat het leven interessanter wordt zonder cynisme, argwaan of vooroordelen. Wat heb je te verliezen? Waarom zou je bang zijn wanneer iemand op het raampje van je auto tikt? Als ze een blaffer hebben, schieten ze wel door het raam.”

Zijn we cynischer en banger dan vroeger, zoals sommigen graag poneren?

“Ik weet het niet. Ik las onlangs een artikel van de Nederlandse filosoof en journalist Rob Wijnberg, die zei dat de tegenstelling in opinies eigenlijk niet zo groot is als we denken. Ze is gewoon zichtbaarder. Neem nu abortus en euthanasie: we zijn het er intussen bijna allemaal over eens dat dat soms moet kunnen. De discussie gaat over details. Op hoeveel weken? Bij wie? Bij migratie is dat net zo. We willen allemaal een humane maatschappij waarin echte vluchtelingen moeten kunnen worden opgevangen. Maar hoeveel? Hoe regelen we dat? Hoe beperken we eventuele lasten? Daarover is er wel een debat gaande. En dat debat ligt meer dan ooit op straat. Vroeger ging je naar een links of rechts café om je mening te verkondigen. Die twee groepen hoorden elkaar niet en de consensus leek redelijk groot. Vandaag staan die cafégroepen in het midden van de markt tegen elkaar te roepen en denken we: ‘Oeioei, het is erger dan ooit.’ Terwijl het eigenlijk nog wel meevalt, beweert Rob Wijnberg. Ik sluit me daarbij aan.”

Nog even terug naar ‘1 jaar gratis’. De slogan is: ‘Wat zou u doen als u een nettojaarloon op de rekening kreeg?’ Vertel het ons, Thomas.

“Ik zou de slogan in de praktijk brengen en een jaar niet werken. Nadat ik twee jaar het ochtendblok op Klara gepresenteerd had, was ik doodmoe en heb ik een half jaar loopbaanonderbreking genomen. (fluistert) Da's fantastisch! Dat is omgevlogen. Ik dacht dat ik van alles ging doen, maar ik heb juist niets gedaan. Wel deed ik enorm veel inspiratie op, onder meer voor ‘Alleen Elvis blijft bestaan’. Dankzij die loopbaanonderbreking is er een nieuwe wind in mijn leven gekomen. Dus met een extra nettojaarloon hoop ik dat ik de guts heb om een jaar thuis te blijven.”

Je hoopt het.

“Omdat het niet gemakkelijk is. Want dan is de vraag: ga ik een jaar ‘Alleen Elvis’ niet presenteren? Dat is wel mijn programma. Wie gaat het dan wel doen? En gaat die het dan blijven doen? Anderzijds voel ik ook dat ik af en toe te weinig tijd heb voor mijn gezin en mezelf.”

Je zoon Otto is net drie jaar geworden. Wat voor een kind is hij?

“Mijn kind, schoon kind, natuurlijk. Maar Otto heeft heel veel verbeelding, is superverbaal, enorm gevoelig en observerend. Vannacht was hij heel hard aan het wenen omdat hij zijn mama wou, maar Véronique (Leysen, red.) is zwanger, dus dat is allemaal wat lastiger. Ik ging naar hem, maar hij werd kwaad. ‘Ik moet mama hebben! Jij moet weg!’ Toen Véronique uiteindelijk toch kwam, stopte hij meteen met wenen. Ineens zei hij: ‘Arme papa. Jij mag ook mee op bed.’ Hij had dus al door dat het niet leuk was voor mij. Het is makkelijk om van hem te houden.”

Onlangs vertelde Véronique dat het voorbije jaar allesbehalve tof was. “Ik was aan het slapen of het werken. Thomas ook.” Was 2019 zo stevig?

“Een annus horribilis was het niet, maar er zijn toch enkele heel moeilijke maanden geweest. Op een bepaald moment was ik zo moe, dat ik zelfs naar de dokter ben gegaan om bloed te laten trekken. Ik voelde dat ik mezelf moest monitoren. Er bleek niets aan de hand, behalve dat ik soms over mijn grenzen ga. Maar Véronique heeft het nog lastiger gehad. Ze heeft haar breilabel en stond elke dag, ook in het weekend, zelf te zweten aan het fornuis van haar koffiebar. Dat viel op den duur echt niet meer met haar zwangerschap te combineren.”

Staat ze nu even op de rem?

“Ze heeft haar koffiebar verkocht en een franchise opgestart, maar ze runt die zaak niet zelf. Ze hoeft niet meer van acht tot acht in de keuken te staan, waardoor het iets rustiger is. Financieel was het geen evidente beslissing, maar we waren het er allebei snel over eens dat onze gezondheid en kinderen primeren.”

“Ik wil niet te veel over die drukte klagen, want ouders die allebei nine to five of in ploegen werken, hebben het veel moeilijker. Dat is eigenlijk niet te doen. Ik zie het bij alle ouders aan de schoolpoort: iedereen heeft het fokking moeilijk. We moeten ons kind om kwart voor negen aan de schoolpoort afzetten en daar om kwart voor vier opnieuw staan. In de tussentijd moeten we met de trein naar het werk zijn gegaan en inkopen hebben gedaan. Dat gáát niet. Er worden bovenmenselijke dingen van ons gevraagd. We krijgen allemaal burn-outs en de boeken van Dirk De Wachter blijven maar verkopen. Tweeverdieners worden zot. Ze worden met zijn allen zot omdat ze zich kapot aan het werken zijn. Ze lopen allemaal tegen een muur. Het is een mallemolen. En het ergste is: ze merken dat zelf niet.”

En daarom dachten jullie: laten we nog een tweede kind maken.

“Dan kunnen ze elkaar bezighouden. (lacht) Maar daarom zou ik als winnaar van '1 jaar gratis' dus het liefst een jaar thuisblijven. Ik ga ook sowieso weer een maand niet werken na de geboorte. Er worden twee, drie, maximaal vier kinderen in mijn leven geboren: mag ik die maand hebben, alstublieft? En al dat gekoketteer met: ik werk nog harder dan jij, ik heb 52 overuren, ik heb 35 recupdagen... Dat is niets om trots op te zijn. Dat is triest.”

Je doet het weer: op de barricade gaan voor de goede zaak. Weinig bekende koppen doen dat zo vaak als jij. Je laat regelmatig je stem horen over asbest, zette de pedagogische tik en het vaderschapsverlof op de agenda, en protesteerde mee tegen besparingen in de culturele sector en bij de VRT. Zit dat engagement in je bloed?

“Mijn vader schreef twee toneelstukken waarmee hij naar scholen trok: één over aids en één over mensen met een beperking. Mijn ma organiseert kunstprojecten en een festival voor mensen met een beperking. Dus ja, ergens zit het wel in mijn DNA. Ik wil de megafoon die ik heb af en toe ten goede te gebruiken. Maar het is niet dat ik denk: ik ga nu eens een maatschappelijk standpunt innemen. Alles wat je opsomt, is toevallig op mijn pad gekomen. Mocht mijn vader niet aan asbest gestorven zijn, zou ik er minder van wakker liggen dat dat goedje nog op schooldaken ligt.”

Lig je wakker van wereldproblemen?

“We moeten onszelf geen schuldgevoel aanpraten omdat we in het in dit deel van de wereld ongelooflijk goed hebben. We hebben veel meer dan de meeste mensen en daar mogen we blij mee zijn. Maar als je weet welke problemen er allemaal zijn en je daar niets mee doet, dan leid je - vind ik - een moreel onethisch leven. Het is niet omdat je het onrecht niet elke dag in de ogen kijkt, dat je niets moet doen. Je kan vrijwilligerswerk doen, zelfs al is het maar de bomma om de hoek eens een bezoekje brengen. Of je kan een deel van je loon - meer dan 40 euro per jaar, hé - aan een goed doel schenken.”

Sta jij geld af?

“Ja, vijf procent van mijn loon. Aan een tiental goede doelen, waaronder grote zoals 11.11.11 en het Rode Kruis, en kleine als Dokters van de Wereld. Ik doe dat omdat ik vind dat ik dat moet doen en omdat ik mijn boterham goed verdien. In zekere zin koop ik mijn schuldgevoel zo af, ja. Het gekke aan die vijf procent is: je beseft dat dat veel geld is, maar je voelt het verschil eigenlijk niet. Bij onze verbouwingen letten we nu meer op de kleintjes, dat wel. Het geld dat we uitsparen door de vloer in onze hal niet te vernieuwen, schenk ik aan de bestrijding van parasieten in Afrika. Kiezen tussen een nieuwe vloer of mensenlevens: dan weet ik het wel.”

Je bevestigt het beeld dat Vlaanderen van je heeft, dat van de ideale schoonzoon. Zie je dat als een compliment?

“Ik lees dat al twintig jaar, maar zelf voel ik dat niet zo aan. Voor mij kleeft er aan dat label iets kneuterigs, terwijl ik mijzelf geen koorknaap vind. Maar het stoort me niet, dankzij de beschrijving die ik bij Herman Koch eens gelezen heb. ‘We moeten de ideale schoonzoon niet verwarren met een watje. Een watje dat zo lief de borden naar de keuken brengt en zijn schoonmoeder een compliment maakt over haar smaak in bankstellen’, schrijft hij. Volgens Koch wil een moeder voor haar dochter iemand die zijn mannetje staat. Iemand die een boor kan hanteren, een autoband vervangt. De ideale schoonzoon is best wel een oké kerel. Dié ideale schoonzoon ben ik misschien wel. Ik ben geen kneusje.”

“Ik weet niet waarom Jeroen Meus, Koen Wauters of Niels Destadsbader minder een ideale schoonzoon zou zijn. Ik kan er zelf de vinger niet op leggen waarom dat precies over mij gezegd wordt. (denkt na) Ik heb een babyface, dat helpt misschien niet.”

Dat geldt evenzeer voor Niels Destadsbader. Mijn indruk is wel dat hij tot meer verdeeldheid aanleiding geeft. Tegen jou heeft niemand iets.

“Er zijn misschien mensen die hem niet graag hebben, maar tegelijk zijn er ook veel mensen die hem héél graag hebben. Mogelijk laat ik de mensen gewoon koud. (lacht)”

“Weet je wat ook niet helpt? Dat ik piano speel! Mocht ik elektrische gitaar spelen, was ik al minder een ideale schoonzoon. Piano is gewoon niet cool, zelfs al heb ik er op Canvas het programma ‘Thomas speelt het hard’ over mogen maken. (op dreef) Ik heb nooit een griet versierd met mijn piano, dat is nooit gebeurd. Ik ga mijn zoon ook totaal afraden om piano te studeren. Zelfs viool is nog cooler.”

Thomas speelt het écht hard, om binnen een jaar op het podium van Werchter te staan.

“Voilà! Ongeschoren met een elektrische gitaar, yeah. Terwijl ik wel (slaat met zijn vuist op tafel) een fokking pianoconcerto in de Gentse Bijloke gespeeld heb. Hoe cool is dat? Hoeveel guts moet je daarvoor hebben?” (lacht)