Wie is de vrouw die Harvey Weinstein nog steeds verdedigt na de #MeToo-storm?

Het proces tegen Harvey Weinstein was een uur ver toen de aanval op zijn hoofdadvocate geopend werd. De openbaar aanklager, Joan Illuzzi, noemde een recent mediaoffensief dat erop gericht was de mensen die Weinstein beschuldigen in diskrediet te brengen, “een schande” en vroeg de rechter daar een einde aan te stellen met een zwijgverplichting.

Maar de advocaat voor de verdediging, Donna Rotunno, sloeg meteen terug. “Mevrouw Illuzzi noemt mijn cliënt hier in deze rechtbank een roofdier en heeft vervolgens het lef om mij te verbieden deze zaak in het openbaar te bespreken”, zei Rotunno. “Ze wil dat iedereen hierbuiten Weinstein al veroordeelt nog voor er ook maar iets van bewijs is aangevoerd.”

Lang voor de lawine van aantijgingen omtrent seksueel grensoverschrijdend gedrag door Weinstein op gang kwam, was Rotunno in Chicago al gestaag een carrière aan het uitbouwen als advocaat in strafzaken met een bijzondere specialisatie: mannen verdedigen die beschuldigd worden van seks­misdrijven.

Naarmate de #MeToo-beweging uitdijde, nestelde ze zich in de rol van tegenstem. Ze voerde aan dat de algehele publieke veroordeling van mannen die beschuldigd werden van seksueel wangedrag en aanranding reputaties en carrières aan flarden reet nog voor er sprake was van een eerlijk proces. Je kon volgens haar aanvoeren dat de beweging de feministische zaak gediend had, maar de prijs was te hoog.

“We hebben geen bewegingen nodig die ons onze fundamentele rechten ontnemen”, zei ze in een interview.

Weinstein vroeg Rotunno in mei zijn team van advocaten te leiden, nadat hij twee teams geleid door mannen aan de kant had geschoven. Ze komt over als een paradoxale en polemische figuur, doordat ze ervoor kiest een man te verdedigen die veel vrouwen beschouwen als de belichaming van mannelijk chauvinisme en seksueel wangedrag. Ze heeft zich zo de minachting op de hals gehaald van nogal wat vrouwenrechtenactivisten.

“Haar bereidheid om te beweren dat #MeToo is doorgeslagen, hangt samen met een gestage stroom van forse facturen, maar wordt niet gesteund door de feiten”, zegt Jane Manning, een verdedigster van verkrachtingsslachtoffers en een voormalige aanklaagster in New York City op het vlak van seks­misdrijven.

Brutaal kruisverhoor

Vrouwen mogen nooit gedwongen worden dingen te doen die ze niet willen, stelt Rotunno, maar anderzijds moeten ze ook de verantwoordelijkheid nemen voor hun beslissingen. “Je kunt het niet allebei hebben en zeggen: ‘Ik doe wat ik wil, maar de gevolgen draag ik niet. Ik breng mezelf in een bepaalde situatie en speel het slachtoffer’”, zei Rotunno ooit. “Als je vrijwillig seks met iemand hebt, en je beklaagt het je achteraf, dan is dat daarom nog geen misdrijf.”

Rotunno groeide op in een voorstad van Chicago. Ze was de dochter van een zakenman in de retailsector en een lerares. Als kind raakte ze in de ban van de rechtspraak door tv-series als The Paper Chase, over een student rechten aan Harvard. In 1997 werd ze klerk bij het openbaar ministerie, drie jaar later assistent-openbaar aanklager in Illinois, gespecialiseerd in onder meer huiselijk geweld. In 2003 ging ze als privéadvocate werken voor een advocaat voor de verdediging. Twee jaar later richtte ze haar eigen bedrijf op. Ze was toen 29.

In Chicago werd ze bekend om haar persoonlijke stijl en vanwege haar overwinningen bij strafzaken en haar specialisatie inzake seksmisdrijven. “Ze had een enorme feiten- en juridische kennis”, zegt Stanley Stallworth, een advocaat uit Chicago die Rotunno ooit succesvol verdedigde in een zaak omtrent seksuele aanranding. “Ze is een buldog in de rechtszaal.”

Op een doorsnee­ochtend in de rechtbank in augustus vorig jaar droeg Rotunno, die zegt dat ze gelooft dat “juryleden mensen appreciëren die aandacht besteden aan hun kleding”, een rok van Salvatore Ferragamo met zwarte geometrische patronen en een blouse; aan haar linkerarm een grote lederen handtas. Haar pumps van Jimmy Choo klikten tegen de vloer. Rond haar nek hing een fijne gouden ketting met het opschrift ‘Not Guilty’.

Rotunno, die zichzelf omschrijft als een “gematigde onafhankelijke”, zegt dat ze het betreurt dat de #MeToo-beweging de normale gedragingen tussen mannen en vrouwen aangetast heeft. “Het is jammer dat mannen zich zorgen moeten maken als ze vrouwen complimenten willen geven en willen behagen.”

Op het vlak van seksmisdrijven heeft Rotunno slechts één zaak verloren. Een rechtbanktekening ervan hangt aan de muur van haar kantoor. Haar cliënt, Demarco Whitley, toen 19, werd beschuldigd van de verkrachting van een 15-jarig meisje en kreeg een gevangenisstraf van zestien jaar. Rotunno gelooft dat de ware dader een neef van Whitley was, die beschuldigd was van medeplichtigheid maar voor het proces overleed bij een verkeersongeluk. Haar cliënt, beweerde Rotunno, was “de volgeling”.

Ze onderwierp het meisje aan een brutaal kruisverhoor, want “haar verhaal trok op niet veel”. Achteraf vroeg ze de aanklager een boodschap aan het meisje te bezorgen. “Zeg haar dat dat mijn taak was. Ik wil niet dat dit haar leven gaat bepalen.”

Aanklagers onderuithalen

Die bereidheid om mensen die klacht indienen hard aan te pakken heeft haar wel vaker diensten bewezen. In 2014 verkreeg ze de vrijspraak van Elhadji ‘Haj’ Gueye, een bekende modeontwerper die beschuldigd werd van verkrachting door een vrouw die in hetzelfde gebouw als hij woonde. De jury kwam tot het besluit dat er gegronde twijfel was toen Rotunno aanvoerde dat de vrouw 50.000 dollar van Gueye geëist had.

Advocaten voor de verdediging en aanklagers die haar kennen, zeggen dat Rotunno erg bedreven is in het ontkrachten van bewijs en het wijzen op tegenstrijdigheden in getuigenissen.

Haar bedrevenheid in het kruisverhoor bleek onlangs nog tijdens een proces in Chicago, toen ze een jong meisje dat beweerde dat ze slaag had gekregen van haar vader vriendelijk doch kordaat ondervroeg. Rotunno wees op tegenstrijdigheden in een eerdere verklaring, en hield vervolgens een krachtig pleidooi waarin ze aanvoerde dat de moeder van het meisje een vete met de vader had en het meisje als marionet gebruikte. De rechter seponeerde de zaak.

Die vaardigheid van Rotunno om aanklagers onderuit te halen zal ook tijdens het proces-Weinstein op de proef worden gesteld. De openbaar aanklager in Manhattan is van zins zes vrouwen op te roepen om te getuigen over hun beschuldiging dat Weinstein hen seksueel aangerand heeft, ook al zijn vele incidenten te lang geleden om ze als aparte misdrijven te vervolgen.

De aanklager moet hopen dat de jury gelooft wat de vrouwen vertellen, want er is weinig of geen fysiek bewijsmateriaal. Weinstein wordt ervan beschuldigd dat hij in 2013 een vrouw verkrachtte in een hotel in Manhattan en dat hij in 2006 een vrouw dwong tot orale seks in zijn appartement. De andere vrouwen worden opgeroepen om een gedrags­patroon aan te tonen.

‘Weinstein wordt gebruikt’

Rotunno gaat ervan uit dat ze zich als vrouw harder kan opstellen tegen de vrouwen die Weinstein beschuldigen zonder over te komen als een bullebak. De juryleden, zegt ze, zullen het gewoon opvatten als twee vrouwen die een gesprek met elkaar hebben.

Gloria Allred, een advocaat die twee van de vrouwen die Weinstein beschuldigen vertegenwoordigt, is het daar niet mee eens. “Een bullebak is een bullebak, ongeacht het geslacht”, zegt ze. “Ik denk niet dat het past om vilein tekeer te gaan tegen een slachtoffer. Als dat haar strategie is, dan zal ze er snel achter komen dat een jury in New York daar niets van moet weten.”

Aanklagers hebben al aangegeven dat ze Weinstein zullen portretteren als een machtige filmproducent die vrouwen manipuleerde en dwong tot seks met hem.

Volgens Rotunno bestaat haar job erin de jury er niet alleen van te overtuigen dat de seks gebaseerd was op wederzijdse toestemming, maar dat de vrouwen Weinstein ook manipuleerden. Ze wijst erop dat beide vrouwen na de vermeende aanranding contact met Weinstein bleven houden. “Ja, hij is een machtig man”, zegt ze. “Maar juist omdat hij een machtig man is, zullen ze hem gebruiken en gebruiken en gebruiken voor alles wat maar in hun mogelijkheden ligt.”

© The New York Times