Direct naar artikelinhoud
Verenigde Staten

Drie redenen waarom Trump tóch kan vallen

Het lot van Trump ligt in handen van de 100 senatoren (51 Republikeinen en 47 Democraten), allen benoemd als jurylid.Beeld Getty Images.

De Senaat is de komende vier weken aan zet in het impeachmentproces tegen Donald Trump. Hij lijkt onkwetsbaar, maar er vallen barsten in het Republikeinse kamp.

Naar buiten toe blaakt de president van zelfvertrouwen over de afloop van de tegen hem lopende afzettingsprocedure. In een verklaring van het Witte Huis liet Trump woensdag nog maar eens opnemen dat hij uitgaat van volledige vrijspraak. “De president heeft niets verkeerd gedaan,” klinkt het om hem heen.

In principe wijst niets erop dat Donald Trump zijn eerste termijn als machtigste man ter wereld niet af mag maken. Zijn mede-Republikeinen – een meerderheid in de Senaat – deden de laatste weken amper dubbelzinnig over hun intenties. “Alles wat ik doe,” zei opper-Republikein Mitch McConnell eerder, “zal op één lijn liggen met het verhaal van het Witte Huis.” Maar nadat deze week een nieuwe berg aan bewijs tegen de president werd onthuld, kon ook de bureaucraat uit Kentucky moeilijk langer doof blijven voor de wensen van Democraten. Hij liet weten het oproepen van getuigen mogelijk toch toe te zullen staan, iets dat Trump en zijn team tot nog toe met man en macht hebben geprobeerd te voorkomen. Zo zijn er meer potentiële valkuilen voor de president.

1. Nieuw bewijs

Er is een groot verschil met de zaken tegen Andrew Johnson (1868) en Bill Clinton (1998). De senatoren van toen wisten bij aanvang van de zittingen waar ze aan toe waren. Ze hadden al het mogelijke bewijs gezien. Richard Nixon (1974) stapte op voor het proces begon. In 2020 liggen de verhoudingen anders: er blijft informatie bij komen. Niemand kan voorspellen wat zich de komende dagen of weken nog aandient als bewijs voor of tegen Trump.

Aan de vooravond van het formeel overdragen van de zaak aan de Senaat onthulden de Democraten in het Huis van Afgevaardigden een reeks sms’jes, aantekeningen en geluidsopnamen van de Amerikaanse Oekraïner Lev Parnas. In de documenten was onder meer te lezen hoe Parnas namens de advocaat van de president probeerde een strafonderzoek naar de familie van de Democratische uitdager Joe Biden te organiseren. Met een Oekraïense aanklager onderhandelde Parnas over de positie van de VS-ambassadeur in Kiev, Marie Yovanovitch.

De in 2016 door Obama benoemde diplomaat was regelmatig lijdend voorwerp van boze tweets van Trump. Oekraïne begon een strafrechtelijk onderzoek naar mogelijke spionage door de ambassadeur. Als wordt aangetoond dat Trump daar opdracht voor heeft gegeven, zoals Parnas suggereert, doet dat de zaak van de president, op zijn zachtst gezegd, weinig goed.

2. Belastende getuigen

De onthullingen van Parnas en het onderzoek van Oekraïne maken volgens de Democraten een toelichting nodig door nieuwe getuigen. De volledige Senaat beloofde donderdag onpartijdig te zullen oordelen over de president. Als de Republikeinse meerderheid zou weigeren nieuwe getuigen te horen, zal dat door de Democraten worden gespind als het tegenovergestelde van de eed van onpartijdigheid.

Het Huis van Afgevaardigden heeft in de eerste fase van het impeachmentproces niet iedereen kunnen horen die het wilde. Sommigen weigerden, anderen zouden zijn tegengehouden door het Witte Huis. Eén van hen is John Bolton, de voormalig nationaal veiligheidsadviseur. Achter gesloten deuren heeft hij de druk die Trump en zijn team op de Oekraïense president Zelenski zetten omschreven als ‘een geopolitieke drugdeal’.

Bolton maakt er geen geheim van daar graag onder ede meer over te vertellen. Zodra de Democraten de kans krijgen, zal hij boven aan hun wensenlijstje staan.

3. Dissidenten in de partij

Amerikaanse kranten hebben uitgebreid beschreven hoe Donald Trump sinds zijn intrede in de Amerikaanse politiek de Republikeinse partij volledig naar zijn hand heeft weten te zetten. In The New York Times vertelde voormalig Congreslid Dave Trott vorige maand over zijn ervaringen nadat hij zich tijdens een besloten vergadering kritisch had uitgelaten over de president. In een mum van tijd bleek het Witte Huis daarvan op de hoogte. Trott: “Tegen Trump ingaan staat garant voor de toorn van de president, verbanning uit de partij en een vroegtijdig einde aan je politieke carrière.”

Veelzeggend is hoe vrijwel alle Republikeinen onvermoeibaar meebuigen met iedere poten­tiële misstap van de president of de verklaringen die hij daar achteraf voor geeft. De vraag is hoe lang ze dat volhouden. Komt er een moment dat de partij het niet meer slikt?

De eerste voorzichtige kandidaten dienden zich deze week aan. Een klein groepje Republikeinse senatoren heeft zich hardgemaakt voor het oproepen van de door Democraten zo vurig gewenste getuigen, tegen de partijlijn in. Procedureel kan dat de Republikeinen de meerderheid kosten. Een daadwerkelijke impeachment vereist een twee derde meerderheid.