Waarom er zoveel mist is en water in ons land gisteren pas op 101 graden Celsius kookte

Een hogedrukgebied schuift van de Noordzee richting Duitsland. Gisteren leidde het tot een recordwaarde in ons land. ‘Om 11 uur is in Ukkel met 1.048,3 hectopascal (hPa) een nieuw absoluut record voor de luchtdruk gemeten, voor Ukkel. Het vorig record van 1.048,0 hPa dateert van 27 januari 1932. Deze records worden sinds 1901 beschouwd’, meldde KMI-weerman David Dehenauw op Twitter.

In Diepenbeek, een van de twee officiële meetpunten in Limburg, wees de barometer om 11 uur zelfs 1.049,7 hPa aan. Volgens weerman Ruben Weytjens gaat het om een toevallige samenloop van omstandigheden. ‘Het weer is een komen en gaan van depressies en hogedruksystemen. Toevallig heeft dat nu geleid tot extreem hoge druk, al is het ook niet helemaal uit te sluiten dat de klimaatverandering een rol speelt.’

Koude lucht blijft plakken

Een hogedrukgebied staat voor stabiel weer en in de winter doorgaans voor koude. Toch waren de temperaturen gisteren niet abnormaal laag voor de tijd van het jaar. ‘Die koude krijg je alleen als het voortraject ook koud is of als het hogedrukgebied uit pakweg Scandinavië komt en koude lucht meevoert. Maar dat is nu niet het geval’, zegt Weytjens.

Het hogedrukrecord ging maandag en vandaag wel gepaard met ochtendmist. ‘Volgens de barometer is het nochtans extreem zonnig, maar in de praktijk hangt er een dikke laag ochtendgrijs’, zegt Ruben Weytjens. ‘Bij een hogedrukgebied zit je met een laag koude lucht die boven de grond blijft plakken. Koude lucht kan minder vocht vasthouden dan warme. Als de atmosfeer afkoelt, stoot de lucht vocht af in de vorm van druppeltjes die door de lucht zweven. De zon heeft momenteel maar weinig kracht en krijgt die druppeltjes niet weggebrand. Zo ontstaat er een dikke laag mist. In de loop van de ochtend is die op de meeste plaatsen overgegaan in een laag wolkendek.’

Het is maar een cijferrecord (en geen sneeuw)

De hoge luchtdruk is niet meer dan een cijferrecord, zegt Dehenau. ‘We voelen er niets van of ondervinden er – in tegenstelling tot neerslag of temperatuur – geen bijzondere gevolgen van, buiten droog en rustig weer’” Fysici weten dat de hoge luchtdruk wel invloed heeft op het kookpunt van water. Water kookt bij een luchtdruk van 1.048 hPa immers pas bij 101 graden Celsius, normaal is dat bij 100 graden.

Vandaag en de komende dagen zal de luchtdruk trouwens teruglopen naar 1.040 hPa dinsdagmiddag en 1.036 hPa op woensdag. Weerman Weytjens: ‘Tot vrijdag blijft het gegarandeerd droog. Het is een erg rustige atmosfeer. Het ziet er dus niet naar uit dat het gaat sneeuwen. In het weekend draait de wind naar zuidwestelijke richting en gaat de temperatuur stijgen. Op dit moment lijkt de kans op sneeuw in januari zo goed als onbestaande.’