“Ik ben een unitarist. Ik ga je zelfs vertellen: ik denk dat we alles op federaal niveau moeten terugzetten. Ik ben voor een eenheidsstaat.” Dat zei Bouchez in een interview met het Franstalige tijdschrift Wilfried. “Als er ooit een evaluatie zou komen van de zes staatshervormingen, kan ik u al de conclusie geven. Het komt erop neer dat we alles terug op nationaal niveau moeten zetten.”

LEES OOK. Bouchez slaat andere partijen met verstomming: informateur pleit in midden van opdracht voor Belgische eenheidsstaat (+)

De reacties blijven woensdagavond niet uit, want de uitspraken van Bouchez gaan loodrecht in tegen de eis van N-VA om meer macht te geven aan de deelstaten. Zo formuleert voorzitter Bart De Wever donderdagochtend zijn scherpe mening op Twitter. “Het unitarisme is al uitgeprobeerd in dit land. Het werkte na 1830 zolang de Vlamingen tweederangsburgers waren en bestuurd werden door mensen die geen Nederlands spraken”, schrijft hij. “Toen de Nederlandstaligen in dit land hun burgerrechten eisten en kregen, liep het unitarisme volledig vast en begon uiteindelijk het federalisme. België bestaat intussen uit twee volledig gescheiden democratieën. Wat Georges-Louis Bouchez voorstelt werpt ons dus terug naar de 19de eeuw. Het getuigt van een gebrek aan historisch inzicht.”

Regeringsvorming

In een reactie donderdagvoormiddag probeert Bouchez nog wat olie op de golven te gieten. “Je moet de volledige acht pagina’s van het interview lezen om het te begrijpen, en je niet beperken tot twee zinnen”, klinkt het. “Dan zal je snappen dat ik enkel een ideaal heb beschreven. Dit heeft niets te maken met de huidige missie.”

Al is het maar de vraag of zijn gesprekspartners in Vlaanderen daar ook zo over denken. Volgens De Wever zullen de uitspraken van Bouchez de federale regeringsvorming namelijk wél bemoeilijken. “Iedereen heeft recht op een eigen opinie, maar als informateur help je de zaken zo niet vooruit”, klinkt het.

Volgens collega-informateur Joachim Coens (CD&V) bewijst Bouchez met zijn uitspraken “dat de volgende regering in elk geval een grondig debat over bestuurlijke vernieuwing moet voeren”. CD&V pleit al langer voor een soort voorbereidend traject richting een volgende staatshervorming, die dan vanaf 2024 in de steigers kan worden gezet. “Thema op de agenda”, zegt Coens nog.

Peter De Roover: “Uitspraken zullen onderhandelingen bijkomend compliceren”

“Het is geweten dat Bouchez België genegen is”, reageerde eerder Kamerfractieleider Peter De Roover (N-VA) ook al verrast. “Hij loopt graag rond met tricolore manchetknopen. Ik denk dat dat een klein beetje is uit verlatingsangst, om alleen achter te blijven in het linkse Wallonië.”

De Roover is dus niet echt verrast. “Maar het is wel de verkeerde remedie. Op deelstaatniveau slaagt men erin om regeringen te maken, terwijl dat op Belgisch niveau een dik probleem is. Net op dat niveau zou men nu dus alles willen oplossen.” De Roover kan naar eigen zeggen ook moeilijk inschatten wat Bouchez wil bereiken met het interview. “De vraag is of dit een bedenking is die boven de actualiteit staat, of een signaal in de federale onderhandeling. Maar het zal de federale onderhandelingen vermoedelijk bijkomend compliceren”, besluit hij.

Hendrik Vuye: “Een echte Belg”

“Nog een unitarist die zoals de “echte Belgen” geen woord, zelfs geen letter, Nederlands spreekt. Toch makkelijk om unitarist te zijn”, schrijft professor Staatsrecht en gewezen N-VA-Kamerlid Hendrik Vuye dan weer op Twitter.

N-VA'er Wouter Raskin reageert als volgt: “Met andere woorden: het heeft geen zin om Bart De Wever een informatieopdracht te geven.” Voormalig Kamervoorzitter Siegfried Bracke (N-VA) heeft het dan weer over “een gemiste kans om zijn mond te houden”. Vlaams Belang-politicus Stefaan Sintobin vindt dan weer dat Bouchez “met zo’n uitspraak toch niet kan aanblijven als informateur”.

Bart Tommelein: “Beschouw dit als persoonlijke mening”

Zelfs Groen-politicus Kristof Calvo reageert dat een terugkeer naar een unitair België voor hem niet hoeft. “Maar positief is dat steeds meer toppolitici openlijk pleiten voor meer samenwerking, meer dialoog en meer België.”

Op dezelfde lijn zit Bart Tommelein, kandidaat-voorzitter van Open VLD. “Ik beschouw dit als een persoonlijke mening van de MR-voorzitter. Ik heb hem niet horen uitsluiten dat partijen rond de tafel kunnen gaan zitten op basis van hun programma. Al ben ik het persoonlijk niet eens met de mening. Een staatshervorming is voor ons geen prioriteit, maar ik vind dat je efficiënt moet besturen. Ik wil vooral een slankere overheid, met duidelijke bevoegdheden op elk niveau.”