De eeuwige oorlog in Afghanistan: wat willen vrouwen níét opgeven in ruil voor vrede?
Vanavond trekt Rudi Vranckx in "De eeuwige oorlog" naar Afghanistan. Na 18 jaar oorlog lijken de VS en de taliban vandaag weer dicht bij een vredesakkoord te staan. Maar wat zou dat betekenen voor de vrouwenrechten in het land? Dappere Afghaanse vrouwen trekken vandaag zelf een rode lijn: dit geven we niet meer op.
Volgens de taliban-woordvoerder is een vredesakkoord met de VS nabij. "Het is een kwestie van dagen," verklaarde Suhail Shaheen aan persagentschappen. "Hopelijk hebben we voor het einde van deze maand een akkoord." In ruil voor een staakt-het-vuren eist de islamistische rebellenbeweging de terugtrekking van Amerikaanse troepen uit het land. President Trump wil dan weer een garantie dat de taliban het land nooit meer als uitvalsbasis voor terreurgroepen als Al Qaeda zullen gebruiken.
Wat er verder in het akkoord staat, is groot geheim. Over de mensen- en vrouwenrechten voor de regio's die onder talibanbewind vallen, kan enkel gespeculeerd worden. Veel vrouwen in Kaboel zijn bang voor een terugkeer naar het conservatieve en restrictieve regime van de taliban. Met de Twittercampagne #MyRedLine roepen ze de Afghaanse regering en de internationale gemeenschap op te luisteren naar hun stem.
Veel Afghaanse gewoonten en tradities worden nog steeds bepaald door eeuwenoude, patriarchale regels die vrouwen als minderwaardig beschouwen. Vooral op het conservatieve platteland groeien meisjes zonder vooruitzichten op. 91% van Afghaanse vrouwen heeft enkel lager of helemaal geen onderwijs genoten, 81% is werkloos en 90% is al slachtoffer geweest van fysiek, psychisch of seksueel geweld.
De algemene situatie voor Afghaanse vrouwen is de afgelopen tien jaar sterk verbeterd. In grote steden kunnen vrouwen aan de universiteit studeren, met de auto rijden, alleen reizen, werken en scheiden. Maar wie op het platteland woont, heeft daar geen uitzicht op.
Ten tijde van de Amerikaanse invasie werd de boerka een symbool van repressie en onderdrukking van vrouwen. Nu lijken die vrouwenrechten alweer vergeten.
In dorpen die onder de invloedssfeer van de taliban vallen, worden vrouwen nog steeds uit het publieke leven geweerd en gedwongen zich aan strenge regels te houden en allesbedekkende kleding te dragen. Wie die regels overtreedt, krijgt zweepslagen. Of erger.
In een officiële verklaring zetten de taliban enkele maanden geleden de deur open voor enkele basisrechten: vrouwen zouden recht krijgen op onderwijs en werk, om eigendom te erven en zelf een echtgenoot te kiezen. Maar in hetzelfde bericht hekelt de groepering ook "zogenaamde vrouwenrechtenactivisten" en "buitenlandse kleding die naar dit land wordt gebracht".
Hoe de toekomst er voor Afghaanse vrouwen zal uitzien, is dus koffiedik kijken. Maar één ding is zeker: velen van hen geven hun nieuwverworven vrijheden niet zomaar op. Zelfs niet in ruil voor een vredesakkoord.