Volgens de overlevering zou Marie-Antoinette na haar arrestatie in één nacht grijs geworden zijn, uit angst voor de guillotine. De Amerikaanse senator John McCain was op zijn 36ste al grijs nadat hij vijf jaar in een gevangenkamp had gezeten tijdens de Vietnamoorlog. En in Twin peaks verschijnt Leland Palmer plots met spierwitte haren nadat hij het nieuws van de gruwelijke moord op zijn dochter Laura verneemt.

Een onderzoek van Harvard bevestigt nu wat huis-tuin-en-keukenwijsheden al langer deden vermoeden: van stress worden onze haren effectief sneller grijs. Stamcelbiologe Ya-Chieh Hsu onderzocht de effecten van stress op muizen door hen vast te gespen, te onderwerpen aan fel licht of hun kooien plots te kantelen. Door de getriggerde vlucht- of vechtreflex komt een hormoon vrij dat de stamcellen vernietigt die haarpigmenten aanmaken. Wanneer uit datzelfde haarzakje een nieuw haar groeit, zijn er geen pigmentcellen meer om dat zijn gewoonlijke kleur te geven en wordt het dus een wit of grijs exemplaar.

Peper en zout

Ook dermatoloog Thomas Maselis, die patiënten met haaraandoeningen als vroegtijdige kaalheid of premature grijze haren behandelt, kent het fenomeen. Door stress in amper één nacht plotsklaps grijs worden, kan volgens hem niet. Maar soms duurt het proces wel degelijk slechts een vijftal dagen. “We hebben het dan over een acute vorm van de auto-immuunziekte alopecia areata, waarbij verspreid over het hele hoofd haren uitvallen”, aldus Maselis. “De ziekte wordt inderdaad getriggerd door stress en valt vooral de pigmentcellen in het haar aan. Enkel de gekleurde haren vallen dus uit, waardoor mensen met een peper-en-zouthaardos enkel nog hun grijze haren overhouden.”

In zijn praktijk ziet dokter Maselis af en toe frappante gevallen van patiënten bij wie stress of verdriet inderdaad ook een uiterlijke impact heeft. “Na het overlijden van hun partner komen ze dan bij mij over de vloer, en dan zien ze er effectief een aantal jaren ouder en grijzer uit.”