Online discussies? Gewoon afschaffen

Het achterliggende probleem - behalve dan de geleidelijke erosie van fatsoen, en de systematische verlaging van het Olympisch minimum aan menselijkheid - is tegelijk de grote teleurstelling van wat het internet had kunnen zijn: een open forum, waar mensen van diverse pluimage met elkaar in dialoog gaan. Begrijp me niet verkeerd, we danken ongelooflijke vooruitgang aan het web, maar anno 2020 moeten we de realiteit onder ogen zien: het is niet meteen een Verlicht paradijs.

Facebook-reacties op nieuwsartikelen, in het bijzonder, zijn de modderpoel van het internet geworden. Een leuk artikel over een kat die moeder is geworden van acht sneeuwwitte poesjes met een snor? Drie reacties verder en "vluchtelingen eten uw kat op" en "partij X wil katten belasten". Iedereen roept, en niemand luistert.

Hoe sociale media onze maatschappij met de dag meer polariseren, vind ik een van de grootste problemen van onze tijd. We luisteren niet meer naar de ander, en kunnen geen fatsoenlijk gesprek meer voeren. (Wat op zijn beurt echte dialogen over echte crisissen zoals migratie en klimaat quasi onmogelijk maakt.)

Ik heb daar geen pasklare oplossing voor, dus zeg ik: pauzeren. Gewoon stoppen, tot we terug leren hoe het moet.

Lijkt drastisch? Wellicht, maar niet zonder precedent.

Misschien heb je al eens van een "moratorium"' gehoord? Dat wordt ingesteld wanneer we beseffen dat we iets beter gewoon even stopzetten, tot we uitdokteren wat we er wel mee aankunnen. Na de financiële crisis kwam er zo'n moratorium op complexe investeringsproducten (ook "rommelkredieten" genoemd). Nu overweegt de EU de pauzeknop in te drukken rond gezichtsherkenning-technologie: tot we het juist leren gebruiken, gaan we beter uit van het ergste en doen we het dus beter niet. Zelfs Twitter beseft dat het een probleem heeft, en legt intussen politieke advertenties aan banden, tot ze het wel "goed" krijgen.

Laten we hetzelfde doen met Facebook-reacties op nieuws. (Al moet Facebook ons toelaten om reacties uit te zetten.)

Veel mensen zullen zich beroofd voelen van hun recht op vrije meningsuiting. Van hun digitale megafoon. Een misverstand: ze verwarren "freedom of speech" (vrijheid van meningsuiting red.) met '"freedom of reach" (vrijheid van bereik red.). Je mag je mening hebben, maar dat betekent nog niet dat je die zomaar in iedereens oor moet gaan roepen.

Ook in het analoge tijdperk kon je al reageren op het nieuws. Dat ging toen via een lezersbrief. Traag, maar dat had z'n voordelen. Je moest echt moeite doen: een brief schrijven en versturen, versus lustig tokkelend terroriseren. En een redactie moest die mening publiceren, wakend over de balans tussen provocatie en fatsoen. 

Zo kunnen we het terug leren. Moeite doen. Nadenken voor we zomaar iets online gooien. Ook de media moeten hun verantwoordelijkheid nemen, en modereren. Ervoor zorgen dat het beschaafd blijft, en dat we ook luisteren naar de ander.

Hoe we ons tegenwoordig online gedragen, slaat een binaire kloof in onze maatschappij. Best even bij stilstaan.