Trump ontvouwt ‘deal van de eeuw’ voor het Midden-Oosten
Donald Trump presenteert morgen zijn langverwachte plan voor een oplossing van het Israëlisch-Palestijns conflict. De Amerikaanse president doet dat in afzonderlijke gesprekken met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en diens politieke rivaal, oud-generaal Benny Gantz.
Onderdelen van het vredesplan zijn al uitgelekt. Zo mag Israël een aanzienlijk deel van de bezette Westelijke Jordaanoever annexeren. Voor de Palestijnen ligt er een ministaat in het vooruitzicht, zonder het zo begeerde oostelijke deel van Jeruzalem als hoofdstad.
Premier Netanyahu is in een welhaast euforische stemming naar Washington gereisd. “Een kans als deze komt maar eens in de geschiedenis en mag niet verloren gaan”, zei hij dit weekeinde. Israël staat volgens hem aan de vooravond van “een historische moment in de annalen van onze staat”. Hij prees Trump als vriend van Israël.
Ook oppositieleider Benny Gantz, die Netanyahu hoopt te verslaan bij de verkiezingen van begin maart, is uitgenodigd in het Witte Huis. Het plan van Trump bevat onderdelen die door Gantz’ partij Blauw en Wit gesteund worden, zoals de annexatie van de Jordaanvallei die het grensgebied met Jordanië vormt.
No deal
De Palestijnse president Mahmoud Abbas is niet uitgenodigd in Washington. Hij heeft zich op voorhand tegen Trumps plannen gekeerd, omdat die in hoge mate Israël bevoordelen. ‘De ‘deal van de eeuw’ zal er niet komen zonder instemming van de Palestijnse bevolking’, zei Abbas dit weekeinde. Hij dreigde zijn Palestijnse Autoriteit, die zeggenschap heeft over een deel van de Westoever, op te heffen. Daarmee zou een einde komen aan jarenlange samenwerking tussen Israëlische en Palestijnse veiligheidstroepen, die ook in de ogen van de Israëliërs vruchten heeft afgeworpen in de strijd tegen geweld door radicale krachten als Hamas. Abbas zinspeelde ook op gewelddadig verzet tegen Trumps plannen.
Het Hamas-bewind, aan de macht in de Gazastrook, heeft ook al scherp stelling genomen. Van de beoogde ontwapening van Hamas-strijders kan geen sprake zijn; daarmee zou de beweging die zich “het verzet tegen de bezetting” noemt haar bestaansrecht verliezen. Hamas drong zondag aan op crisisberaad met de Fatah-partij van president Abbas.
Aan de ‘deal’ is drie jaar gewerkt door Amerikaanse gezanten, onder wie Trumps schoonzoon Jared Kushner. Hij presenteerde eerder al het economische deel ervan: miljardensteun voor de Palestijnen, op te brengen door Arabische landen. Het maakte weinig of geen indruk. “We zijn niet te koop” zei Hamas-leider Ismael Haniyeh.
De timing van de presentatie van het volledige plan is opmerkelijk: luttele weken voor de Israëlische parlementsverkiezingen. Blijkens peilingen heeft de partij van Gantz een kleine voorsprong op de Likoed-partij van Netanyahu. Israëlische analisten wijzen er ook op dat Trumps plannen de aandacht afleiden van de corruptieschandalen waarin Netanyahu verwikkeld is. Juist deze week zou de Knesset, het parlement, zich buigen over Netanyahu’s verzoek om immuniteit voor strafvervolging. Columnist Anshel Pfeffer van de krant Haaretz stelde dat de Amerikanen “de Israëlische verkiezingen proberen te kidnappen ten gunste van Netanyahu”.