'Tine heeft krak na krak gekregen. Voor haar was euthanasie iets pijnloos’

Beeldend kunstenaar Richard Venlet (55) leerde Tine Nys in 2008 kennen. Hij was toen de vriend van haar zus Sophie en een beetje deel van de familie. “De dag van het overlijden was ik ook aanwezig”, zo getuigde hij. “Wat ik wist, via Sophie, was dat Tine tien jaar voordien een moeilijke periode had gekend, met een zelfmoordpoging. Voor zover ik wist, functioneerde Tine goed.”

“Ik was daar. Tegen de middag zijn Sophie en ik van Sint-Niklaas naar Brussel gegaan. Het was een soort bijeenkomst van de familie. Wij dachten dat het niet zou kunnen, maar het ging toch door. Tine was helemaal opgemaakt, gewassen. Ze wou echt dat het gebeurde, op dat moment. Het was voor ons niet duidelijk dat dat kon. Ze had gebeld, die ochtend, ze was totaal overstuur.”

Dreigtelefoon

Richard Venlet hoorde de familie die namiddag inpraten op Tine, maar zij was heel vastberaden. Hij besloot Godelieve Thienpont te bellen, de psychiater die mee haar handtekening had gezet om de euthanasie mogelijk te maken. Het was toen 17 uur, vijf uur voor dokter Jo Van Hove (59) de fatale spuit zou zetten. Thienpont ervoer het als een dreigtelefoon.

Richard Venlet: “Ik denk dat ik emotioneel was, maar ik denk niet dat ik gedreigd heb. Ik zei haar dat ik de situatie onmenselijk vond. Ik denk wel dat ik mijn stem verheven heb, ja, maar ik zie niet goed hoe ik met iets kan gedreigd hebben.”

Godelieve Thienpont, vanuit de beklaagdenbank: “U hebt gezegd: ‘We gaan u persoonlijk weten te vinden.’ Ik begrijp zeer goed dat u emotioneel was. Maar toen heb ik wel mijn collega gebeld: ‘Is dit wel het goede moment?’”

‘Onwezenlijk’

Toen die avond dokter Jo Van Hove, de actuele hoofdbeschuldigde op het proces, aankwam om de euthanasie te voltrekken, liep Richard Venlet van de situatie weg.

“We geloofden ’s ochtends niet dat het überhaupt zou gebeuren. Volgens wat wij wisten had ze niet de benodigde documenten en handtekeningen. Ik kon het moreel niet aan om daar aanwezig te zijn. Ik heb een wandeling gemaakt. Ze leek groggy. Haar blik. Het voelde bijna theatraal aan. Haar blik, haar manier van praten. Een soort langzaamheid. Het was onwezenlijk. Wij dachten echt dat het nooit zo ver zou komen.”

“We waren allemaal verbouwereerd doordat dit zou gaan gebeuren. In onze perceptie had Tine de derde handtekening nog niet. Het leek mij vreemd dat die familie aan haar lot werd overgelaten. Ik vond het waanzin, ik was overstuur. Dit was een cry for help. Er was ook geen begeleiding. Als het voor de artsen zo duidelijk was, waarom waren ze dan niet aanwezig? Dat maakte de situatie nog meer onwezenlijk. Het klopte niet.”

Richard Venlet was getuige van een kort gesprek tussen de familie en Jo Van Hove, toen die daar aankwam. “Ik herinner me dat hij zei dat alle voorwaarden in orde waren. Wat ik een beetje choquerend vond was dat hij Tine maar drie of vier keer gezien had. Hoe kon dat nu? De hele familie zat met ongeloof. Hoe kan het dat het zo gelopen is, en zo snel?”

Jo Van Hove, vanuit de beklaagdenbank: “Weet u nog dat Tine en ik toen samen naar beneden zijn gegaan?”

Richard Venlet: “Ja.”

Jo Van Hove: “Tine verontschuldigde zich omdat de familie daar aanwezig was.”

De getuigenis van Richard Venlet is een zoveelste die laat zien dat de familie van Tine Nys haar psychiatrische geschiedenis, met 22 opnames en 6 zelfmoordpogingen, minimaliseert, ook toen hij in november van vorig jaar door de politie werd verhoord.

Richard Venlet: “Ik wist daar niet van, nee.”

‘Krak na krak’

Nog een opvallende getuige: Leopold Van den Abeele, een vijftiger uit Sint-Niklaas die vaak in dezelfde cafés rondhing als Tine Nys toen zij bijverdiende als prostituee. Hij zag zichzelf altijd als haar vertrouwenspersoon.

Leopold Van den Abeele: “Tine wou echt uit het leven stappen. Het ging bergaf met haar na de breuk met Yves, die haar de hemel beloofd had. Ze was ervan overtuigd dat ze hepatitis had. Ze ging nooit nog iets kunnen hebben met iemand. Tine was zwanger geworden van een klant, maar vond dat ze nergens goed voor was. Niet als moeder, niet als vriendin. Ze was alleen maar goed om op haar rug te liggen. Dat zat in haar gedachten: ik zal nooit een normale relatie hebben.”

“Tine heeft krak na krak gekregen. Voor haar was euthanasie iets pijnloos. Ze had ontzettend veel schrik van pijn. Af en toe had ze van die trekken in haar benen. En ze had die zekerheid, dacht ze, bij euthanasie. Het speelde in haar hoofd: geen zever, gedaan. Was het niet doorgegaan, dan zou ze voor een overdosis drugs zijn gegaan. Tine heeft niet gekozen voor euthanasie, ze wou sterven. Het moest stoppen.”

In een eerdere verklaring zei Van den Abeele dat Tine Nys maar één obstakel zag voor het doordrukken van haar besluit: haar zussen. “Dat was haar empathie, voornamelijk naar haar zus Lotte toe, met haar had ze de beste band. Qua empathie was Tine een voorbeeld voor onze maatschappij.”

Van den Abeele zag Tine Nys in de laatste maanden van haar leven aftakelen, vooral na de breuk met haar vriend en haar toenemend druggebruik. “Ze wou gewoon sterven. Ik kon haar toch moeilijk vastbinden en binnen gooien in een instelling? Ik wist niet dat daar mogelijkheden bestonden. Had ik dat tien jaar geleden maar geweten.”

‘Tine wou bij Artsen Zonder Grenzen’

Kunstenares Lisa Spilliaert (29) studeerde fotografie aan het KASK in Gent, en volgde voor haar eindwerk Tine Nys in de weken voor ze op 27 april 2010 uit het leven stapte. “We hadden een opdracht voor een documentairereeks, we mochten een thema kiezen. Ik koos euthanasie, contacteerde de vzw Vonkel en ontmoette Godelieve Thienpont”, zegt Spilliaert. “Zij gaf me de gegevens van Tine. Ik heb haar de eerste keer gezien op 6 maart. Daarna heb ik haar een tiental keren gezien, ik ben ook twee blijven slapen bij haar.”

“Tine twijfelde constant. Het was heel turbulent. Tegen mij was ze nooit zo hard. Aan de telefoon kon ze wel hard discussiëren. Met mij was ze heel zacht, heel lief. Zij vertelde soms dat ze misschien bij Artsen Zonder Grenzen wou gaan werken. Op laatste dag dat ik haar zag, 26 april, had ik nog steeds niet gedacht dat ze het ging doen. Ik had die overtuiging, dat ze het niet zou doen. De ene dag was ze heel zeker, de andere twijfelde ze heel hard. Ik herinner me dat zij zei dat ze verrast was doordat het zo snel al kon, euthanasie.”

Volgens de familie van Tine Nys was het fotoproject een van externe factoren die haar onder druk zetten om door te gaan met de euthanasie. Godelieve Thienpont, een van de drie beschuldigde artsen, vroeg aan het eind van de getuigenis van de fotografe het woord: “Ik hoopte dat het iets zou zijn waarvoor Tine zich wou engageren en waarin ze zich wou vastbijten.”