Euthanasieproces: de langverwachte opnames gezinsgesprekken bezorgen vooral de familie Nys zélf een gênant moment

Een stiekem gemaakte geluidsopname in de rechtszaal is doorgaans geen goed nieuws voor de beklaagde die naar z’n eigen stem moet luisteren. Al van bij de start van het proces tegen artsen Jo Van Hove (59), Frank D. (58) en Godelieve Thienpont schermde de familie Nys met de tapes. Die zouden eindelijk duidelijk maken dat de op 27 april 2010 uitgevoerde euthanasie van Tine Nys (38) neerkwam op gifmoord.

Waar vooraf kennelijk door de burgerlijke partijen onvoldoende over was nagedacht was dat ook de stem van zus Sophie Nys op het bandje staat. En wat zij in juni 2010, ongetwijfeld nog erg aangeslagen en overmand door verdriet, allemaal zat te verkondigen. Als de tapes iets kunnen hebben gewijzigd aan het verloop van dit proces, dan wellicht eerder in het voordeel van de beschuldigden dan andersom.

De Tine-tapes

De tapes zijn opnamen van gesprekken die zussen Sophie, Lotte, hun moeder en de toenmalige vriend van Lotte op 8 en 10 juni 2010 voerden met Frank D. en Jo Van Hove. Wat opvalt is dat zij in de weken na de dood van Tine tot de rotsvaste overtuiging zijn gekomen dat Tine niks mankeerde.

Tine Nys ondernam zes zelfmoordpogingen en had borderline. Een van haar zelfmoordpogingen deed haar ooit voor 10 dagen in een coma en anderhalf haar in een rolstoel belanden. De tape van het gesprek met Jo Van Hove laat een heel empathische arts horen die de familie zo uitvoerig als mogelijk tracht te informeren over de vier keren dat Tine bij hem op consultatie kwam.

Sophie Nys: “Ik vind dat als de maatschappij, of een wetenschappelijke wereld, gaat beslissen dat dat een grond is om iemand te zeggen ‘inderdaad, uw leven is niet kwalitatief, we gaan u een spuitje geven’, ja daar kan ik niet mee leven.”

Van Hove: “Tine kon zo niet leven, hé. En het ging over Tine. Zij kon zo niet leven.”

Sophie Nys: “Maar wat is er mis met mensen die zelfmoord plegen?”

Van Hove: “Ik denk dat zij toch wel wreed afzag.”

En opnieuw

Er ging een schokgolf door de zaal en de enigen die zich dat niet schenen te realiseren waren de zussen. Want dit is dus de redenering: ben je suïcidaal, maak er dan gewoon een eind aan. En het gebeurde opnieuw, op de tape van het gesprek met dokter D. Hij was de huisarts van Tine. Hij schreef in de avond van haar dood, op haar vraag, het derde adviesattest waardoor de euthanasie kon doorgaan. Hij zei haar beslissing te betreuren, zat hoorbaar verveeld met het spervuur van vragen.

D.: “Wat verwachten jullie eigenlijk van mij? Ik zit ook met een rouwproces.”

Vriend Lotte: “U zit met een rouwproces?”

D.: “Tuurlijk. Als je een patiënt vijf jaar hebt en die stapt uiteindelijk uit het leven? Ga naar een psycholoog (…) Pas op, als je haar verhaal hoort van psychiatrische consulten, zelfmoordpogingen.”

Sophie Nys: “Vijftien jaar geleden hé. Wij onderschatten dat niet.”

D.: Ik denk dat het belangrijk is dat je je eindelijk eens neerlegt bij de beslissing die zij al maandenlang…”

Sophie Nys, onderbrekend: “Dan had ze zelfmoord moeten plegen dokter. Wij kunnen toch niet akkoord gaan dat een medische wereld achter een preventieve zelfmoord staat? (…) Ik en veel andere mensen kunnen daar onmogelijk achter staan: dat dokters euthanasie toebrengen omdat ze het gevoel hebben dat die persoon suïcidaal is. Dan heb ik zoiets van: mensen moeten het recht blijven hebben de hand aan zichzelf te slagen, het is een even tragisch einde, maar dit is een gelegaliseerde zelfmoord, en ik vind dat…”

D: “Dat is euthanasie altijd hé.”

Sophie Nys: “Dat is niet waar.”

‘Krak na krak’

De tapes tonen effectief aan dat Jo Van Hove tegenover de familie een loopje nam met de waarheid toen hij op 10 juni verzekerde dat hij zijn collega D. duidelijk had gezegd dat de euthanasie diezelfde avond, onmiddellijk na het derde attest, al zou plaatsvinden. D. blijft volhouden dat hij twee dagen na haar dood nog een afspraak had staan met Tine Nys, voor een goed gesprek over het leven, en “nooit zou hebben getekend als ik dit had geweten”.

Procesdag 7 bracht ook nog vijftiger Leopold Van den Abeele, die zichzelf beschouwde als de vertrouwenspersoon van Tine toen zij een tijdje in de prostitutie zat. “Tine wou echt uit het leven stappen”, zei de man, die haar kende van in het Sint-Niklase uitgaansleven. “Het ging bergaf met haar na de breuk met Yves, die haar de hemel beloofd had. Tine was zwanger geworden van een klant, maar vond dat ze nergens goed voor was. Niet als moeder, niet als vriendin. Ze was alleen maar goed, zei ze, om op haar rug te liggen. Tine heeft krak na krak gekregen. Voor haar was euthanasie iets pijnloos. Ze had ontzettend veel schrik van pijn. En ze had zekerheid, dacht ze, bij euthanasie. Dat speelde in haar hoofd: geen zever, gedaan. Was het niet doorgegaan, dan ging ze voor een overdosis drugs zijn gegaan.”

Het is een rauw proces geworden, en in de eerste plaats ook een onderdeel van een al bijna tien jaar geen enkele evolutie kennend rouwproces bij de familie. Dinsdag worden de laatste getuigen gehoord.

Wie vragen heeft rond zelfdoding, kan terecht op de zelfmoordlijn via het gratis nummer 1813 of op zelfmoord1813.be.