‘Help! Mijn borsten staan online’ maakt sexting bespreekbaar: zo maak je je kind weerbaar tegen online gevaren

In haar nieuwe reportagereeks ‘Help, mijn borsten staan online’ onderzoekt Evi Hanssen de gevaren van sociale media en het internet. Het wilde westen van het www, zoals ze het zelf noemt. Gisteren werd de eerste aflevering uitgezonden en werd het fenomeen sexting uitvoerig besproken. Oftewel: het sturen van pikante chatberichtjes. De volgende weken komen nog zaken als grooming (met een valse identiteit contact zoeken met minderjarigen), catfishing (met een valse identiteit verliefde mensen geld afluizen) en sextortion (mensen afpersen via hun pikante berichtjes en foto’s) aan bod.

Dat lijkt misschien een ver-van-mijn-bed-show, maar het zijn wel degelijk problemen waar jongeren mee geconfronteerd worden. Vooral sexting. “Ongeveer 12% van de tieners tussen de 12 en 18 jaar heeft al eens een seksueel getinte foto van zichzelf gemaakt en naar iemand doorgestuurd”, vertelt Nel Broothaerts, directrice Preventie bij Child Focus. “Daar is an sich niets mis mee. Als twee jongeren zwoele foto’s uitwisselen omdat ze dat willen en niet omdat ze onder druk gezet worden, is dat prima. Het loopt pas fout als één van de twee het vertrouwen schendt en de foto verspreidt.” 

Jongeren krijgen ook te maken met andere zaken als grooming en sextortion, maar die zijn - gelukkig - in de minderheid. “De meest recente cijfers dateren uit 2018. In dat jaar openden we 46 dossiers over sextortion en 36 over grooming. Dat lijkt niet veel voor te stellen, maar je moet weten dat de meeste gevallen onder de radar blijven. Of het nu gaat om sexting, sextortion of grooming: er hangt een enorme taboesfeer rond.” 

Broothaerts juicht daarom programma’s die dit thema aan het licht brengen en bespreekbaar maken - zoals ‘Help, mijn borsten staan online’ - toe. Al heeft ze toch één puntje van kritiek. “Als het over jongeren en seks gaat, reageren sommigen paniekerig. Veel ouders zullen na het zien van de eerste aflevering tegen hun kinderen zeggen dat ze nooit pikante foto’s moeten delen met iemand anders. Maar dat is niet de juiste boodschap. Ze moeten benadrukken dat sexting oké is, maar dat ze elkaars privacy moeten beschermen. Puur het verspreiden van zulke foto’s is not done.”

Die nuance is immens belangrijk. Zeker om victim blaming uit de wereld te helpen. Want dat de schuld nog té vaak bij het slachtoffer gelegd wordt, blijkt ook uit de eerste aflevering van nieuwe VIER-programma. Enkele uitspraken die passeerden: “Zij hebben het gedaan, zij hebben het gestuurd. En wat ik er dan mee doe, dat is in feite hun eigen fout.” Of ook: “Een meiske weet ook welke risico’s dat inhoudt. Dat het altijd kan gebeuren dat die verspreid raken.” Het verrast Broothaerts alleszins niet. “Neerkijken op de slachtoffers in beeld is bon ton. Zo’n 40% van de jongeren legt de fout bij het slachtoffer als er naaktfoto’s doorgestuurd worden.”

Denk je dat jouw puber geëxperimenteerd heeft met sexting? Probeer dan de paniek die je voelt opkomen van je af te zetten. Broothaerts: “Je moet een veilige omgeving van vertrouwen creëren zodat kinderen geen schrik hebben dat je hen gaat veroordelen als ze te maken krijgen met sexting, sextortion of grooming. Vermijd dat je zoon of dochter denkt: ‘Als één iemand op de wereld het niet mag weten,  dan is dat mama of papa’.”

Gemakkelijk is dat niet. Seks is nu eenmaal niet het meest vlotte onderwerp om een gesprek tussen ouders en kinderen aan de gang te krijgen. “Hoe vroeger je ermee begint, hoe beter. Stel het gesprek niet uit tot er effectief een probleem is. Al vanaf de leeftijd van 10 jaar kan je het thema stapje bij stapje bespreekbaar maken”, stelt Broothaerts. 

Ze raadt ook aan om enkele concrete tips mee te geven: 

• “Doe het alleen als je het zelf écht wil, niet omdat je het gevoel hebt dat je het moet doen.” 

• “Maak goede afspraken met je sms-partner. Zeg letterlijk dat de naaktfoto enkel en alleen voor zijn of haar ogen bedoeld is. We weten dat het de kans verkleint dat iemand het beeld verspreidt.”

• “Maak de foto zo onherkenbaar mogelijk. Zonder hoofd, tattoos, moedervlekken of een bekende omgeving. Als je grote fan bent van Justin Bieber, poseer dan niet voor een muur met allerlei posters van Justin Bieber.” 

Bekijk de online wereld vooral niet als een slechtnieuwsshow. Je kind is er sowieso veel mee bezig, dus benader het ook positief. “Is je zoon aan het gamen? Vraag dan geïnteresseerd waar het spel over gaat. Zit je dochter op Instagram? Pols dan eens of je haar feed mag bekijken. Ook als je kind zich opsluit op z’n kamer, kan je eens op de deur kloppen. Dan geldt opnieuw: stel geen controlerende houding op, maar toon dat je nieuwsgierig bent. Als je kroost denkt dat de online wereld een gevoelige snaar bij jou raakt en hen kwaad maakt, gaan ze nooit met hun problemen naar jou komen.”