Wuhan-virus begint SARS-proporties aan te nemen: ‘Europa moet zich voorbereiden’
De uitbraak van het Wuhan-coronavirus is ernstiger dan die van SARS in 2002-2003. Een dezer dagen maakt de WHO waarschijnlijk bekend dat het aantal patiënten de 8.098 heeft overschreden. Een magische grens, want dat is het totaal aantal mensen dat destijds SARS opliep.
Officieel is nu bij 4.515 mensen het nieuwe coronavirus vastgesteld, maar China test nog duizenden patiënten met ziekteverschijnselen op het virus. Wel is het aantal dodelijke slachtoffers veel lager dan bij SARS: 774 destijds, tegenover net meer dan 100 nu.
De nieuwe ziekte is eerder uitgebroken dan men tot nu toe aannam. Al begin december meldde zich de eerste patiënt met het virus in het ziekenhuis, blijkt uit een vorige week verschenen Chinese analyse in The Lancet. Dat betekent dat het coronavirus al in november, of misschien zelfs in oktober op de mens is overgesprongen, blijkt uit diverse modelstudies.
Zeer opmerkelijk is bovendien dat de eerst bekende patiënt, een Chinese man, geen aantoonbaar verband had met de inmiddels beruchte dierenmarkt in Wuhan waar de uitbraak zou zijn begonnen. Dat is een sterke aanwijzing dat het virus al in november van mens op mens ging. Toen de Chinese autoriteiten eind december voor het eerst repten over de ziekte, verklaarde men nog dat het vroegst bekende geval half december opdook, en dat er ‘geen duidelijk bewijs’ was voor mens-op-mens-besmetting.
Onder de pet
Hoewel het denkbaar is dat China de gegevens domweg niet meteen goed op orde had, groeit met de nieuwe ontwikkelingen ook de verdenking dat China nog steeds niet helemaal open kaart speelt over de uitbraak. Zo wijzen critici erop dat het land maandag het aantal bevestigde ziektegevallen plotseling met 1.771 verhoogde, haast een verdubbeling. Dat kan erop duiden dat de autoriteiten die informatie even achterhielden. De WHO roept China – en andere landen – juist op tot volledige openheid.
“Er is iets raars en verontrustend met de tijdlijn”, reageert viroloog Raoul de Groot (Universiteit Utrecht), een van de kenners die al opmerkte dat de eerste patiënt zich eerder meldde dan China aanvankelijk aangaf. “Deze gegevens roepen veel vragen op, over hoe lang dit al aan de gang is en de link met die vismarkt. Dat is informatie die hard nodig is om een risico-inschatting te kunnen maken.”
Een ander netelig punt is het ziekteverloop. Volgens de eerste cijfers komt zo’n 3 procent van de patiënten aan de ziekte te overlijden, overwegend ouderen en zieken. Maar diezelfde cijfers in The Lancet laten ook zien dat van de 41 eerste patiënten die zich meldden in het ziekenhuis er liefst 35 jonger waren dan 65 jaar. Ruim de helft was zelfs veertiger of jonger. Van de patiënten belandde een derde op de intensive care en overleden er zes: de cijfers melden niet hoe oud de overledenen waren.
Onderrapportage
Bovendien is onduidelijk hoe lang de ziekte precies duurt, zegt De Groot. “Dat kan betekenen dat er een onderrapportage is van mensen die genezen. Maar als herstel een langdurige kwestie is, kan dat een veel grotere druk leggen op de medische zorg.”
Een andere kwestie is de besmettelijkheid van het virus. De officiële onderzoeken geven een overdrachtscijfer aan van rond de 2 tot 3, wat betekent dat één patiënt gemiddeld 2 tot 3 andere mensen kan besmetten. Maar in de Lancet-studie staat ook een geval van een familie met zes personen van wie er vijf besmet raakten. Dat kan erop duiden dat het coronavirus, net als bijvoorbeeld SARS, door sommige mensen meer wordt verspreid dan door andere.
“We bevinden ons in een lastig parket”, vindt De Groot. “Nuchter blijven is belangrijk. Maar het lijkt toch wel meer dan zomaar een griepje. Het is belangrijk dat we ons voorbereiden op een uitbraak in Europa, in het besef dat het ook best kan meevallen, net als destijds met SARS en MERS. We moeten er in elk geval voor zorgen dat we niet worden overvallen door eventualiteiten.”
“Zelfs als dit uitdooft”, zegt De Groot, “is het belangrijk dat we niet genoegzaam achterover leunen, maar dat we dit beschouwen als een situatie waar we lessen uit moeten trekken. Dit geval bewijst dat er vroeg of laat virussen kunnen opduiken die veel schade kunnen toebrengen.”
De economische gevolgen van de coronacrisis: even geen Big Mac’s of Pumpkin Spice Lattes
De uitbraak van het coronavirus laat ook de wereldeconomie niet onberoerd. Luchtvaartmaatschappij British Airways schrapt een maand lang alle vluchten van en naar China. Eerder liet Virgin Atlantic zijn passagiers weten dat geboekte vliegreizen naar of vanuit China niet doorgaan.
Niet alleen de luchtvaartindustrie kampt met de economische gevolgen van het coronavirus. Autofabrikant Toyota houdt zijn fabrieken in China bijvoorbeeld tot zeker 9 februari dicht omdat de toelevering van auto-onderdelen ernstig wordt belemmerd. Groupe PSA, het Franse moederbedrijf van Opel, Peugeot en Citroën maakte eerder al bekend werknemers uit de stad Wuhan, het epicentrum van de virusuitbraak, terug te halen naar Frankrijk.
Starbucks kondigde aan 2.000 Chinese filialen te sluiten. ’s Werelds grootste keten van koffietentjes waarschuwde dat de winst dit jaar lager zal uitvallen door het coronavirus. China, van oudsher een land van theedrinkers, is buiten de Verenigde Staten inmiddels de winstgevendste markt voor Starbucks.
Ook andere bekende bedrijven hebben maatregelen getroffen. Ikea heeft bijvoorbeeld de helft van zijn 30 meubelwinkels in China gesloten, terwijl de kledingketens H&M en Uniqlo respectievelijk 45 en 100 Chinese filialen dicht houden. Fastfood-aficionado’s in Wuhan kunnen voorlopig niet terecht bij McDonald’s, KFC en Pizza Hut, en een bezoekje aan Disneyland in Shanghai of Hongkong zit er ook niet in.