Zoveel verlof nemen als je wilt: kan het werken?

Streamingdienst Netflix gaf internationaal het voorbeeld, maar nu is er ook in ons land een groot bedrijf waar de mensen zoveel vakantiedagen kunnen nemen als ze willen. Vanaf maart krijgen de 172 Belgische werknemers van het vertaalbedrijf Jonckers dat privilege, zegt CEO Geo Janssens aan La Libre en La DH. Tegen de zomer volgt ook de rest van het bedrijf. Jonckers, gespecialiseerd in vertaaltechnologie, is gevestigd in Louvain-la-Neuve, heeft vestigingen over de hele wereld en heeft grote klanten als Microsoft of Alibaba.

Janssens wil met zijn ingreep de stress, burn-outs en ziekteverzuim tot een minimum beperken. Maar vooral: door zijn werknemers meer autonomie en verantwoordelijkheid te geven wil hij interessante profielen aantrekken. “Wij kunnen geen lonen van 400.000 euro betalen, maar we kunnen meer menselijke voordelen aanbieden”, zegt hij. Nu glijdende werkuren common sense zijn, vindt hij het niet meer dan logisch dat werkgevers bij het toekennen van vakantie wat meer souplesse aan de dag leggen. 

Frisser

Maar levert het ook resultaat op? Tim Berghmans van het Antwerps communicatiebureau Marbles vindt van wel. Zijn bedrijf, dat zestien werknemers telt, voerde het systeem al in 2016 in. “Als mensen zich wat minder voelen of overwerkt, dan blijven ze toch beter een dagje thuis?”, zegt hij. “We bieden meer ruimte voor zelfzorg. Mensen zijn bovendien frisser op het werk, heel belangrijk in onze sector.”

Let wel, ongelimiteerde vakantie betekent niet dat iemand vandaag kan beslissen om morgen voor drie weken naar Bali te vertrekken, en een paar dagen later alweer een week kan gaan skiën. Het werk moet ook nog gedaan worden. Marbles hanteert daarom het principe van ‘zelfsturend management’. Het team bepaalt in samenspraak wat de doelstellingen zijn, zonder dat zoiets van bovenaf wordt opgelegd. Ook de vakantiedagen worden zo besproken. Als iemand bijvoorbeeld vier weken weg wil, moet hij dat voorleggen aan de groep. Er wordt dan op gelet dat er geen projecten in het gedrang komen of dat er steeds een minimumbezetting verzekerd is. 

Gemiddeld nemen de werknemers van Marbles 26,5 dagen vakantie per jaar. “Maar dat varieert van 20, het wettelijk minimum, tot bijna 40", zegt Berghmans. Deze manier van werken trekt heel wat jonge mensen aan, geeft hij aan. “Zij vinden een evenwicht tussen werk en privé erg belangrijk en willen tegelijk toch een zekere impact hebben in het bedrijf. Dat proberen wij te organiseren.” 

Net minder vrijaf

Het systeem kán effectief werken, zegt professor arbeidssociologie Ignace Glorieux (VUB). “Vooral in veeleer creatieve beroepen, waar mensen projecten willen doen slagen of hogerop willen geraken. Ook wij als professoren moeten eigenlijk niet aangeven wanneer we vakantie nemen”, zegt hij. “Toch werken wij over het algemeen hard en graag.”

Maar er is een keerzijde. “Onderzoek wijst uit dat er meer gewerkt wordt wanneer de uren níét geregistreerd worden. Bij glijdende werkuren is er de sociale druk om ’s avonds toch niet als eerste te vertrekken en ’s ochtends niet als laatste terug toe te komen. Hetzelfde dreigt bij zo’n vrij vakantiesysteem: heeft iemand wel écht de vrijheid om zoveel vakantie te nemen waar hij wil, of gaat hij net minder vrijaf nemen uit vrees voor de reacties van zijn collega’s?”  

Blijft ook de vaststelling dat je in sommige sectoren het systeem praktisch niet kan invoeren, zoals de bouw, de industrie of de retailsector. Zonder een strak geplande personeelsbezetting draait een bedrijf daar in de soep. 

Voorlopig blijft de ‘ongelimiteerde vakantie’ een grote uitzondering, geeft Geert Vermeir aan, juridisch adviseur bij hr-dienstverlener SD Worx. “Er is zo goed als geen vraag naar. Er is steeds meer flexibiliteit, maar dit is een erg verregaande stap. De werkgevers laten dan controle op de tijdsbesteding van hun werknemers helemaal los, en dat blijkt niet zo evident.”