‘Albert communiceerde pas toen hij met de rug tegen de muur stond’: 5 vragen over de zaak-Boël

Waarom heeft dit zo lang aangesleept?

Dat Delphine Boël de dochter is van Albert, was bezwaarlijk nieuws te noemen. Het was vooral de publieke erkenning door de vorst die uit de lucht kwam vallen. Jarenlang heeft hij een bittere juridische strijd gevochten om te ontkennen wat iedereen al wist. Volgens zijn advocaten kon de koning evenwel niet anders: Jacques Boël was de wettelijke vader van Delphine. Daarin tussenkomen zou bijzonder onkies geweest zijn, klinkt de redenering. Pas zodra dat vaderschap opgeheven was, kon de koning een stap zetten.

“Totaal misplaatst”, blaast hoogleraar familierecht Frederik Swennen (Universiteit Antwerpen). “Dit is gewoon excuses zoeken. Tot op vandaag houdt Albert vol dat hij misschien wel de biologische vader was, maar niet de sociale vader – dat was volgens hem Jacques Boël. Welnu, dan had Albert dat evengoed van in het begin kunnen zeggen. Of hij had, bijvoorbeeld, in 1999 Delphine een adellijke titel kunnen geven. Dat is ook bij vroegere en buitenlandse koningshuizen gebeurd om de buitenechtelijke verwantschap de facto te erkennen.”

Bovendien rammelt de verdediging van Albert ook in de feiten. De rechtszaak van Delphine bestond eigenlijk uit twee delen: eerst moest Jacques Boël geschrapt worden als vader, en pas daarna kon Albert als vader erkend worden. In die eerste procedure had Albert zich eigenlijk niet te moeien. Dat werd onlangs nog bevestigd door het Hof van Cassatie. “Maar toch zijn de advocaten van de koning toen beginnen argumenteren waarom Jacques Boël toch de vader moest blijven. En toen het hof van beroep hem uiteindelijk toch als vader liet schrappen, trokken de advocaten van de koning naar Cassatie. Zij hebben die ellenlange procedure dus zelf veroorzaakt”, zegt Swennen.

Had Albert niet moeten zien aankomen dat hij met de rug tegen de muur kwam te staan?

Zo makkelijk liggen de zaken niet, zegt Swennen. Toen Delphine Boël de eerste keer naar de rechtbank trok, gaven de meeste waarnemers haar amper kans op slagen. Niet omdat ze het tegen de koning opnam, wel omdat ze gewoon het recht tegen had. Decennialang had ze de naam van Jacques Boël gedragen, en hem als wettelijke vader geduld. “Ze was gewoon veel te laat. Het vaderschap van Jacques Boël was een sociale werkelijkheid geworden. Alle specialisten familierecht dachten: allez, waar die nu mee afkomt.”

Maar het Grondwettelijk Hof oordeelde daar anders over. Dat arrest gold toen als een “juridische bom”, aldus Swennen. Het Grondwettelijk Hof zag de bezwaren door de vingers, en vond dat een uitzondering moest gemaakt worden als daarvoor een goede reden was. “Die was er, volgens het Hof: Delphine Boël zat in een zeer moeilijke situatie, net omdat je – zeker in die tijd – de koning niet zomaar even te kijk zet.”

Heeft de koning dit communicatief goed aangepakt?

“Zijn majesteit koning Albert II heeft kennis genomen van het DNA-onderzoek.” Zo begon de mededeling die maandagavond door Alberts advocaat de wereld in werd gestuurd. Gortdroog, afstandelijk en koel. De communicatie van de koning was een pr-ramp, oordeelt Jeroen Wils, communicatie-expert bij Bepublic. “De gouden regel is: hou de regie over je boodschap in handen. Nu heeft Albert pas gecommuniceerd toen hij met de rug tegen de muur stond. Op die manier verlies je elke geloofwaardigheid.”

Er is nog een andere gouden regel, zegt Wils: toon empathie. Op dat vlak ging Albert, of alleszins zijn advocaat, eveneens glorieus de mist in, klinkt het. “Het was een puur juridische verdediging waarin iedere emotie ontbrak, uitgerekend in een kwestie die een en al emotie is. Een grote misser. Op zo’n moment moet je een minimum aan betrokkenheid tonen: we care, we zorgen voor u, we begrijpen de pijn. Zo begin je meteen aan het herstel.”

Opvallend in dat verband was dat de koning iedere affectieve betrokkenheid bij het leven van Delphine ontkende terwijl er al jaren uitvoerig bewijs is van het tegendeel. Zo bestaan er foto’s van de vorst, Delphine en haar moeder Sybille de Selys Longchamp die samen op uitstap gingen. Op zeker moment woonde Albert praktisch bij De Selys Longchamp in, op haar appartement in Knokke.

Kan de koning dit hoofdstuk nu afsluiten?

Neen. Alain Berenboom, de advocaat van Albert, heeft dan wel de resultaten van de DNA-test publiek gemaakt, de procesgang is daarmee nog niet ten einde. Begin juni komt de zaak opnieuw voor het hof van beroep. De advocaten van Delphine Boël zullen daar vragen om de koning als haar vader te erkennen. De tegenpartij “zal zich daar niet tegen verzetten”, aldus Berenboom.

Aan het vaderschap hangt een aantal wettelijke verplichtingen vast, zoals het ouderlijk gezag en de alimentatieplicht. Maar aangezien Delphine Boël al meerderjarig is en op eigen benen staat, zijn die plichten van geen tel meer. Wat wel nog beslecht moet worden: haar familienaam. In principe kan ze de naam Boël blijven dragen omdat ze dat al zo lang doet, maar het is geweten dat de koningsdochter daarvan af wil.

In dat geval heeft ze verscheidene opties: ze mag volgens professor Swennen een naam kiezen “alsof ze net geboren zou worden”. Delphine kan dus de familienaam van haar moeder aannemen – De Selys Longchamps – of die van haar vader, of een combinatie van de twee in de volgorde die ze zelf wil. Volgens journalist Mario Danneels, een kenner van het vorstenhuis, wil ze liefst de naam van het adellijke huis Saksen-Coburg aannemen. Maar dat zal wellicht niet lukken. Swennen: “Koning Albert I heeft na de Eerste Wereldoorlog afstand genomen van die naam, die verwijst naar de Duitse afkomst. Sindsdien wordt de naam ‘van België’ gevoerd. Wellicht zal Delphine die dus ook aannemen.”

Wat betekent dit alles voor koning Filip?

Officieel niks: het paleis is nooit betrokken partij geweest. Koning Albert stond erop de zaak te behandelen als een privé-aangelegenheid. Koning Filip heeft dan ook nooit een officieel standpunt ingenomen. Tegelijk is het paleis zich er bewust van dat de bittere rechtszaak niet helemaal losstaat van de Belgische monarchie – Albert is immers het voormalige staatshoofd.

Dat het paleis zich afzijdig moest houden, is erg jammer, zegt Jeroen Wils. De bitterheid van Albert staat volgens hem in schril contrast met de frisse verschijning die het koningshuis de afgelopen jaren was. “Er was sinds de troonswissel een heel duidelijke koerswijziging. Het paleis toonde openheid en transparantie. Koningin Mathilde verscheen in televisieprogramma’s, koning Filip dook op bij comedian Philippe Geubels. Het koningshuis reed een zeer mooi traject – maar Albert maakt natuurlijk deel uit van dat instituut. Voor de publieke opinie zijn dat geen twee gescheiden werelden.”