Deze vredesplannen voor het Midden-Oosten gingen dat van VS-president Donald Trump voor

Jared Kushner kent u allicht als de echtgenoot van Ivanka Trump, een van de dochters van de Amerikaanse president, maar hij speelt ook een erg invloedrijke rol in het Witte Huis. Bij zijn ambtsaanvaarding drie jaar geleden kreeg Kushner (onder andere) de opdracht om een vredesplan voor het Midden-Oosten op te stellen en dat is er nu.

Kushner is niet de eerste die zijn kop in dat netelige project steekt. Een overzicht van eerdere pogingen stemt niet erg optimisch.

Meteen na het uitroepen van de staat Israël en de daarop volgende oorlog met Palestijnse milities en de Arabische buurstaten, benoemde de jonge Verenigde Naties de Zweedse diplomaat en graaf Folke Bernadotte tot bemiddelaar. Bernadotte dacht eerst aan een federatie met twee deelstaten, maar stelde nadien twee onafhankelijke staten voor (Israël en Jordanië dat ook de Palestijnse gebieden zou omvatten).  Het plan kwam er niet en in september 1948 werd Bernadotte doodgeschoten door de Lehi, een extremistische zionistische terreurgroep. Nochtans had Bernadotte tijdens de Tweede Wereldoorlog als neutrale diplomaat tienduizenden Joden helpen ontsnappen aan de nazivervolging. (Lees verder onder de foto).

Na de Zesdaagse Oorlog van 1967 waarbij Israël grote delen Arabisch gebied veroverde (de Sinai en Gaza op Egypte, de Golan op Syrië en de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem op Jordanië) kwamen er opnieuw vredesplannen. 

De Israëlische minister Yigal Allon wilde de strategische belangrijke Jordaanvallei aanhechten bij Israël als militaire verdedigingsbuffer. Gebieden op de Westbank met een grote Arabische bevolking zouden in theorie opnieuw overgedragen worden aan Jordanië, maar dat land wees het plan af. Overigens belooft huidig premier Benjamin Netanyahu dat hij de Jordaanvallei zal annexeren als hij de volgende verkiezingen wint en aan de macht kan blijven. (Lees verder onder de foto).

Na de Zesdaagse Oorlog was het strategisch erg belangrijke Suezkanaal gesloten voor alle verkeer toen Egyptische en Israëlische troepen elkaar bleven bestoken elk op een oever. William Rogers, minister van Buitenlandse Zaken van VS-president Richard Nixon, poogde via een bestand tussen Egypte en Israël dat kanaal opnieuw te openen. Zijn eerste idee om Israël te laten terugtrekken uit de Sinai (en dus de oostoever van het kanaal) in ruil voor vrede met Egypte, liep op niets uit. In een nieuwe versie werd de Egyptische soevereiniteit over de Sinai erkend, maar evenzeer de Israëlische militaire aanwezigheid daar.

Na de Yom Kippoeroorlog van 1973 waarbij Egypte een deel van de Sinaï heroverde, slaagde Rogers' opvolger, Henry Kissinger, in een bemiddeling waarbij Israël zich deels terugtrok van de oostelijke kanaaloever en het Suezkanaal opnieuw openging voor de scheepvaart. (Lees verder onder de foto).

Eind 1977 stak de Egyptische president Anwar al-Sadat erg ver zijn nek uit door als eerste Arabische leider Israël te bezoeken. Een jaar later sloot hij met de Israëlische premier Menachem Begin onder bemiddeling van VS-president Jimmy Carter de Akkoorden van Camp David, die de basis werden voor het Egyptisch-Israëlisch vredesakkoord. Israël trok zich daarop in fasen terug uit het bezette Sinai-schiereiland en kreeg in ruil vrede, diplomatieke erkenning en normale relaties met het grootste en militair belangrijkste Arabische land. 

Egypte werd tien jaar lang geboycot door de andere Arabische landen. In 1981 werd Sadat tijdens een parade in Caïro vermoord door moslimterroristen. Zijn opvolger Hosni Moebarak zette het vredesproces met Israël evenwel door. (Lees verder onder de foto).

Na de oorlog van 1991 waarbij Iraakse troepen door een internationale coalitie werden verdreven uit Koeweit en de eerste Palestijnse Intifadah-opstand, was de tijd rijp voor een nieuw vredesinitiatief in de regio. De veelbesproken Conferentie van Madrid bracht niet veel zoden aan de dijk. Veel meer succes kenden de geheime onderhandelingen via Noorwegen tussen Israël en de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) onder Yasser Arafat. Die laatste werd toen door Israël beschouwd als een terrorist. (Lees hieronder verder).

In 1993 volgde een doorbraak met de Akkoorden van Oslo waarbij Israël in fasen delen van de bezette Westelijke Jordaanoever zou overdragen aan een nieuw op te richten Palestijnse Autoriteit, die de facto door de erfvijand PLO zou worden bestuurd. Beiden erkenden elkaar: Israël als staat en de PLO als "vertegenwoordiger van het Palestijnse volk".  Arafat keerde in triomf terug naar zijn thuisland, maar de Israëlische premier Yitzhak Rabin werd door een extremistische zionist vermoord.

Daarna raakte het proces van Oslo op de sukkel: de afbakening van de grens, de status van Jeruzalem,de Joodse kolonies in Palestijns gebied, het waterbeheer en het recht van de Palestijnse vluchtelingen om naar hun huizen en gronden in wat nu Israël is, terug te keren, bleven al die tijd onoverkomelijke struikelblokken. De gehoopte tweestatenoplossing met Israël en een nog op te richten staat Palestina kwam niet van de grond, ook al wordt die laatste door steeds meer staten erkend. Onderhandeld wordt er nog nauwelijks. (Lees verder onder de foto).

Oslo maakte wel de weg vrij voor het vredesverdrag van Arava dat in 1994 werd gesloten tussen Israël en Jordanië. Het was het tweede vredesverdrag tussen Israël en een Arabische staat, al zou Israël ook officieuze banden aan knopen met onder meer Arabische Golfstaten. Dat Israël dit jaar deelnemer is aan de Wereldtentoonstelling in de Golfstaat Dubai, houdt de facto een erkenning in. Het Israëlisch-Palestijns conflict is intussen al lang overschaduwd door het andere "Grote Spel" in de regio: het conflict tussen Iran en de meeste Arabische staten, moslimextremisme bij soennieten en sjiieten, de groeiende bemoeienis van Turkije en de Koerdische kwestie en de burgeroorlogen in Syrië en Jemen. 

Bekijk hier de reportage van "Terzake" over de vele vredesplannen voor het Midden-Oosten: