150 keer per dag bewijzen mensen hun sociale rechten via de app MyBEnefits

Naar schatting zo’n 2 miljoen burgers hebben recht op sociale voordelen en tarieven. Mensen in financieel moeilijke situaties betalen bijvoorbeeld minder voor water, gas of elektriciteit, of mensen met een beperking kunnen rekenen op kortingen als ze naar een pretpark of een museum gaan.

Die mensen moeten echter kunnen bewijzen dat ze er recht op hebben. Vaak moeten ze een attest voorleggen, aangevraagd bij bijvoorbeeld de FOD Sociale Zekerheid, de Federale Pensioendienst, de mutualiteit of één of andere instantie.

Een administratieve rompslomp die vaak voor een te hoge drempel zorgt, waardoor veel kwetsbare groepen niet genieten van deze sociale voordelen. Ze eisen hun rechten niet op en de zogenaamde "non-take-up" van sociale rechten is en blijft zo een hardnekkig probleem.

Dat was het uitgangspunt van minister van Sociale Zaken Maggie De Block (Open VLD) en minister van Digitale Zaken Philippe De Backer (Open VLD) toen ze vorig jaar de app MyBEnefits lanceerden.

Met de app kan de burger zelf onmiddellijk online een attest aanvragen en voorleggen. Het toont in enkele klikken de actuele situatie met het specifiek sociaal statuut. Het "digitaal bewijs" geeft ze zo een instrument om hun sociale rechten op te eisen.

Zo kan iemand die naar een pretpark gaat en recht heeft op een verlaagd sociaal tarief zijn of haar digitaal bewijs tonen aan de kassa. De medewerker scant de QR-code en hij of zij betaalt het verlaagde tarief.

Een jaar later blijkt dat de app dagelijks zo’n 150 keer gebruikt wordt, waardoor de jaarteller op ongeveer 55.000 staat. Er zijn iets meer dan 24.000 digitale attesten afgeleverd. Dit heeft mensen tijd bespaard want het was niet langer nodig om aan te schuiven aan een overheidsloket. "De app werkt goed en het aantal gebruikers is niet slecht,", zegt De Block, "maar het kan nog veel beter". 

Hinken de meest kwetsbaren die het meest nood hebben aan de app niet té veel digitaal achterop? Dreigen ze daardoor niet uit de boot te vallen? "Het is op aanraden van de armoede-experts dat we dat digitale aanbod hebben", meent De Block. "We luisteren naar de mensen op het terrein."

Om zo veel mogelijk mensen te laten genieten van de voordelen waar ze recht op hebben, werkt de overheid op een tweesporenbeleid. De app MyBEnefits is er één van. Het "automatisch toekennen" van sociale voordelen is het tweede. Het verschil: de app MyBEnefits geeft kwetsbare burgers zelf een instrument in handen om hun sociale rechten op te eisen. Bij het automatisch toekennen moet de burger zijn rechten niet bewijzen, het wordt automatisch toegepast.

Dit gebeurt door gegevens die verzameld zijn in de "kruispuntbank van de sociale zekerheid". Die bevat niet alleen alle nodige sociale persoonsgegevens, ze kan die ook ter beschikking stellen van verschillende instanties die sociale rechten en tarieven toekennen. Zo krijgen bijvoorbeeld meer dan 400.000 gezinnen automatisch een sociaal tarief voor gas en elektriciteit.

Maar er zijn ook sociale rechten en voordelen die vrij bepaald worden door de lokale besturen zoals steden en gemeenten. Voorbeelden hiervan zijn een aanvullende maandelijkse toelage, een Uitpas, een belastingvrijstelling op afvalverwerking of gratis huisvuilzakken.

Ook die voordelen kunnen in principe automatisch worden toegekend via die "kruispuntbank van de sociale zekerheid". Alleen zijn niet alle lokale besturen aangesloten op die bank: een 100-tal gemeenten wel, ongeveer 400 niet. "Dat moet beter", zegt De Block. "We zullen een rechtstreekse oproep doen aan de lokale besturen om zich aan te sluiten en ze kunnen alle informatie vinden op maggiedeblock.be."