Huisarts Tine Nys stevent af op vrijspraak: “Wel wrang dat het besef pas na tien jaar gekomen is”

Zowel de burgerlijke partij als het Openbaar Ministerie vroeg vandaag plots om de huisarts van Tine Nys vrij te spreken. "Uit de debatten is komen vast te staan dat hij helemaal geen advies opstelde volgens de euthanasiewet. Zijn handtekening is misbruikt", stelde openbaar aanklager Francis Clarysse.

"Ik hoor het graag zeggen, dat de dokter niets te verwijten valt", reageert advocaat Thiebaut nu. "Hij heeft er alles aan gedaan om net geen advies te geven. (..) Het is duidelijk dat zijn briefje geen advies is, maar men heeft tien jaar gewacht om tot dat inzicht te komen. Mijn cliënt is opgelucht dat iedereen dat nu beseft. Maar hij houdt er ook een wrang gevoel aan over als hij ziet wat voor verwoestend effect deze procedure gehad heeft."

Door het hele proces heen loofde Jan en alleman huisarts Frank D.G. Hoewel het niet meer hoeft, haalt zijn advocaat Frédéric Thiebaut nog eens alles uit de kast in zijn pleidooi. 

"Zelfs zijn ex-vrouw is op dit proces met bloemen komen gooien", zegt hij. "En er hingen geen bloempotten aan. (...) D.G. is geen flashy gespecialiseerde arts zoals je ze soms op tv ziet. Het is een huisarts, net als mijn vader."

"Misschien even een anekdote voor wat het waard is. Als wij vroeger met vrienden op reis gingen, was mijn moeder altijd kwaad omdat er amper plaats was in de koffer. Mijn vader nam altijd twee valiezen met medicamenten mee. Om maar te zeggen: een huisarts ben je altijd, ook tijdens jouw verlof. Mensen als dokter D.G. verdienen geen akte van beschuldiging. Ze verdienen een standbeeld."

Frédéric Thiebaut, advocaat van huisarts Frank D.G., moet eigenlijk niet meer pleiten. Zowel de advocaat van de burgerlijke partij als het Openbaar Ministerie vroegen de vrijspraak. Toch wil de man nog een woordje kwijt. "We hebben meer dan tien jaar moeten wachten om ons verhaal te doen. We gaan het dan ook brengen."

In het begin van het pleidooi vroeg Thiebaut welke beurt het gerecht en de advocatuur maken door dit proces. "Ondanks de moeite van velen is dit niet altijd een sereen proces geweest", zegt hij. "We moeten ons afvragen wat onze verantwoordelijkheid daarvoor is. (...) Als je afspreekt om geen interviews te geven in de media en iedereen negeert het... Maken wij dan een goede beurt? Het is nochtans niet zo moeilijk." 

Het pleidooi van Walter van Steenbrugge zit erop. De advocaat van beklaagde arts Joris V.H. verwijst naar Jeanne d'Arc. "Zij werd destijds veroordeeld tot de brandstapel door een partijdige, kerkelijke rechtbank. Jaren later werd ze een martelares (...) We mogen nooit plooien voor dit soort machtsmisbruik." 

"Tine was zo moedig om een besluit te nemen, V.H. om het uit te voeren. Tine liet verstaan dat ze al haar haren zou uittrekken mocht de artsen iets overkomen. We mogen postuum haar wens niet besmeuren."

Walter Van Steenbrugge, de advocaat van de beschuldigde arts Joris V.H., herhaalt zijn visie dat de familie van Tine Nys mee op de beklaagdenbank moest zitten. "Uiteraard willen wij dat niet", argumenteerde hij. "Maar als je de absurde redenering doorvoert dat het om een gifmoord gaat, dan moet je consequent zijn." 

Van Steenbrugge haalde nog aan dat er in de Nederlandse strafwet wel straffen voorzien zijn voor wie de euthanasieprocedure schaadt. "In België hebben we gezegd: 'we duwen het erdoor en we zullen wel zien wat het geeft'."

"Een moordenares die op de begrafenis met de vader van het slachtoffer knuffelt. Een familie die achteraf zegt dat ze geen proces wou. En een wet waar geen straf op staat." 

Walter Van Steenbrugge, de advocaat van de beschuldigde arts Joris V.H., rakelt de bizarre feiten op in dit proces. "Vaak heb ik mij afgevraagd of ik hier niet beter zou wegblijven. Een wet zonder straf? En toch een proces? Dat kan toch niet? Het is meester Mussche (de advocate die Joris V.H. mee verdedigt; nvdr.) die me telefonisch overtuigde om toch te blijven. Uit respect voor de jury."

"Als een stukadoor heb je nog wat voegen proberen te dichten, maar uw huis lag in puin." Walter Van Steenbrugge, de advocaat van de beschuldigde arts Joris V.H., bedankt voorzitter Martin Minnaert. Toen hij op 20 maart 2017 de zaak in zijn schoot geworpen kreeg, ging hij extra personen gaan verhoren. Volgens Van Steenbrugge heeft hij meer werk gedaan dan het hele Openbaar Ministerie samen. 

Van 2010, wanneer de euthanasie plaatsvond, tot die dag zijn er immers bitter weinig onderzoeksdaden verricht. "De redelijke termijn is meer dan overschreden", zegt Van Steenbrugge. "Ik ga desnoods naar het Europees Hof. (...) Ik zou het ook niet aanvaarden mocht ik hier zitten." Daarop gooide de advocaat zijn bril tegen zijn bank. "Ik ben hier al een glas kwijt", zei hij al lachend. 

Dat het Openbaar Ministerie nu de vrijspraak vraagt voor de huisarts wekt verbazing op bij de verdediging. "Joris V. H. werd hierin meegesleurd en na tien jaar zegt men nu plots: 'ga maar naar huis'. Dat is een zeer merkwaardige bokkensprong", aldus Van Steenbrugge. 

We zijn intussen een half uurtje ver in het pleidooi van Walter Van Steenbrugge, de advocaat van de beschuldigde arts Joris V.H. De beklaagdenbank is intussen nog steeds leeg. De familie Nys lijkt genoeg te hebben van dit proces. 

Het houdt Van Steenbrugge echter niet in om erop in te beuken. "De familie voerde een eigen onderzoekje. Op 8 juni gingen ze langs bij dokter D.G., op 10 juni bij dokter V.H. Beide gesprekken namen ze heimelijk op. (...) Op dat moment was de euthanasiecommissie zelfs nog niet samengekomen."

 "Ik neem geen enkel woord van mijn akte terug, integendeel. In deze zaak gaat het om de vraag of iemand te goeder trouw handelde of niet", aldus Van Steenbrugge. "U zal de vraag krijgen of hij (de uitvoerende arts; nvdr.) schuldig is aan doodslag, met de omstandigheid van vergiftiging. Bij de intentie om te doden is de goede trouw het ontbreken van een bijzonder opzet. De vraag is dus: 'hebben zij te goeder trouw gehandeld'?"

"En ik vraag mij af hoe het zit met de goede trouw van het openbaar ministerie. En van de burgerlijke partij. De slachtoffers moeten niet altijd per se gepamperd worden totdat het verdriet in onze schoenen zinkt. (..) Gaan jullie van mensen die te goeder trouw gehandeld hebben gifmoordenaars maken?", vroeg de advocaat aan de jury.

Walter Van Steenbrugge, de advocaat van Joris V.H., is aan zijn pleidooi begonnen. Zijn stem vult de rechtszaal. Hij spreekt de jury rechtstreeks aan. Meteen gaat hij keihard in tegen het Openbaar Ministerie. 

Volgens hem moet niet enkel de jury, maar ook het Openbaar Ministerie te goeder trouw handelen. "Dit is een vreemd, onwezenlijk en schandalig schijnproces", zegt hij. "Het zou nooit het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens doorstaan. Enerzijds is artikel 6 geschonden. Een verdachte moet volgens dat artikel over voldoende rechten beschikken om zich op een adequate manier te verdedigen. Dat was het niet geval."

"Anderzijds is ook artikel 7 niet nageleefd. Dat zegt dat je nooit iemand mag straffen als de wet geen straf voorziet." Van Steenbrugge gaat in zijn verdere pleidooi uitleggen waarom net die artikels geschonden zijn. 

De Broeders van Liefde kwamen al eens ter sprake in de akte van verdediging op de eerste procesdag. Walter Van Steenbrugge en Christine Mussche, advocaten van de beschuldigde arts Joris V.H., zijn er namelijk heilig overtuigd dat er in dit proces heel wat meer speelt. Ze wilden graag René Stockman, overste van de Broeders van Liefde, oproepen als getuige. Volgens hen is hij de man die dit proces in gang zette. 

Volgens de verdediging heeft het openbaar ministerie "een bocht van 180 graden gemaakt" van buitenvervolgingstelling naar vervolging onder druk uit katholieke hoek.

Over de uitvoering van de euthanasie zelf, zei Mussche ten slotte: "Het is waar dat er een aantal zaken gebeurd zijn die als kwetsend aangevoeld zijn door de familie. Onze cliënt zegt dat hij niet wist dat de familie er ging zijn en dat hij zenuwachtig was. (..) Het was niet fout bedoeld. (..) Het is de wil van Tine die primeert, heeft hij verklaard."

Walter Van Steenbrugge komt later deze namiddag aan het woord. 

De zaal zit overvol. Dat kunnen we wel zeggen. Mensen zitten op elkaar gepropt op de banken of staan recht om dit proces toch maar te kunnen volgen. De agenten laten niemand meer binnen. De tientallen mensen voor de deur moeten wachten tot wanneer er ergens een plaatsje vrijkomt. Iedereen wil horen wat de advocaten van de verdediging te zeggen hebben.

Ook deze namiddag pleit de ene advocaat na de andere. We beginnen met Christine Mussche, een van de advocaten van Joris V.H. "Het is een moedige, maar deze keer geen moeilijke taak", zegt Mussche. "Het is zo duidelijk dat dit geen moord kan zijn. Mocht dit moord zijn, dan is de juridische consequentie dat de mensen die erbij zijn mededader zijn door onthouding." De advocaat zei hiermee geen vinger te willen wijzen naar de familie. "Justitie moet burgerlijke partijen beschermen tegen zichzelf. Dit hele proces was extra beschadigend."

"Het proces had er nooit mogen komen", stelde advocaat Mussche. "Een proces van vermijdbare, menselijke schaamte. (..) Een proces zonder een tijdig en correct moordonderzoek, dat handenvol tijd en geld gekost heeft, en zonder een wetgeving die toelaat om de absurde sprong naar moord toe te laten."

"Minstens twee van deze mensen worden door de procureur moordenaars genoemd", stelde de verdediging, die verwees naar de gevorderde vrijspraak voor de huisarts. "Juridisch is dat echter volstrekt onmogelijk. Nooit kan hier sprake zijn van moord, niet op feitelijk vlak en niet op juridisch vlak. Dat het openbaar ministerie meegaat in dergelijke klacht en durft te stellen dat deze mensen moordenaars zijn, is ongezien. De juridische analyse laat gewoon niet toe hem schuldig te verklaren. De feiten worden ook niet correct voorgesteld." 

Openbaar aanklager Francis Clarysse nam het op het einde van zijn pleidooi nog even op voor de familie van Tine Nys. "Ik heb de familie op dit proces leren kennen als een bezorgde familie", zei hij. "Een familie die Tine probeerde te helpen. Ze hebben er alles aan gedaan om de euthanasie tegen te houden. Is dat nu zo onbegrijpelijk? (..) Dit proces was voor hen een zoektocht naar de waarheid. (...) Geen kind is immers zo aanwezig als een kind dat wordt gemist." 

Na deze woorden werd de zitting geschorst tot 14 uur. Dan mag de verdediging pleiten. 

Niet enkel Joris Van Cauter, advocaat van de familie Nys, begeeft zich op glad ijs. Ook procureur Francis Clarysse verwijst zijdelings naar de strafmaat, wat wettelijk niet mag. "Ik begrijp dat de beschuldiging van doodslag door vergiftiging zwaar klinkt", zegt hij. "Toch maakt de wetgever het mogelijk om een veel lichtere straf te geven dan het onnoemelijk overdreven levenslang."

De soepelheid van ons strafrecht biedt de jury een zeer uitgebreide waaier aan mogelijkheden. Onze assisenverslaggever Erwin Verhoeven wikt en weegt: "Zelfs voor gifmoord kan een lichte straf."

In de wet staat dat er bij euthanasie om psychisch lijden adviezen van twee onafhankelijke artsen moeten zijn. "Dat is niet zomaar een komma of punt in de wet. Het is een veiligheid tegen misbruiken. (...) Een behandelend huisarts zou uit medelijden kunnen toegeven aan wensen van de patiënt die hij al jaren behandelt. Huisarts Frank D.G., die Tine al jaren behandelde, is dan ook onmogelijk onafhankelijk."