Aanklager én familie van Tine Nys vragen om huisarts vrij te spreken op euthanasie­proces: "Hij is bedrogen" 

"Ik wil geen zware straffen vragen, dat is niet mijn bedoeling", maakte openbaar aanklager Francis Clarysse duidelijk. "Maar ik wil wel dat artsen zich veel meer bewust worden van hun verantwoordelijkheid. De euthanasiewet heeft dokters een licence to kill gegeven: ze mogen straffeloos iemand doden, als ze zich tenminste aan alle voorwaarden houden. Als we elke dokter de regels naar eigen goeddunken laten invullen, zetten we de deur open naar onfrisse praktijken."

"Dit proces gaat niet over de vraag of we euthanasie bij ondraaglijk psychisch lijden wenselijk vinden. Het gaat over de vraag of de regels zijn nageleefd bij de euthanasie van Tine Nys. En voor mij is het duidelijk: er is sprake van zeer ernstige schendingen van de euthanasiewet. Bovendien krijg ik het ongemakkelijke gevoel dat de dokters de rangen hebben gesloten, in plaats van eenvoudige fouten toe te geven. Misschien is het, zoals hier al is gezegd, een goed idee om euthanasieaanvragen vooraf te laten beoordelen door de Euthanasiecommissie, in plaats van achteraf. Maar daar moeten wij niet over beslissen."

"De wet legt vast dat er bij euthanasie voor ondraaglijk psychisch lijden drie artsen betrokken moeten zijn, die elk een bepaalde taak hebben. Niemand mag zich op het oordeel van een ander baseren, ze mogen hun taken niet uitwisselen. Dat is hier wél gebeurd", vindt Clarysse.

"Neem nu dokter Van Hove, die de euthanasie uitvoerde. Hij moest zich ervan verzekeren dat Tines verzoek weloverwogen was. Daar waren nochtans twijfels bij: ze was net haar vriend, haar job en haar appartement verloren, en ze was verslaafd aan heroïne. Hij moest nagaan of haar situatie medisch uitzichtloos was. Ook daaraan kan je twijfelen: Tine had nog maar net de diagnose autisme gekregen. Er had dus nog een behandeling opgestart kunnen worden. En tot slot moest Van Hove grondig overleggen met Tine over haar verzoek. Al die dingen heeft Van Hove niet gedaan: hij heeft ze uitbesteed aan psychiater Lieve Thienpont. Dat mag niet volgens de wet: taken uitwisselen kan absoluut niet.

"Samengevat: Van Hove faalde in al zijn verplichtingen als uitvoerend arts, en zijn kennis van de euthanasiewet is schrijnend. En dan zwijgen we nog over het compleet gebrek aan sereniteit tijdens de euthanasie zelf."

Voor de huisarts, die niet bij naam genoemd wil worden, liggen de zaken helemaal anders, vindt de aanklager: "Hem kan niks verweten worden. Hij kende de euthanasiewet niet, en was het niet eens met de euthanasie op Tine. Hij wist ook niet dat het briefje, dat hij tussen de soep en de patatten schreef, zou worden gebruikt als officieel advies. Zijn handtekening is misbruikt door de andere twee. Tot voor het proces was ik van oordeel dat ook hij fouten had gemaakt. Maar intussen is voor mij duidelijk geworden dat hij niet betrokken was in de procedure, dat hem niks verweten kan worden, en dat hij de vrijspraak verdient."

Psychiater Lieve Thienpont, die het tweede advies gaf, overtrad de wet wél, vindt de aanklager: "Ze is haar onafhankelijkheid tegenover Tine Nys kwijt geraakt. Het is misschien met goeie bedoelingen gebeurd, en het is niet verkeerd om empathisch te zijn tegenover een patiënt. Maar je moet je frisse en kritische blik behouden. Dat heeft Lieve Thienpont niet gedaan. En dat terwijl zij aan het stuur zat van de euthanasie. Ze wilde absoluut de wil van Tine helpen vervullen, ook al wist ze dat ze daarmee de euthanasiewet overtrad. Bijvoorbeeld door de huisarts te laten geloven dat hij wel degelijk advies mocht geven, terwijl ze wist dat dat niet het geval was."

Voor aanklager Clarysse is de conclusie duidelijk: "Tine Nys heeft zich een trio van artsen bij elkaar geshopt om haar wil door te drijven om euthanasie te plegen. Dat is het scenario dat de euthanasiewet net wilde vermijden. En haar familie treft geen enkele schuld. Het was een familie met ups en downs, zoals dat overal wel eens het geval is. Maar ik heb hen leren kennen als bezorgde mensen, die achterdochtig zijn geworden toen ze zagen hoe de medische rangen zich sloten."

Eerder vanmorgen pleitte Joris Van Cauter, de advocaat van de familie Nys: "Ik wil niet dat Tine herleid wordt tot een psychiatrisch geval, tot een opeenvolging van medische verslagen. Want dan krijg je een pikzwart beeld.  Er was ook een andere Tine. Maar wie was de echte Tine? Iedereen die hier de voorbije dagen over haar kwam vertellen, had een ander beeld. Tine was een kameleon, die zich aanpaste aan de mensen met wie ze sprak. Maar voor haar familie zijn een paar dingen duidelijk: ze was een beminde dochter, een onvervangbare oudste zus, met hoge pieken en dalen. Maar ook met veel empathie. Zelfs tegenover haar klanten als prostituee. Tine was een te groot hart in een te harde wereld. Zo zal haar familie zich blijven herinneren."

"Bekijk haar psychiatrische geschiedenis dan ook in proportie, beste juryleden. Natuurlijk had ze problemen, daar is haar familie niet blind voor. Er waren zelfmoordpogingen. Maar elke keer hield ze wel een lijn met het leven open. Haar pogingen ondernam ze op momenten waarop ze wist dat ze snel gevonden zou kunnen worden, zodat ze nog gered zou kunnen worden. Eén keer is het bijna fout gegaan, omdat haar toenmalige vriend later dan verwacht thuiskwam. De tweede keer dat het foutliep, was de dag van haar euthanasie. Toen is ze niet in traagheid gepakt, maar in snelheid."

(Lees verder onder de tekening van Joris Van Cauter)

"Op 27 april 2010, de dag van de euthanasie, was er geen kans voor twijfel. Dat was out of control. Op die dag is er voor Tine Nys beslist, door slecht ingelichte dokters."

"Een jaar eerder zat ze in de gelukkigste periode van haar leven, omdat ze de man van haar leven was tegengekomen. Toen die relatie afliep, zat ze zonder man, zonder vriend, en met een enorme verslaving aan heroïne. Op dat moment, op 22 december 2009, de donkerste dag van het jaar, stapt ze naar dokter Van Hove met de vraag naar euthanasie. Ze begint aan dat parcours met een gebroken hart en met een depressie. Ze heeft geen psychiater, ze is gestopt met psychotherapie en ze stopt met medicatie. Een kwetsbare jongedame met een ernstig psychiatrisch verleden staat daar helemaal alleen", schetste Van Cauter.

Op zo een moment zou je verwachten dat de dokters tijd proberen te winnen, vindt Van Cauter: "Er komt een nieuwe diagnose: autisme. Je zou dan verwachten dat men zegt: eindelijk we hebben het gevonden. Ze is jarenlang behandeld op basis van een verkeerde diagnose, maar nu hebben we nieuwe kansen. Maar nee: men is alleen maar doorgegaan met het plan. Er is gesprint naar de euthanasie. Met de familie is er nauwelijks overleg geweest. Het laatste briefje is geschreven op de avond van de euthanasie. Geef mensen toch tijd om op hun effen te komen! De dokters waren ook van veel dingen niet op de hoogte. De ene wist niet van haar relatiebreuk, de andere wist niet dat ze drugs nam, dat de diagnose autisme was gesteld of dat ze gestopt was met haar psychotherapie. Al die mensen doen mee op basis van een gebrekkig en onvolledig script."

En waarom moest het dan zo snel gaan? "Tine werkte mee aan een boek van psychiater Thienpont over euthanasie. Een boek waarin wordt gesteld dat euthanasie alleen maar geslaagd is als die wordt uitgevoerd. En Tine was het kloppende hart van dat boek. Euthanasie wegens psychisch lijden laagdrempeliger en toegankelijker maken, dat was de bedoeling met Tine Nys."

Over de onhandige manier waarop de euthanasie is uitgevoerd, wilde Van Cauter het niet uitgebreid hebben: "Het is pijnlijk, de familie heeft geen enkele reden om daarover te liegen, maar het is niet de kern van de zaak."

Ook de advocaat van de familie maakt, net zoals de aanklager, een duidelijk onderscheid tussen de drie beschuldigden: "De euthanasiewet is niet nageleefd door dokter Van Hove (die de euthanasie uitvoerde, red.) en door dokter Thienpont (de adviserend psychiater, red.). Maar de familie en ik geloven oprecht dat de huisarts in het ootje genomen is. Er is hem gevraagd om een briefje te schrijven, waarvan hij niet wist dat het als advies zou worden gebruikt voor Tines euthanasie. We vragen dat u hem zou vrijspreken."

De andere twee dokters zijn wél schuldig aan gifmoord, vindt de advocaat van de familie. "Maar daarom hoeven ze geen straf te krijgen. Dat dit straffeloos blijft, daar moei ik me niet mee. Maar het mag niet schuldeloos blijven." (de advocaat van de burgerlijke partijen mag niet pleiten over de strafmaat, wel over de schuld van de beschuldigden, red.)

Van Cauter haalde ook uit naar de Federale Euthanasiecommissie en haar voorzitter Wim Distelmans: "De familie heeft professor Distelmans gecontacteerd, omdat ze met veel vragen zaten. Ze hebben hem alle informatie gegeven. Maar wat is daarmee gebeurd? Distelmans weet dat het verkeerd is gelopen met heel dat dossier, maar het passeert. De dokters sluiten de rangen. En de huisarts, die eerst nog heeft toegegeven dat hij niet wist dat zijn briefje zou worden gebruikt als advies, wordt onder druk gezet om te zeggen dat het wel degelijk een advies was. Distelmans was een dag voor de euthanasie al gebeld door psychiater Thienpont. Hij had zijn akkoord gegeven, ze wisten dus dat ze ingedekt waren, en dat ze het zich dus konden permitteren."

Herbekijk hier de reportage en de analyse van onze justitiereporter Fatma Taspinar bij de assisenzaal in Gent voor "Het Journaal":

Heeft u zelf nood aan een gesprek? Tele-Onthaal is gratis en anoniem bereikbaar via het telefoonnummer 106 (24u per dag, 7 dagen per week) en voor een chatgesprek via tele-onthaal.be (elke avond en woens- en zondagnamiddag).