Paars-geel of paars-groen: of Egbert Lachaert voorzitter van Open VLD wordt, zal die keuze mee bepalen

Paars-geel of paars-groen? Er wordt ongelooflijk veel gezegd en geschreven over de federale regeringsonderhandelingen, maar eigenlijk blijft dat de centrale vraag: komt er een nieuwe regering mét de N-VA en de PS (paars-geel), of een linksere regering zonder de N-VA (paars-groen).

Waarschijnlijk kennen we het antwoord op die vraag niet vooraleer er een nieuwe voorzitter wordt gekozen bij de Vlaamse liberalen van Open VLD, eind maart. En dat fractieleider Egbert Lachaert daar kandidaat is, kan daar wel eens een verschil maken. 

Zijn kandidatuur deed al een tijdje de ronde in de Wetstraat, maar hij maakte ze vanmorgen publiek in “De ochtend” op Radio 1. Drie thema’s staan centraal in Lachaerts campagne: het sociaal-economische, veiligheid en justitie, en integratie en migratie.

 “Als je een taart wil herverdelen, moet je ze eerst bakken.” Lachaert wil de klassieke boutade van het liberaal economisch programma weer hoger op de agenda: meer mensen moeten langer aan het werk, zodat meer mensen kunnen genieten van sociale voordelen. De N-VA heeft daar te veel terrein van de liberalen afgesnoept, vinden veel Open VLD’ers. Dat kon zelfs mandatarissen zoals Lorin Parys en Annick De Ridder (in 2013) doen overstappen.

Maar hij voegt daarbij dus een modern sausje van migratie en integratie, hét actuele thema. Het sociaal systeem is “te makkelijk toegankelijk” voor nieuwkomers, zegt hij. En normen en waarden zoals de scheiding tussen kerk en staat, en de gelijkheid van mannen en vrouwen, daarop kunnen geen toegevingen worden gedaan aan “extreme religies”, klinkt het. Op dat vlak is Lachaert dus “ferm”, al wil hij zelf niet het etiket van een “rechtse” of “donkerblauwe” liberaal. 

Als een aantal Open VLD-kopstukken, zoals vicepremier Alexander De Croo, zich expliciet achter Lachaert scharen, kan dat wel eens blootleggen hoe verdeeld Open VLD is over die thema’s. Lachaert verzette zich eind november tegen een federale regering zonder de N-VA, omdat die te links zou zijn. “Een strategisch meningsverschil” met voorzitster Gwendolyn Rutten, noemt hij dat vandaag.

Op dit moment onderhandelt net Alexander De Croo samen met Rutten voor Open VLD over een federale regering. Als Lachaert de steun krijgt van mede-Oost-Vlaming De Croo, legt dat bloot dat de twee onderhandelaars niet op dezelfde lijn staan. Op dit moment doet De Croo dat nog niet, maar die steun wordt wel verwacht.

Het kan dan twee kanten uitgaan op het federale niveau. Lachaert zou enerzijds niet bang zijn om in de oppositie te stappen. In een paars-gele regering (met N-VA én PS) is Open VLD in principe overbodig.

Zo kan de partij zich vanuit de oppositie sterker profileren op sociaal-economische thema’s, terwijl N-VA bestuurt met de linkse PS. Ook Open VLD-kopstuk Karel De Gucht stelt dat vandaag voor bij TV Oost. Anderzijds kan Lachaert ook het zogenoemde Vlaamse “front” opnieuw versterken, door de banden met N-VA en CD&V net aan te halen. 

Er zijn nu drie kandidaten om voorzitter te worden bij Open VLD, terwijl de voorzittersverkiezingen nog niet eens officieel zijn geopend. Bart Tommelein kan je zien als de kandidaat van de continuïteit. Els Ampe is eerder een buitenbeentje. Lachaert maakt daartegenover met zijn “traditioneel liberalisme” wel een kans. Hij is ook al weken steun aan het zoeken binnen de partij en krijgt die expliciet van Vincent Van Quickenborne.

Maar er zijn ook nog onbekenden. Het is nog onduidelijk of Els Ampe vooral stemmen weg zal halen bij Tommelein of bij Lachaert. En we weten ook nog niet of Gwendolyn Rutten in de voorzittersrace stapt. Op de uitslag is het sowieso wachten tot eind maart.   

Bekijk hier het verslag van "Het Journaal":