Nu is het aan de jury, laatste woord beschuldigden: "Als u mij schuldig verklaart, krijg ik levenslang etiket moordenaar" 

“Ik hoop heel voorzichtig. Maar ik heb eigenlijk wel goed geslapen. Ik kan slapen en leven met een gerust geweten. Dat is voor mij het belangrijkste", zucht psychiater Lieve Thienpont, net voor ze de assisenzaal in Gent binnenstapt. Straks of morgen weet ze of de jury haar schuldig of onschuldig acht aan (mededaderschap van) gifmoord.

Maar eerst is het woord nog aan haar advocaten, die voor een bomvolle zaal pleiten. Gisteren haalden de advocaat van de familie en de aanklager hard uit naar Thienpont. Opvallend: de familie van Tine Nys zit niet langer in de zaal. Toen de verdediging gisteren begon te pleiten, zijn ze de zaal uitgegaan. Pas na het pleidooi van Jef Vermassen zijn ze terug binnengekomen. 

Lees verder onder de foto: 

Urenlang pleiten de verschillende advocaten van Thienpont.

"Het is een uniek proces", begint Jef Vermassen, die hier zijn 106e zaak voor het hof van assisen pleit. "We worden vervolgd voor moord, en het woord "moord" is hier niet uitgesproken. Meer nog, eigenlijk zou mijn cliënte vervolgd moeten worden voor seriemoord. Want ze heeft al 10, 20, 30 keer een verslag geschreven. Eigenlijk is ze dus een seriemoordenaar", stelt Vermassen cynisch. Hij weet hoe hij de assisenzaal kan bespelen. Soms met verheven stem, soms met een kwinkslag. 

"Er is een duidelijk onderscheid tussen fysiek en psychisch lijden", benadrukt hij. "We zijn dat niet gewoon, maar psychisch lijden kan evenveel zeer doen. Soms zijn wij moe hé, we hebben dat hier ook al eens gezegd. Maar je moet je dat eens voorstellen dat dat alle dagen is. Dat had Tine."

Hij omschrijft Thienpont als een barmhartige dokter. Een dokter die mensen wil helpen, oudere mensen, migranten, arme mensen, mensen die ontspoord zijn. Een bekwame dokter ook, die strijdt tegen onrecht. "Aanvaring met het gerecht, nul. Aanvaring met de Orde der Geneesheren, nul. En dan het probleem, ze ontmoet Tine. En Tine vraagt: "Wil je mij helpen?"" Opvallend: Vermassen neemt zijn tijd om uitgebreid in te gaan op de levenswandel van Tine Nys. Tine heeft een heel hobbelig, triestig levenspad gehad. De prijs van moed gaat naar haar. "Ik wil normaal zijn", zei ze. Ze wilde zijn zoals jij en ik. Dokter Thienpont was zodanig begaan met haar, dat ze nu hier zit."

Minder zachte woorden heeft Vermassen voor de familie: "Ik weet dat dit pijn gaat doen. De verhouding met de familie was niet best. Als je weet dat Tine haar psychiater verbiedt om te zeggen dat ze euthanasie wil, het is hen per ongeluk ter ore gekomen. Tine wil uit het leven stappen door euthanasie, zonder dat de familie dat mag weten. Dan kan je toch niet zeggen dat het een goede verstandhouding is. En dan, bij haar overlijden, ik verwacht dat ze rond haar zullen zitten. Dat geeft troost, zo doe je dat, afscheid nemen. Maar zij zitten niet rond het stervende meisje. Hier is dat misgelopen."

Lees verder onder de foto: 

Dan komt Vermassen naar eigen zeggen tot de kern van de zaak: de onafhankelijkheid van de arts. "Want dat wordt ons verweten. Wel, ze heeft een verslag op papier gezet, punt uit. Er staat zelfs niet in de wet dat we fouten begaan, er staat niet wat onafhankelijkheid is. Ze spreken zelfs niet van een misdrijf. Ge moet een wet hebben waarin staat wat strafbaar is en voor wie, en dan pas kan je straffen. Moet zij een moordenaar worden omdat we een slechte wet hebben?" roept hij terwijl hij achter zich naar Lieve Thienpont wijst. 

"Wat wil dat zeggen, onafhankelijkheid?", gaat Vermassen verder. "Dat iemand niet afhankelijk is. Zelfs in de euthanasiecommissie zijn we daar nog over aan het discussiëren. De redenering van de experts hier is niks doen, behalve een verslag maken en zo vér mogelijk wegblijven van de problemen. En dan wordt dokter Thienpont geconfronteerd met een meisje dat medicatie in huis heeft waarmee ze zelfmoord kan plegen. En dan zegt ze: ik zal iets voorschrijven. Dat mag niet. Maar voor haar zit een vrouw die misschien vijf minuten later thuis is en pillen kan nemen. Dat is ene keer."

"En in theorie kunnen de experten gelijk hebben, áls hun interpretatie juist is. Waar zijn we mee bezig, waar is de menselijkheid?", haalt hij uit, waarna hij de parabel van de barmhartige Samaritaan declameert. "Als ik één ding mis in deze koude westerse samenleving is het barmhartigheid. Deze vrouw was barmhartig. Ik ben onafhankelijk, ik heb één kompas en dat is Damiaan." Waarop hij tegen de jury roept: "Als jullie ze veroordelen, is het omdat jullie vinden dat ze niet barmhartig mocht zijn." 

Hij eindigt met: "Hier is veel meer aan de hand, en dat ruikt hè. Wat is het resultaat? Ik vraag u om haar niet schuldig te verklaren. Ik eindig met een ode aan Tine: "Welnu, als er een hemel bestaat, zal Tine ongetwijfeld aan de eretafel zitten. Niet omdat ze een zielig geval is, maar als ongekroonde koningin van de gulheid."

Na het pleidooi van Vermassen heeft Lieve Thienpont emotioneel gereageerd. "Ik ben heel ontroerd. Ik vond de woorden van Vermassen tegelijk zeer ontroerend, maar ook zeer helend na tien jaar te moeten zwijgen. Ik ga voorzichtig hoopvol de avond in", herhaalt ze. 

Voor Vermassen kwam al een van zijn medewerkers aan het woord. “Dit is mijn allereerste assisenzaak”, begon Evelien Delbeke, euthanasie-experte. “Dus ik sta nederig tussen deze mastodonten. Het moeilijkste vond ik de gratuite beschuldigingen die hier gemaakt zijn. Dat drie artsen elke dag in een hok gestoken worden, alsof ze de zwaarste criminelen zijn. Dat drie artsen zo gedemoniseerd zijn.”

Volgens Delbeke is het juridisch onmogelijk om psychiater Lieve Thienpont te veroordelen voor mededaderschap aan een gifmoord.

“De burgerlijke partij en het Openbaar Ministerie hadden het zeer hard gemunt op dokter Thienpont, ze werd omschreven als “psychiater van de dood”, er werd gezegd dat ze “Tine de dood ingeloodst heeft”, dat ze aan “het stuur van de euthanasie zat”. Hoe kan een arts-consulent in godsnaam mee vervolgd worden voor een euthanasie, vraagt Delbeke zich af. “Het was een absoluut lamentabele argumentatie. Juridisch én feitelijk rammelt dit aan alle kanten. Nergens in het strafrecht zal u terugvinden dat het opstellen van een verslag strafbaar is door een arts-consulent. Bovendien heeft dokter Thienpont op 27 april nog gebeld naar dokter Van Hove of hij de euthanasie niet beter zou uitstellen, omdat de familie er niet achter stond?”

Ze stelde het scherp: “Om mededader te zijn moet er in de eerste plaats een misdrijf hebben plaatsgevonden. En moet er opzet zijn om wetens en willens mee te werken aan een misdrijf. Had dokter Thienpont het opzet om aan een gifmoord deel te nemen? Nee. Ze had geenszins de opzet tot een inbreuk van de euthanasiewet."

"Het is trouwens onmogelijk om als arts-consulent te weten of aan alle voorwaarden van de euthanasiewet voldaan is. Ze heeft te goeder trouw, met goede beoordeling geoordeeld dat de voorwaarden vervuld waren. Trouwens, het is niet aan dokter Thienpont om te bewijzen dat ze de wet niet heeft overtreden. De burgerlijke partij en het Openbaar Ministerie moeten het bewijs leveren. Heeft u dat gezien? Ik niet.”

Delbeke besluit: “Als alle artsen die een verslag schrijven in het kader van een euthanasie steeds potentiële mededaders zijn van een gifmoord, zal dat tot het einde van de euthanasiepraktijk in België leiden.” 

Ze overloopt ook de taak, hoedanigheid en deskundigheid in de euthanasieprocedure. Ook daar klinkt het duidelijk: “Geachte voorzitter, rechters, dames en heren van de jury, ziet u enig bewijs van een gifmoord? Heeft u enig bewijs van enige kwade trouw van dokter Thienpont? Ik zie het niet. Ik zie alleen een dokter die een ongelooflijk grote deskundigheid en betrokkenheid heeft getoond, en dat is geen misdrijf. Doe recht geen onrecht.”

Haar confrater, Rudy Arts, gaat verder op hetzelfde elan. "Gisteren hebben we hier gehoord dat de euthanasiewet simpel is, een "simpele wet". Ik stel vast dat de burgerlijke partij de euthanasiewet en bij uitbreiding de strafwet simplistisch voorstelt."

Er moeten volgens hem twee vragen gesteld worden: hoe komt het dat deze zaak voor assisen beland is? En de actie van de familie van Tine, was dat een zoektocht naar de waarheid of een kruistocht tegen euthanasie?"

Hij overloopt hoe het dossier tot stand gekomen is. "Het is eigenlijk begonnen met een som van 500 euro, toen de familie klacht indiende bij de onderzoeksrechter in Dendermonde. Daarmee is dit moordonderzoek gestart."

Alle partijen hebben nog kort de kans gekregen op de pleidooien. Joris Van Cauter, advocaat van de familie, vroeg nog eens om de vroegere huisarts vrij te spreken, en de twee andere dokters schuldig te verklaren. "Het is een strijd van 10 jaar geweest, de familie vindt dat te lang. Ik ben blij dat het vandaag afgesloten kan worden." De openbare aanklager op zijn beurt herhaalt nog eens dat hij door niemand onder druk gezet is. "Wat verwacht men van mij? Dat ik de ogen sluit voor misdrijf dat volgens mij bewezen is? Dat kan ik niet, mag ik niet en wil ik niet." En de advocaten van de verdediging benadrukten nog eens dat er volgens hen "geen misdrijf" plaatsgevonden heeft. 

Daarna hebben de beschuldigden zelf het laatste woord gekregen. 

Dokter Joris Van Hove, die de euthanasie uitvoerde, hield het kort. "Ik kan enkel zeggen dat ik in eer en geweten gehandeld heb. Ik heb een besluit genomen dat Tine het recht had op euthanasie." De vroegere huisarts hield het mogelijk nog korter: "De zaak-Tine Nys en het proces heeft 10 jaar geduurd, en mijn sociaal en professioneel leven beheerst. Ik zal blij zijn als ik dit hoofdstuk kan afsluiten en zo de rouw rond Tine waardig kan afsluiten."

Psychiater Lieve Thienpont tenslotte sprak emotionele laatste woorden. "In eer en geweten durf ik zeggen dat ik alles voor Tine heb gedaan wat in mijn mogelijkheden lag om te helpen. Ik betreur dat ik Tine de zin in het leven niet heb kunnen teruggeven. Maar nu zit ik hier en wil men van mij een moordenares maken. Voor mij is dat nog steeds onwerkelijk. Als u mij schuldig verklaart, zal ik levenslang met het etiket van moordenaar rondlopen. Dat mijn kinderen en kleinkinderen mee dat etiket zullen moeten dragen, vind ik het ergste. Ook mijn patiënten laat ik dan in de steek. Maar ik buig het hoofd. Ik hoop na 10 jaar gegijzeld te zijn door deze zaak, dat u mij mijn vrijheid teruggeeft."

Nu is het aan de 12 juryleden. Zij zullen moeten uitmaken of de drie artsen schuldig zijn aan gifmoord of niet. Concreet moeten zij voor de drie artsen op twee vragen een antwoord formuleren: zijn de artsen schuldig aan doodslag? En gebeurde het met als verzwarende omstandigheid door vergiftiging? Of zoals meerdere advocaten tegen de juryleden zeiden: "Jullie beslissing zal de geschiedenisboeken halen, de maatschappij kijkt mee."

Heeft u zelf nood aan een gesprek? Tele-Onthaal is gratis en anoniem bereikbaar via het telefoonnummer 106 (24u per dag, 7 dagen per week) en voor een chatgesprek via tele-onthaal.be (elke avond en woens- en zondagnamiddag).

Bekijk hier het verslag van "Het Journaal":

Bekijk hieronder het liveverslag van onze collega Fatma Taspinar uit "Het Journaal":