"Vleermuiseters" en "gele gevaar": anti-Chinees racisme verspreidt zich samen met het coronavirus

We weten nog altijd niet precies wat de uitbraak van het virus veroorzaakt heeft, maar zeker is dat die -net als die van het SARS-virus in 2002- afkomstig is uit China, meer bepaald de stad Wuhan. Steeds meer landen leggen toerisme van en naar dat land aan banden om de verspreiding van het virus te verhinderen.

Preventie en al dan niet terechte angstgevoelens zijn begrijpelijk, maar steeds meer mensen van Oost-Aziatische origine worden nu blijkbaar wereldwijd in het openbaar lastig gevallen of uitgescholden als "ziekteverspreiders", zelfs in Europa. Zo maakt de Britse omroep BBC melding van mensen in de bus of de metro in Londen die niet langer naast Chinezen willen zitten. Die krijgen dan vaak te horen "dat ze beter naar huis zouden terugkeren". (Lees verder onder de tweet).

Uit Frankrijk komen gelijkaardige signalen. Het gaat dan niet enkel om toeristen uit China, maar ook om Fransen van Chinese, Vietnamese of Cambodjaanse afkomst die worden lastiggevallen op sociale media, op straat of op het openbaar vervoer. Sommigen reageren zoals de Parijzenaar Lou Chengwang in zijn tweet hierboven. De regionale krant "Courier picard" moest zich verontschuldigen wegens een voorpagina met een foto van een Chinese vrouw met mondmasker en daarboven de titel "Alerte jaune" of "geel alarm".  

Het gaat er nog veel heviger aan toe in het Verre Oosten zelf. In Thailand, Maleisië en Indonesië wordt in online-petities opgeroepen om Chinezen het land uit te zetten. Op het Indonesische eiland Sumatra hangen aan hotels slogans zoals "Wij willen geen Chinese toeristen!" In Japan en Vietnam hangen winkels bordjes uit met "Chinezen niet toegelaten, wij willen hier geen virus."

Andere tweets in Maleisië beschouwen het virus als "een straf van god" voor de onderdrukking van de (islamitische) minderheid van de Oeigoeren in China of ergeren zich over wat ze "de extreme lompheid en storend gebrek aan hygiëne" van Chinezen beschouwen.  (Lees verder onder de tweet.)

Zelfs in de stadstaat Singapore - waar de meeste inwoners van Chinese afkomst zijn - wil men af van bezoekers uit China. 

"Stop met het eten van vleermuizen!" doet de ronde op Twitter in Thailand, Dat verwijt slaat op een video op sociale media waarin een Chinese vrouw soep met een vleermuis eet. Die video's zijn echter niet in China gemaakt, maar op de eilandstaat Palau in de Stille Oceaan, waar vleermuizen een delicatesse zouden zijn. 

Vooral dat verwijt dat Chinezen soms exotische en wilde dieren eten, en op die manier de verspreiding van virussen in de hand zouden werken, komt vaak terug. Zelfs in China zelf wordt mensen uit de zuidelijke provincie Guangdong (Cantonezen) aangewreven dat ze "alles eten wat vier poten heeft, behalve de tafel zelf." (Lees verder onder de foto).

De plotse afkeer van al wat Chinees is, heeft een diepere bodem. Veel landen in het Verre Oosten hebben al eeuwen Chinese minderheden en die klagen al vaak over racisme en discriminatie. Chinezen zitten vaak in de handel en wekken daarom afgunst en wantrouwen op. Bij politieke problemen zijn die vaak het mikpunt van mishandeling, plundering, moord en verkrachting.

Eind jaren 60 werden winkels en huizen van Chinezen in Maleisië in brand gestoken. Onder de dictatuur van Suharto in Indonesië maakten militairen, radicale moslims en anderen jacht op tienduizenden Chinezen die als communisten en spionnen werden afgeschilderd en afgemaakt. Meer recent herinnert de militaire junta in Thailand er graag aan dat de afgezette premiers Thaksin en Yingluck Shinawatra deels Chinese "roots" hebben. (Lees verder onder de foto).

De snelle economische opkomst van China de voorbije decennia wekt opnieuw afgunst op. Veel landen in de regio hebben Chinese investeringen en toeristen nodig, maar daarom zijn die nog niet populair.

Het moet gezegd dat Peking die landen vaak erg arrogant bejegent en dat kapitaalkrachtige bedrijven uit China vaak de beste economische hapjes in Zuidoost-Azië inpikken ten koste van de lokale ondernemers en bevolking, wat hen het predicaat "nieuw kolonialisme" oplevert. De Chinese territoriale claims op de Zuid-Chinese Zee wakkeren dat gevoel nog aan en Chinezen zijn soms zelf niet wars van negatieve gevoelens tegenover andere volkeren zoals minderheden, naburige volken of immigranten uit Afrika. Dat alles krijgt nu dankzij het "Chinese" longvirus een uitlaatklep. Het kan ook anders: in volle SARS-crisis ging de toenmalige Canadese premier Jean Chrétien in 2002 met zijn entourage eten in een restaurant in het "Chinatown" van Toronto om het stigma tegen de Aziatische minderheid te doorbreken.