plusartikels
Laatste woord beschuldigden op euthanasieproces: ‘Onwerkelijk dat men van mij moordenares wil maken’
Psychiater Lieve Thienpont en advocaat Jef Vermassen. — © Jimmy Kets
Op het euthanasieproces kregen de drie beschuldigden donderdagmiddag het laatste woord. De zussen van Tine Nys schrijven in een brief dat ook artsen zich aan de wet moeten houden.
‘In eer en geweten durf ik te zeggen dat ik alles voor Tine heb gedaan wat in mijn mogelijkheden lag’, zei psychiater Lieve Thienpont onder meer in haar slotwoord. ‘Ik betreur ten zeerste dat ik Tine de zin in het leven niet heb kunnen teruggeven. Bij onze laatste ontmoeting heeft ze mij twee mooie kaartjes gegeven. Die hebben een apart plekje op mijn bureau en in mijn hart. Ik herlees ze regelmatig. Nu zit ik hier en wil men van mij een moordenares maken. Dat is voor mij nog steeds onwerkelijk. Als u mij schuldig verklaart, dan moet ik levenslang met het etiket van moordenaar op mijn voorhoofd rondlopen. Dat ook mijn kinderen en kleinkinderen dan een etiket dragen, vind ik het ergste. Het zou ook betekenen dat ik veel patiënten die op mij een beroep doen in de steek moet laten. Toch buig ik het hoofd. Ik hoop na tien jaar gegijzeld te zijn door deze zaak, dat u mij mijn vrijheid wil teruggeven.’
De huisarts van Tine Nys hield het kort. Gisteren had zowel de burgerlijke partij als de procureur-generaal zijn vrijspraak gevraagd. ‘De zaak-Tine Nys heeft tien jaar geduurd en heeft mijn sociaal en professioneel leven sterk beheerst. Ik zou blij zijn als ik dit hoofdstuk kan afsluiten en mijn rouw kan verwerken.’
De uitvoerende arts Joris Van Hove zei dat hij ‘in eer en geweten heeft gehandeld’. ‘Ik heb Tine niet zo goed leren kennen als dokter Thienpont. Toch voldoende om te zien dat die vrouw zeer sterk in lijden zat. Ik heb dat proberen te objectiveren. Gelukkig kreeg ik veel hulp van Lieve Thienpont. Ook zij wist dat ik ermee inzat, en stelde voor dat als ik het moeilijk had bij haar op consultatie mocht komen. Gelukkig was ze er om mijn twijfel gedeeltelijk ongedaan te maken over Tine en over de ziekte, en mij bijna na elke consultatie op te bellen. Ik ben in eer en geweten tot het besluit gekomen dat ze recht had op euthanasie.’
Brieven familie
Tijdens zijn repliek had Joris Van Cauter gevraagd of ook de familie nog een laatste woord zou krijgen, maar dat weigerde de voorzitter. Haar zussen hebben daarom de brief die ze wilden voorlezen met de media gedeeld.
Sophie Nys schrijft dat ze ervan overtuigd is dat haar zus onder invloed was van drugs toen ze stierf. ‘Pas vandaag dringt door dat je toen vreselijk aan de drugs zat.’ Volgens haar was Tine nog niet uitbehandeld. ‘De familie was er inderdaad niet klaar voor, maar Tine was het allerminst’, stelt de zus, die zich ook tot psychiater Thienpont richt. ‘Het is harde advocatentaal te stellen dat je Tine de dood in gejaagd hebt, mevrouw Thienpont, ik geloof oprecht dat je Tine op jouw manier wou helpen - het blijkt namelijk dat je niet graag een negatief advies schrijft uit angst voor suïcide - maar waarom heb je ons, de familie met haar vier kinderen, dan zo snel afgewezen en afgeschreven?’
Ze wijst erop dat ook artsen zich moeten houden aan het rechtssysteem.
Voor de familie zijn volgens Sophie intussen veel vragen beantwoord, maar er zijn voor hen ook nieuwe vragen bijgekomen. Waarom de euthanasie van Tine zo snel moest gaan bijvoorbeeld. ‘Met amper vier maanden ligt Tine zwaar onder het gemiddelde van bijna negen maanden.’ En nog: ‘Waarom werd er niet bemiddeld en met zorg omgegaan met onze terechte vragen?’ en ‘Waarom worden we nu afgedaan als een disfunctionele familie met dovemansoren?‘
De andere zus, Lotte, noemt het 'frustrerend en stigmatiserend om Tine in deze rechtszaal steeds weer te zien herleiden tot alleen maar een psychiatrisch geval die blijkbaar "zo goed als kansloos" aan het leven begonnen is. Dit terwijl er, los van "die familie" ook zoveel vrienden haar als een enthousiaste, empathische, sociale en creatieve vrouw zagen.'
'Ik voel onmacht bij het idee dat als Tine bij drie andere dokters terecht was gekomen dit een heel ander verhaal had kunnen zijn. Misschien uiteindelijk met hetzelfde resultaat maar met oneindig veel meer zorg en tijd', schrijft ze.
Ze herhaalt dat de familie niet tegen euthanasie is. 'Maar mag het alstublieft volgens de regels van de wet en met het volle respect naar de mens toe?'
Vermassen (ironisch): ‘Mijn cliënte is een seriemoordenaar'
© Palix
Vermassen en zijn cliënte, psychiater Lieve Thienpont — © jimmy kets
Voor advocaat Jef Vermassen lijdt het geen twijfel: zijn cliënte, psychiater Lieve Thienpont, moet vrijgesproken worden.
In zijn uitvoerig pleidooi noemde Jef Vermassen de assisenzaak een opmerkelijk proces. ‘Hier wordt het woord "moord" zelfs niet uitgesproken, dat is zeer merkwaardig.’ Vermassen vindt het ook opmerkelijk dat de beschuldigden de assisenzaal gewoon ongeboeid kunnen binnen- en buitenlopen. ‘Bijna altijd zitten moordenaars in voorhechtenis. Assisen is gemaakt voor een ander soort mensen dan de drie die hier nu zitten. Wij horen hier niet thuis.’
Wat hem betreft, mag de euthanasiewet gerust opnieuw besproken worden. ‘Het is niet slecht dat de discussie opnieuw wordt gevoerd in het parlement. We moeten luisteren naar mensen die tegen zijn, en naar mensen die voor zijn – nee, niemand is echt voor, hé.’
Met ironie sprak hij de procureur-generaal aan: ‘U bent veel te mild voor mijn cliënte. U moet ze vervolgen voor seriemoord. Zij zegt dat ze uitvoerig met de families praat en naar alternatieven zoekt. Dan zegt men: "u ben niet onafhankelijk en dus een moordenaar". Maar dat heeft ze al tien, twintig, dertig keer gedaan.’
Vermassen wees de jury erop dat psychisch lijden evenwaardig kan zijn aan fysiek lijden. ‘Aan fysiek lijden zijn we gewend, dat zien we. Psychische pijn kan evenveel zeer doen als fysiek lijden. Dat beseffen we niet genoeg.’
Marieke Vervoort
Later in zijn pleidooi haalde hij het voorbeeld van rolstoelatlete Marieke Vervoort aan, die enkele maanden geleden euthanasie liet uitvoeren. ‘Mijn kroongetuige zou Marieke Vervoort geweest zijn, maar ze kon het niet volhouden. Bij haar was euthanasie toegestaan omdat iedereen haar lijden zag. Maar ondanks haar aanvallen en pijn wou ze voortleven. De euthanasie was een troost dat ze nog verder kon leven.’
Opvallend was dat hij naast de voorzitter, de assessoren en de jury, ook de procureur-generaal bedankte. ‘Ik ken u als een correct man’, zei Vermassen. Gisteren had Walter Van Steenbrugge, advocaat van de uitvoerende arts, nog zwaar uitgehaald naar de procureur.
'Thienpont is integer'
Vermassen schetste het leven en de carrière van Lieve Thienpont met als rode draad haar wil om mensen te helpen. Zo ook uiteindelijk bij Vonkel, de vzw die advies geeft rond levensbeëindiging. Vermassen omschreef Thienpont als betrouwbaar en integer. ‘Aanvaring met het gerecht? Nul! Aanvaring met de Orde der Artsen? Nul!’
En toen kwam ze Tine Nys tegen, die vroeg om haar te helpen, vertelde Vermassen. Hij verwees naar het deskundigenverslag, waarin staat dat Thienpont meermaals en uitvoerig alternatieven voor euthanasie had besproken. ‘Ik vind het een vreselijke belediging dat ze zeggen dat ze mensen de dood instuurt.’
Moeilijke relatie met haar familie
Vermassen ging in op de moeilijke relatie van Tine met haar familie. ‘Ik ga de familie niet zwartmaken. Ze zitten in de knoei. De moeder slaat haar. Wat is dat? Onmacht. Met je frustratie geen uitweg weten. Tine heeft veel slaag gekregen. Dat levert trauma’s op. Ik zegt dat niet. Dat zeggen experts.’
Hij vindt dat de familie geen begrip had voor Tines doodswens. ‘Tine wou uit het leven stappen zonder dat de familie het wist. Dan kan je niet zeggen dat er een goede verstandhouding was.’
Een gevoelige uitvoering van de euthanasie was het niet, geeft de advocaat toe. ‘Er is veel misgelopen omdat ze nerveus gemaakt was. De laatste woorden van Tine tegen haar zus waren: “Zeg, je gaat toch niet weer beginnen, hé?" Dat staat zo letterlijk in het dossier. Zo van: laat me hier nu toch eens rustig sterven.’
Volgens Vermassen twijfelde Tine niet. ‘Ze was niet meer tegen te houden. Haar beslissing was genomen. Ze kocht een kleed waarin ze wou opgebaard worden, ze kocht haar urne, ze gaf alles weg. Ik zeg u: ze was niet tegen te houden.’
'Geen sprake van leidende rol voor Thienpont'
Dan kwam Vermassen tot wat hij de kern van de zaak noemde: de onafhankelijkheid van Lieve Thienpont. Net zoals zijn confrater Evelien Delbeke wees hij erop dat de wet geen strafmaat bepaalt voor de adviserende artsen. ‘Ik heb aan de experts gevraagd: is haar verslag oké? Ja. Bindend? Nee. Niet bindend. Moordenaar, hé. Is er een wettelijke sanctie voorzien? Neen. Men geeft een interpretatie. In de wet staat niet dat adviserende artsen een fout begaan. Wat ik wil zeggen: we hebben een wet nodig waarin staat wat strafbaar is voor wie, en pas dan kan je straffen.’
Hij is het niet eens met de drie experts dat Lieve Thienpont haar rol van onafhankelijk psychiater had verlaten om behandelende arts te worden. Uit het dossier leest hij ook dat Tine Nys zelf een sturende rol had in haar keuze. ‘Er is geen sprake van een leidende rol van mijn cliënte.’
Vermassen wil de tegenpartijen naar de Olympische Spelen sturen, omdat ‘niemand zo’n grote sprong kan maken’. ‘Van een mogelijke deontologische inbreuk springen we naar de zwaarste straf. Schuif eens op mevrouw, opdat Kim De Gelder hier kan zitten’, zo sprak hij zijn cliënte aan. ‘Ze zeggen: “verklaar haar schuldig, maar ze moet niet naar den bak." Het zijn moordenaars? Maar ze moeten geen straf krijgen? De tegenpartijen zitten met een sprong die ze niet kunnen verantwoorden. Schuldig zijn, betekent wetens, willens en ter kwader trouw. Thienpont was ter goeder trouw, dat heeft de procureur zelf gezegd. Dat betekent dat u haar niet kunt veroordelen.’
Op het einde van zijn pleidooi zei de strafpleiter dat hij geschokt is door ‘wat hier gebeurd is’. ‘Hier is veel meer aan de hand. Het ruikt. Wat is het resultaat? Ik vraag om haar niet schuldig te pleiten. De twijfel is in haar voordeel. Ik eindig met een kleine ode aan Tine die op Facebook verscheen: “Als er een hemel bestaat, dan zal Tine ongetwijfeld aan de eettafel zitten. Niet omdat ze een zielig psychisch geval is, maar als de ongetroonde koningin van de gulheid."’
