Direct naar artikelinhoud
Brexit

Britse EU-parlementsleden verlaten Brussel: ‘Ook jullie gaan ons nog missen’

Een pro-Europese Brit voor het Europees Parlement in Brussel.Beeld AP

Brussel is door de brexit vandaag in één klap 73 Britse EU-parlementsleden, hun gezinnen en medewerkers kwijt. Over de partijgrenzen heen reageren ze emotioneel op hun vertrek, al blijven sommigen liever hier dan in het VK.

Jude Kirton-Darling, Labour: ‘Van Britse MEP word ik nu Belgische Brusselaar’

In het midden van haar sociaal-democratische fractie zong Jude Kirton-Darling (42) woensdag nog uit volle borst ‘Auld Lang Syne’, een Schots lied dat in de Engelstalige wereld gebruikt wordt om vaarwel te zeggen. Ze hield haar handen rond die van haar Europese buren geklemd. Sinds middernacht, toen de brexit een feit werd, is ze een gewone Belgische moeder geworden.

“Het is uiteraard zeer emotioneel om hier afscheid te nemen. Een job gedwongen moeten verlaten is al hard, maar dit is harder door de richting die het Verenigd Koninkrijk als land inslaat. Mij wacht in Brussel wel een nieuwe uitdaging. Ik blijf, als een nieuwe Belg! Mijn echtgenoot is Belgisch en mijn zoontje is Belgo-Brits. Ik ben blij dat ik mijn dubbele nationaliteit verkreeg. Wel is er grote tristesse over de toekomst van mijn moederland, regio en landgenoten.”

Haar laatste interventie in het Europees halfrond ging over de burgerrechten van Britten in de EU en EU-burgers in het VK. “Brexit zou niets veranderen, werd ons beloofd. Niets is minder waar. Er zijn slechts halve akkoorden. Jullie burgers zouden in het VK permanent verblijfsrecht kunnen krijgen; in de praktijk wordt de aanvraag van velen verworpen. En omgekeerd: voor Britten in de EU verschilt de situatie van lidstaat tot lidstaat. Zo krijgen Britten in Spanje geen stemrecht, ook al betalen ze er belastingen. In België zijn er grote verschillen tussen de aanpak van gemeentebesturen. Op de ene plek geven ze makkelijk de dubbele nationaliteit, op andere plaatsen maken ze je het moeilijk. Er heerst veel onrust onder mijn landgenoten.”

Kirton-Darling is ook zeer bezorgd over de economische gevolgen, zowel voor haar kiesdistrict North-East England als hier.

“De tragedie is dat zes op de tien kiezers in mijn regio voor brexit stemden, maar onze regio het hardst getroffen zal worden. De economie van noordoostelijk Engeland draait op de maritieme driehoek Teesside-Antwerpen-Rotterdam. Daar hangen 100.000 banen van af. Mijn regio huisvest veel maakindustrieën, waaronder grote werkgevers zoals de Nissan-autofabriek in Sunderland en de petrochemische industrie. Tegelijk kenden we al de hoogste werkloosheid van Engeland. Heel wat EU-subsidies gaan nu ook verdwijnen. We kregen nochtans altijd meer uit Brussel dan uit Londen, want de EU gaf subsidies op basis van economische noodzaak en Westminster op basis van stemgedrag.

“Ik vrees dat de huidige Britse regering met het hoofd in 1850 leeft. ‘We zijn een empire, en een wereldwijd empire wacht op ons.’ In de nieuwe realiteit gaan we keihard ontwaken. Ook jullie gaan ons Britten nog missen. Wij waren op veel domeinen, zoals handel- en klimaatbeleid of productstandaarden, voortrekkers die de lat voor alle lidstaten zeer hoog legden.”

Kirton-Darling heeft voorlopig geen zin om zich opnieuw politiek te engageren. “Ik heb me zo intens gegeven gedurende zes jaar dat ze als twintig jaar aanvoelden. Ik ben nu een beetje opgebrand en laat de politiek aan de enthousiaste jonge generatie.”

Jude Kirton-Darling.Beeld Wouter Van Vooren

Ann Widdecombe, Brexit Party: ‘Echt wel blij dat ik vandaag kan inpakken’

“Natuurlijk ben ik opgetogen. Eindelijk staat het te gebeuren. Dit is waarom ik opnieuw in de politiek ben gegaan vorig jaar, om brexit tot een goed einde te brengen.”

Met haar 72 lentes stond Ann Widdecombe woensdag naast Nigel Farage enthousiast met de Union Jack-vlaggetjes te zwaaien in het Europees halfrond. Ze zetelde pas sinds begin juli in het Europees Parlement voor de Brexit Party maar is blij dat ze nu alweer mag vertrekken. “Nee, ik zal Brussel niet missen. Straatsburg viel nog mee, maar ik hou niet van de stad op zich en van de Europese instellingen al helemaal niet. Ik ben echt wel blij dat ik vandaag kan inpakken.”

Widdecombe is haar hele politieke carrière een van de grootste eurosceptici van het VK geweest. In een vroeger leven, van 1987 tot haar pensioen in 2010, was ze een vooraanstaand parlementslid van de Conservatieve Partij. Ze was berucht als een aartsconservatieve tory die tijdens publieke debatten geen gelegenheid onbenut liet om het vermaledijde Brussel te kastijden. “Brexit zal uitstekend zijn voor het VK”, vertelt ze. “We krijgen weer controle over onze wetten, handelsakkoorden, grenzen… Wij zullen welvarender worden. Het VK alléén is de vijfde grootste economie ter wereld. We zullen een concurrent worden voor de EU, op jullie deurdrempel.”

Of het VK niet zwakker zal staan nu haar stem niet meer gehoord wordt in EU-beslissingen? “Ach, onze stem betekende nooit veel. Ik ben een paar keer staatssecretaris geweest en woonde EU-raden bij. Je verliest hier de controle. Je moet gewoon doen wat technocraten zeggen. Het is niet omdat je een stem hebt in Brussel dat je ook de macht in handen hebt.”

Haar kiesdistrict in het zuidwesten van Engeland drijft veel handel met de EU, ook met België. Volgens haar zal dat niet veranderen maar zullen de Britten wel betere voorwaarden afdwingen. “Ik zie grote opportuniteiten voor ons zakenleven. Onze vissers zullen eindelijk weer zelf hun visgronden kunnen beheren. Let wel, we zullen onze wateren niet sluiten voor jullie vissers, maar we willen onze quota en controleren wie er netten uitgooit. Ik vrees wel dat de EU tijdens de komende onderhandelingen de hegemonie over onze visgronden zal proberen te behouden. Het zal aan Boris (Johnson, MR) zijn om zich daar met hand en tand tegen te verzetten.”

Widdecombe zegt geen politieke carrière meer te ambiëren in het VK, maar wil wel nog op de brexitgesprekken wegen via de Britse media. “In het bijzonder zal ik erop toezien dat we ons vollédig losmaken van het Europees Hof van Justitie, want zolang zij de laatste zeg hebben blijven we afhankelijk. Stel, er komt een vrijhandelsakkoord en we krijgen een geschil. Dan wil ik niet hun oordeel maar neutrale arbitrage.”

Ann Widdecombe houdt een betoog in Straatsburg.Beeld AP

Christian Allard, Scottish National Party: ‘Belgen, bezoek een prachtig toekomstig land van de EU: Schotland!’

Samen met zijn Schotse collega’s werd Christian Allard (55) uit het Europees Parlement uitgewuifd door een gelegenheidsband met doedelzakmuziek. Toch hoopt hij snel terug te keren, “als parlementslid van een onafhankelijk Schotland”. 

Allard is een buitenbeentje. Hij is eigenlijk Fransman maar woont sinds jaar en dag in Aberdeen, waar hij politiek actief werd bij de SNP. “Een beter bewijs dat Schotland Europees is, is er niet. Iedere EU-burger die er woont heeft Schots stemrecht en kan zich verkiesbaar stellen. Ons transnationalisme is de democratie van de 21ste eeuw, niet een brexit waarover de drie miljoen EU-burgers die in het VK wonen geen zeg kregen.”

Allard ziet de toekomst op korte termijn somber in. “Er is werkelijk niets positief aan brexit. Ik hou mijn hart vast voor de economische impact op de Schotse industrie, de visserij en landbouw. Mijn stad Aberdeen, de derde grootste stad van Schotland, is het belangrijkste energieknooppunt van het land. Net nu maken ze een belangrijke omslagfase mee om te evolueren van fossiele brandstoffen (zoals boorplatformen voor gas, MR) naar hernieuwbare energie.”

De beloftes van Johnson dat hij een goed akkoord voor de Britten zal onderhandelen lacht Allard weg. “Het VK wordt geleid door Boris, de kleine broer van Donald Trump! Good luck aan Michel Barnier en de EU om met hem een nieuwe relatie te onderhandelen. Hij is te onvoorspelbaar. Tegelijk vind ik het onwaarschijnlijk dat regio’s zoals Schotland, Wales en Noord-Ierland niet mee aan de onderhandelingstafel mogen zitten om te praten over onze toekomst.”

Voor de flamboyante Franse Schot is er dan ook maar één optie: een nieuw onafhankelijkheidsreferendum, waardoor Schotland als nieuwe lidstaat snel opnieuw kan aanschuiven in Brussel.

Johnson wil dat niet toestaan. Krijgen we dan een Catalaanse chaos? “Nee, beslist niet”, zegt Allard. “De Schotten zullen de wet gebruiken om hun rechten te laten gelden. Vergeet niet dat Johnson vorig jaar door ons al eens het pleit verloor bij het Britse Grondwettelijk Hof. Er is ook de politieke realiteit: er is géén eensgezinde Britse unie. Een meerderheid van de Schotten en Noord-Ieren wil niet weg uit de EU.”

Allard zetelde slechts zeven maanden in het EP. Toch wil hij Brussel niet loslaten. “De steun die we hier krijgen is hartverwarmend. We zullen hier onze stem laten horen tot we terug kunnen keren.” Morgen vertrekt hij hier met de Eurostar. Dan gaat het per slaaptrein naar Aberdeen, waar hij meer tijd zal maken voor zijn vier kleinkinderen. “Ik nodig iedereen uit mijn traject te volgen. Kom Belgen, bezoek een prachtig toekomstig land van de EU: Schotland!”

Christian Allard (tweede van links) aan het Europees Parlement.Beeld Wouter Van Vooren

Nosheena Mobarik, Conservative Party: ‘Omarm elke verandering positief en kijk vooruit’

De Britse barones Nosheena Mobarik (62) werd geboren in Pakistan en kwam als kind naar het VK. Van 2017 tot vannacht vertegenwoordigde ze in Brussel haar Schotse kiesomschrijving voor de regerende Conservatieve Partij van premier Johnson. Mobarik was remainer vóór het brexitreferendum. Nu zegt ze zich te hebben neergelegd bij de democratische uitslag. Ze wil van de onderhandelingen over de toekomstige relatie met de EU (en bilateraal België) het beste maken vanuit haar ‘life Peer-zetel’ in de House of Lords, het Hogerhuis.

“Ik vertrek met het gevoel dat zowel wij in het VK als de EU er het beste van moeten maken voor onze wederzijdse toekomst. We zullen elk op een nieuwe wijze moeten leren kijken naar elkaar.”

Als voormalig Schots voorzitter van de Confederation of British Industry, de Britse tegenhanger van ondernemersorganisatie VBO, noemt ze het prioritair dat er nu “een zeer goede handelsrelatie met de EU” komt. “Zo niet zullen ondernemingen aan beide kanten van het Kanaal negatieve effecten ondervinden.”

Beide partijen zullen het volgens haar in het begin hard spelen. “Elke onderhandeling kan maar slagen als er een pragmatische uitkomst is.” Daarnaast hoopt ze dat de defensie- en veiligheidssamenwerking behouden blijven, net zoals goede universitaire samenwerkingsprojecten zoals Erasmus.

In een nieuw onafhankelijkheidsreferendum voor Schotland gelooft barones Mobarik niet. “Premier Johnson maakte duidelijk dat de regering in Londen een nieuw referendum niet zal toelaten. Het is onrealistisch van de SNP om te denken dat ze dit gaan verkrijgen. Ik denk dat de nationalisten ook de appetijt voor een nieuwe volksraadpleging onder de Schotse bevolking overschatten. We gaan nu door een belangrijke transitieperiode waarin we veel andere uitdagingen moeten overwinnen. Sinds het eerste, verworpen Schotse onafhankelijkheidsreferendum en het brexitreferendum is er te veel instabiliteit. Het is nu tijd om onze politieke verschillen opzij te leggen en samen te werken in het algemeen belang. We moeten er eerst voor zorgen dat brexit geen negatieve impact heeft op de bevolking.”

Barones Mobarik zegt in Brussel en België een interessante tijd te hebben doorgebracht. “Het was een aangename plek om te werken. Ik zal de energie in en rond het Europees Parlement, de mix van nationaliteiten en het dynamisme het hardst missen. Mensen denken hier meer over samenwerking dan competitie. Ik kom hier zeker nog terug. Er blijven vele andere opties om samen te werken met de EU.”

Ze besluit met een filosofische boodschap. “Een leven wijzigt voortdurend. Omarm elke verandering positief en kijk vooruit. Dat geldt ook voor België. Kijk naar de opportuniteiten die brexit schept. Waarom onze bilaterale handelsrelaties niet verbeteren met nieuwe maar betere akkoorden?”

Nosheena Mobarik, Conservative Party: ‘Omarm elke verandering positief en kijk vooruit’
Beeld Getty Images

Martina Anderson, Sinn Féin: ‘Wij komen terug als Europarlementsleden, na de Ierse hereniging’

“Ik ben net aan het inpakken. Het zijn best veel spullen na de zeven jaar en zeven maanden die ik hier heb doorgebracht. Toch vertrek ik hier vandaag met een gevoel van trots en tevredenheid. Zonder de stem van mezelf en mijn partij, Sinn Féin, waren de brexitgevolgen voor (Noord-)Ierland onderbelicht gebleven, nu staan onze burgerrechten in het hart van de onderhandelingen over onze toekomst.”

Voor Martina Anderson (57) was haar verblijf in Brussel een verrijkend hoofdstuk in een tumultueus leven. Hier streed ze via het stemknopje van het parlement voor de rechten van katholieke Ieren in haar geboortestad Derry. In 1986 was ze als lid van de gewapende Provisional IRA tijdens de Troubles door een Britse rechter nog tot levenslang veroordeeld voor een ‘terreursamenzwering’. Ze kwam pas dertien jaar later vrij door de amnestie van het Goedevrijdagakkoord. Die vredesdeal bepaalde ook dat, als de meerderheid van de bevolking er zo over denkt, er een referendum kan komen over de Ierse hereniging. Anderson is ervan overtuigd dat de tijd nu rijp is.

Ze ziet zichzelf en haar Noord-Ierse collega’s daarom maar tijdelijk verdwijnen uit het Europees Parlement. “Wij komen terug, na een referendum dat de Ierse hereniging mogelijk zal maken”, zegt ze. “Veel noordelijke Ieren staan nu al met één been in en één been buiten de unie. Er zijn veel mensen zoals ik die nu al over een Iers paspoort beschikken. Wij blijven dus EU-burgers. Het Europees Verdrag geeft ons het recht om deel te nemen aan het politiek leven in de unie. De Britten mogen ons dat niet ontnemen. Eigenlijk had ook de EU onze zetels in het Europees Parlement daarom moeten laten bestaan. Het EP kan, mits politieke wil, ons nu al toestaan om waarnemend lid te worden van een toekomstig nieuw Iers kiesdistrict. De huidige meerderheid in het parlement negeert helaas ons recht op zelfbeschikking.”

De vrees dat brexit sectair geweld kan doen oplaaien in Noord-Ierland is gelukkig wel ontmijnd omdat de regionale regering in Belfast is hersteld. Sinn Féin deelt er nu de macht met de pro-Britse DUP. “De oorlog is écht voorbij”, zegt de voormalige paramilitair. “Wij zullen ervoor zorgen dat het geweld nooit kan terugkeren. De oplossing is nu democratisch: een volksraadpleging over Ierse hereniging.”

Anderson zegt intussen “als overtuigd internationalist” nauw contact te houden met Brussel. “Ik blijf welkom bij mijn fractie (Europees Verenigd Links, MR) om ze te helpen van Europa een betere plek te maken. Het enige positieve aan mijn vertrek is dat mijn ecologische voetafdruk eindelijk kleiner zal worden, want ik ga niet meer voortdurend heen en weer pendelen tussen Derry en Brussel of Straatsburg.”

Martina Anderson.Beeld RV