Als de Senaat Trump vannacht vrijspreekt, krijgt hij ongebreidelde macht
Als Donald Trump de vrijspraak krijgt op zijn afzettingsproces – wat vandaag al zou kunnen gebeuren – dan wordt hij machtiger dan ooit. Want dan wordt de redenering van zijn advocaat bevestigd dat de president álles mag, zolang hij er zelf maar van overtuigd is dat hij handelt in het belang van zijn land.
Trump ontkent nog altijd dat hij Oekraïne onder druk gezet heeft om zijn herverkiezingskansen te vergroten – het vermeende machtsmisbruik waarvoor hij terechtstaat in de Senaat. Volgens de Democratische aanklagers mocht hij zijn invloed als staatshoofd immers niet aanwenden voor zijn persoonlijk belang.
Maar zelfs als de beweringen over Oekraïne zouden kloppen, argumenteert zijn verdediging nu, dan kan dat nog geen reden tot afzetting zijn. Want Trumps herverkiezingsijver dient een openbaar belang – of dat gelooft hij toch. “En als een president iets doet omdat hij gelooft dat de natie eronder zou lijden als hij niet herverkozen wordt, dan kan dat niet tot zijn afzetting leiden”, zo declameerde de vermaarde Harvard-professor Alan Dershowitz op het proces.
Veel andere rechtenspecialisten noemen dat juridische onzin en waarschuwen voor een gevaarlijk precedent. “Het gaat hier nog maar over het tegenhouden van militaire steun aan Oekraïne. Maar met deze redenering kan je om het even welke misdaad plegen als je denkt dat je verkozen moet worden”, reageerde Anne Milgram, een gewezen topmagistrate die nu als professor aan de New York University School of Law verbonden is. “Deze redenering stelt de president boven de wet. Ze maakt een koning van hem.”
Dictators
Joe Lockhart, een gewezen adviseur van Democrate Hillary Clinton, ging nog een stap verder. “Dit is het soort van redeneringen die we kennen van Stalin, Mussolini of Hitler — van dictators die zelfs genocides hebben goedgepraat door te schermen met het publieke belang”, zei hij.
Juridische onzin of niet, als de redenering bijdraagt tot de vrijspraak van Trump, dan zal hij die zeker nog gaan gebruiken. Trump is er eigenlijk altijd al van overtuigd geweest dat zijn macht geen grenzen kent. “Volgens artikel twee van de grondwet heb ik het recht om te doen wat ik wil als president”, zo zei hij ooit letterlijk in een toespraak. Dat die opvatting nu is bevestigd door een eminente jurist, dreigt de bakens wel degelijk te verleggen – voor Trump en zelfs voor wie er na hem komt.
Op het afzettingsproces staat er vandaag nog een stemming gepland over de vraag of er getuigen gehoord moeten worden. Het zijn de Democratische aanklagers die daarop aandringen, terwijl de Republikeinen er alles aan doen om dat tegen te houden. Zij zijn vooral beducht voor een getuigenis van John Bolton, Trumps gewezen veiligheidsadviseur. Die heeft de Oekraïne-affaire van op de eerste rij meegemaakt en zou bereid zijn om het machtsmisbruik te komen bevestigen.
Hij heeft dat naar verluidt ook neergeschreven in zijn memoires, die in maart zouden moeten verschijnen. Maar ook tegen die publicatie verzet het Witte Huis zich al met hand en tand, zeggend dat het boek van Bolton veel te veel onthullingen bevat die de veiligheid van land in gedrang kunnen brengen.
De kans dat Bolton komt getuigen, lijkt alvast bijzonder klein. Want om de stemming daarover te winnen, moeten er minstens vier Republikeinen van de partijlijn afwijken. Begin deze week leek de Republikeinse senaatsvoorzitter Mitch McConnell nog niet zeker dat hij dat zou kunnen vermijden, maar inmiddels laat hij wel uitschijnen dat hij over de nodige stemmen beschikt.
Als de stemming over getuigen in het voordeel van de Republikeinen wordt beslecht, kan er in principe onmiddellijk daarna over Trumps afzetting worden gestemd. Dan wordt Trump vannacht dus al koning. Op één detail na, natuurlijk: hij moet nog wel herverkozen geraken. Of zijn impeachment een grote invloed gaat hebben op de stembusslag van 3 november, valt af te wachten. In de populariteitspolls spreekt een kleine 54 procent van de Amerikanen zich negatief uit over Trump en 43 procent positief — nagenoeg dezelfde cijfers als toen het afzettingsproces is gestart.