Wat is er aan de hand in Luxemburg? Groothertogin Maria Teresa in oog van storm door "explosief" onderzoek

Wat is er in godsnaam sinds juni gaande in het kleine Groothertogdom Luxemburg? Media zijn al maanden in de ban van groothertogin Maria Teresa, echtgenote van groothertog Henri (64). Premier Xavier Bettel stelde een onderzoek in naar het reilen en zeilen van het personeel van het paleis, nadat was gebleken dat het personeelsverloop nogal aan de hoge kant lag. 

Van 2014 tot 2019 vertrokken of moesten 51 hofmedewerkers vertrekken (de gepensioneerden niet meegerekend, en dat op een totaal van 110 medewerkers). Het personeel zou er de brui aan geven door het onhebbelijk veeleisende gedrag van de groothertogin. Maria Teresa zou temperamentvol zijn, met andere woorden een kort lontje hebben. Reden genoeg voor premier Bettel voor een doorlichting. Het hofpersoneel wordt immers betaald door de overheid (met belastinggeld dus). Er gaat naar verluidt 7 miljoen euro naar personeelskosten aan het hof.

Het onderzoek werd geleid door de gewezen inspecteur-generaal van Financiën Jeannot Waringo die sinds juni de boekhouding uitploos en praatte met huidige hofmedewerkers en oud-personeel. Zijn verslag werd vorige week afgerond en werd overhandigd aan Bettel en groothertog Henri. Vandaag staat het rapport online, op de website van de regering. 

Volgens het Waringo-rapport heerst er een cultuur van angst bij het personeel met collega's die zich vaak ziek melden (om nota bene ander werk te zoeken) of kampen met angst en druk. "Interne communicatie bestaat haast niet en dat draagt bij tot de stroom aan geruchten en de sfeer", luidt het.

Groothertogin Maria Teresa blijkt de belangrijkste beslissingen te nemen als het aankomt op aanwervingen en ontslag. Het is ook onduidelijk hoeveel personeel juist nodig is voor het goed functioneren van het hof én of het groothertogelijke paar overheidsgeld gebruikt voor privé-activiteiten.

Het rapport dringt aan op transparantie en enkele snelle wijzigingen. Waringo stelt bijvoorbeeld voor dat de premier telkens zijn goedkeuring geeft bij aanwervingen. Het hof laat weten "constructief te willen meewerken". 

Groothertog Henri stuurde deze week al een scherpe en emotionele verklaring in het Luxemburgs, Frans, Engels en Spaans via de sociale media van het hof Cour Grand-Ducale. "In dit proces zijn artikels verschenen die mijn vrouw valselijk beschuldigen, de moeder van onze vijf kinderen en een toegewijde moeder. Dit eist zijn tol in onze familie", viel er te lezen. "Waarom een vrouw aanvallen? Een vrouw die het opneemt voor andere vrouwen? Een vrouw die het recht niet heeft om zichzelf te verdedigen." 

Het onderzoek zou Maria Teresa wel eens in een lastig parket kunnen brengen. Dat beseft de groothertog ook. "Sinds ik op de troon kwam, is het ons verlangen geweest om onze constitutionele monarchie te moderniseren en we wensen daaraan te blijven bijdragen. (....) De toewijding die Maria Teresa getoond heeft de voorbije 39 jaar bij het dienen van ons land aan mijn zijde is een voorbeeld en is van groot belang voor mij. We blijven jullie dienen; om er voor jullie te zijn en voor Luxemburg." Waarmee Henri aangeeft dat hij en zijn vrouw niet bepaald van plan zijn troonsafstand te doen. 

(lees voort onder de tweet)

Op het moment dat Henri het bericht verstuurde, verbleef hij met Maria Teresa in een ziekenhuis in Genève (Zwitserland) waar Luis, de broer van de groothertogin, op intensieve verzorging was opgenomen. Bij het bericht werden ook foto's gepubliceerd van Henri en Maria Teresa samen wandelend in Genève en starend in de verte over de rivier de Rhône.    

(lees voort onder een van de foto's)

De ongebruikelijke verklaring was voer voor discussie. De vraag rees of de groothertog zo'n verklaring had mogen publiceren? Ook de toon en de vermelding dat het koppel aan een ziekenhuisbed waakte, rolden over de tongen. De Luxemburgse journalistenbond reageerde alvast boos vanwege de kritiek op de pers. 

Het is moeilijk in te schatten hoe deze zaak zal uitdraaien voor het Luxemburgse hof. Volgende week buigt het parlement zich over de hele zaak. Pas dan komt de premier met een verklaring. Wordt vervolgd.

In het verleden bleek het al te rommelen achter de paleismuren. Maria Teresa lag overhoop met haar schoonmoeder, Josephine Charlotte, de zus van onze koning Albert en Boudewijn.

Groothertog Henri leerde zijn bruid met Cubaanse roots kennen aan de universiteit van Genève. De relatie zinde de toenmalige groothertogin Josephine Charlotte van meet af aan al niet. Hun karakters botsten en bovendien was Maria Teresa niet van adel. Een simpel burgermeisje zonder ervaring. Zoon Henri hield echter voet bij stuk en trouwde met Maria Teresa op Valentijnsdag 1981. 

In 2002 kwam er echter een opflakkering van de familievete. Maria Teresa nodigde mét de steun van haar man de grootste media van Luxemburg discreet uit. Ze vertelde journalisten anderhalf uur lang dat haar tirannieke schoonmoeder haar huwelijk kapot wilde door onder meer roddels te verspreiden. Die openlijke aanval van een lid van de groothertogelijke familie aan het adres van een ander lid bleef uiteraard niet binnenskamers en verspreidde zich als een lopend vuurtje. Met de nodige imagoschade voor Josephine Charlotte en het paleis tot gevolg.

Bekijk hieronder de beelden uit "Het Journaal" over de verklaringen van Maria Teresa over haar schoonmoeder:

Josephine Charlotte reageerde nooit op de beschuldigingen en uiteindelijk keerde de rust terug, althans toch naar de buitenwereld toe. In 2005 overleed Josephine Charlotte. 

In de loop der jaren werkte Maria Teresa zich in als groothertogin en zette zich vooral in om een einde te maken aan (seksueel) geweld tegen vrouwen in kwetsbare omgevingen. Op haar initiatief ontstond de organisatie "Stand Speak Rise Up!" waar ze vorig jaar een internationaal forum voor organiseerde. En waar ook schoonvader groothertog Jean (98) haar kwam steunen. 

De Luxemburgse koninklijke familie heeft de pers de voorbije jaren wel meermaals gehaald waarbij de "intriges" vaak centraal stonden. Zo was er de scheiding van Maria Teresa's en Henri's zoon prins Louis van Tessy Antony na elf jaar huwelijk. Het werd een vechtscheiding over geld voor de rechtbank in Londen. Tessy werd weinig gracieus als gold digger (goudzoeker, red.) omschreven, Louis als de man die "riant leeft op de kap van zijn ouders".

En Tessy haalde wel eens subtiel uit naar het hof op haar Instagramaccount. Toen groothertog Jean stierf, klonk het als volgt: "Groothertog Jean was de enige die me van dag 1 met open armen en een warme knuffel ontving toen ik bij de koninklijke familie kwam. Dankzij hem voelde ik me nooit een vreemde."  

Een lichtpuntje kwam er eind vorig jaar met de totaal onverwachte zwangerschapsaankondiging van erfgroothertog Guillaume en erfgroothertogin Stéphanie. Waarmee ze de troon verzekeren van een opvolger na acht jaar huwelijk. Het uitblijven van een baby was jaren goed voor speculaties, van mogelijke vruchtbaarheidsproblemen tot Stéphanie die de "nieuwe Fabiola" werd genoemd in een krant (naar onze koningin die kinderloos bleef waardoor koning Boudewijns broer op de troon belandde).