NASA probeert ruimtesonde Voyager 2 op 18,5 miljard (!) kilometer afstand weer aan de praat te krijgen

Het zijn de voorwerpen van menselijke makelij die het verste van de aarde zijn verwijderd: Voyager 1 en Voyager 2, twee ruimtesondes die NASA in 1977 lanceerde om de gasreuzen te bestuderen. Vandaag zijn ze nog altijd actief en hebben ze ons zonnestelsel inmiddels verlaten. Voyager 1 bevindt zich nu op zowat 21 miljard kilometer van de aarde, Voyager 2 op 18,5 miljard kilometer.

Die laatste sonde is enkele dagen geleden in de problemen gekomen, meldt NASA. Op 25 januari moest ze een gepland manoeuvre uitvoeren om een magnetisch instrument aan boord te kalibreren. Daarbij was een draai van 360 graden nodig, maar dat liep fout. Twee systemen die veel stroom verbruiken, bleven onbedoeld werken tijdens het manoeuvre waardoor de sonde overbelast raakte. 

Voyager 2 schakelde zichzelf hierdoor automatisch in een soort veiligheidsmodus waarbij alle wetenschappelijke instrumenten aan boord uit voorzorg werden stilgelegd. Op 28 januari slaagden wetenschappers erin om een van de systemen die aan de basis van de ellende lagen, uit te schakelen. Ze schakelden de wetenschappelijke instrumenten vervolgens weer aan, maar die verzamelden geen nieuwe data meer en hebben dat sindsdien ook niet meer gedaan.

Een zogenoemde thermo-elektrische radio-isotopengenerator, of een kleine "kernreactor", voorziet Voyager 2 van elektriciteit. Door het natuurlijke verval van de brandstof in die generator, neemt het vermogen van Voyager 2 met 4 watt per jaar af. Vorig jaar moesten wetenschappers hierdoor de verwarming van een subsysteem stilleggen om stroom te besparen. Vreemd genoeg bleef het systeem nadien alsnog draaien.

Temperatuurregeling aan boord van Voyager 2 is ontzettend belangrijk. Als het op dit punt fout loopt, dan dreigen bepaalde brandstoflijnen te bevriezen en te breken en dan kan de sonde haar antenne niet langer naar de aarde richten om data te versturen en commando's te ontvangen.

Wetenschappers hebben verschillende dagen nodig gehad om de situatie aan boord van Voyager 2 te bestuderen en in te schatten. Door de astronomisch verre afstand, duurt het 17 uur om een signaal naar de sonde te sturen. Nadien duurt het opnieuw 17 uur om een signaal terug te krijgen. Wetenschappers moeten met andere woorden telkens 34 uur wachten om te weten of hun commando's het gewenste effect op Voyager 2 hebben.

Het is nog niet duidelijk of en wanneer wetenschappers de wetenschappelijke instrumenten van Voyager 2 weer aan de praat zullen krijgen. Volgens NASA blijven ze het proberen.