“Drie jaar geleden lanceerden we de grote Amerikaanse comeback. Vanavond sta ik hier voor jullie om de ongelofelijke resultaten te delen”, begon Trump de jaarlijkse presidentiële toespraak. “Jobs boomen, lonen stijgen, armoede daalt, criminaliteit neemt af, vertrouwen schiet omhoog. En ons land doet het uitstekend en wordt opnieuw sterk gerespecteerd. De vijanden van Amerika zijn op de vlucht. Amerika’s fortuin groeit. En Amerika’s toekomst is oogverblindend.”

“De jaren van economisch verval zijn voorbij. De dagen dat ons land werd gebruikt, van geprofiteerd of zelfs geminacht door andere naties liggen ver achter ons. Weg zijn ook de gebroken beloftes, werkloos herstel, vermoeide platitudes en constante excuses voor de uitputting van Amerikaanse rijkdom, macht en prestige. In drie korte jaren hebben we de mentaliteit van Amerikaanse achteruitgang vernietigd en de inkrimping van Amerika’s lot verworpen.”

“We gaan vooruit tegen een tempo dat niet lang geleden ondenkbaar was, en we gaan nooit ofte nimmer terug. Ik ben verheugd om jullie vanavond te melden dat onze economie het beter doet dan ooit. Ons leger is compleet herbouwd, met haar macht ongeëvenaard waar ook ter wereld. Onze grenzen zijn beveiligd, onze families bloeien, onze waarden zijn hernieuwd, onze trots hersteld. En om al die redenen zeg ik aan het volk van dit grootse land en aan de Congresleden: de staat van onze unie is sterker dan ooit.”

Pelosi kan afkeuring niet wegsteken

Verschillende Democraten, onder wie Alexandria Ocasio-Cortez, waren niet komen opdagen, om de in hun ogen “onwettige” president die morgen in theorie afgezet kan worden te boycotten. In het publiek dat wel naar Trump rede luisterde, vielen de Democratische vrouwen op met hun witte kledij – om aandacht te vragen voor gelijkheid voor vrouwen – en door hun karig applaus, in schril contrast met de staande ovaties die de Republikeinen na zowat elke paragraaf gaven.

Nu en dan was boegeroep in de zaal te ontwaren. Toen Trump zei dat hij altijd de “second amendment” zou beschermen, het recht om wapens te dragen, weerklonk luid protest in de zaal. De camera’s van het Witte Huis lieten niet zien wat gebeurde, maar het was de vader van een slachtoffer van de schietpartij op een school in Parkland, Fred Guttenberg, die prompt werd buitengezet.

Ook voorzitster van het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi, die in het wit gekleed achter Trump naast zijn vicepresident Mike Pence zat, kon haar afkeuring, hoofdschuddend, soms niet verbergen. Al leek het misprijzen wederzijds: toen Pelosi Trump voor zijn speech wilde begroeten met een handdruk, keerde hij zich tot het publiek.

“Radicale socialisten”

In zijn speech zette Trump de verwezenlijkingen van zijn regering af tegen de verwachtingen, tegen de vorige, Democratische regering én – vaak scherp – tegen huidige lokale Democratische leiders.

Zo had hij het over het “reanimeren” van de economie door onder meer een recordaantal “job-dodende regelgevingen” te schrappen. “Als we het gefaalde economische beleid van de vorige regering niet ongedaan hadden gemaakt, zou de wereld niet getuige zijn van dit enorme economische succes.”

Over de gezondheidszorg zei hij: “Voor ik aan de macht kwam, waren ziekteverzekeringen meer dan dubbel zo duur geworden in amper vijf jaar. Ik heb snel actie ondernomen om in betaalbare alternatieven te voorzien.” “Ik heb ook een ijzersterke belofte gemaakt aan Amerikaanse families: wij zullen altijd patiënten met voorafbestaande aandoeningen beschermen.” Een uitspraak waar Pelosi het zichtbaar sterk oneens mee was. Zij had vooraf verklaard dat Trump zou spreken tegen een publiek gevuld met mensen die lijden door zijn “open oorlog tegen Amerikanen met voorafbestaande aandoeningen”. Zij had daarom enkele “moedige Amerikanen” als gasten uitgenodigd “van wie hun verhalen en ervaringen tonen dat er levens op het spel staan bij president Trumps aanval op betaalbare gezondheidszorg”.

Trump ging verder: “Terwijl wij werken om de gezondheidszorg voor Amerikanen beter te maken, zijn er zij die jullie gezondheidszorg willen afpakken, jullie dokter willen afnemen en private verzekeringen volledig afschaffen. 132 wetgevers in deze kamer hebben wetgeving gesteund om een socialistische overname van ons systeem van gezondheidszorg op te leggen, de private gezondheidsverzekeringen wegvegen van 180 miljoen zeer gelukkige Amerikanen. Aan zij die vanavond van thuis kijken, ik wil dat jullie weten: Wij gaan het socialisme nooit de Amerikaanse gezondheidszorg laten kapotmaken.”

Ook de ruim 130 wetgevers die wetgeving steunden om illegale migranten op kosten van de belastingbetalers gratis gezondheidszorg te geven, moesten het bekopen: dat zou het land bankroet maken en illegalen aantrekken. “Als dat eerlijk klinkt voor jou, sta dan bij radicaal links. Maar als je vindt dat we Amerikaanse patiënten en ouderen moeten verdedigen, sta dan aan mijn kant en stem tegen.”

Op het vlak van immigratie was Trump snoeihard voor de “radicale politici” van verschillende steden en de hele staat Californië die een “toevluchtsoord” werden waar criminele illegalen bescherming krijgen en waar de politie bevolen wordt “gevaarlijke criminele illegalen vrij te laten om van het volk hun prooi te maken”. Hij had de broer van een dodelijk slachtoffer van zo’n crimineel uitgenodigd. “Onze harten huilen voor je verlies en we zullen niet rusten tot je gerechtigheid krijgt”, waarop Trump het Congres vroeg om wetgeving goed te keuren die Amerikanen zoals hij toe te laten zulke “toevluchtsoorden” voor de rechtbank te dagen voor hun “dodelijke praktijken”.

Verrassingen

De aanvallen op Democraten mochten dan niet verbazen, dat hij niet één allusie maakte op de impeachment die door diezelfde Democraten werd goedgekeurd in dezelfde ruimte en die Trump al talloze keren als een oneerlijke heksenjacht omschreef, was dat wel. En hij had nóg enkele verrassingen in petto.

Bij zijn uiteenzetting over onderwijs kreeg een meisje in het publiek te horen dat ze toch naar haar school van keuze zal mogen, de zieke conservatieve radiopresentator Rush Limbaugh kreeg tot zijn ongelofelijke verbazing de ‘medal of freedom’ – het hoogste burgerlijke ereteken – van Melania Trump, en een gezin mocht een soldaat in de armen vallen, die na zeven maanden teruggekeerd bleek uit Afghanistan. Trump wil er de oorlog beëindigen en troepen terughalen, zei hij.

En hij had de zelfverklaarde interim-president van Venezuela, Juan Guaido, uitgenodigd om in het publiek te zitten. Toen Trump uiteenzette hoe de VS vecht tegen “de wetteloze leider”, “tiran” en “socialistische dictator” Maduro, verwelkomde hij Guaido: “Hier vanavond is een moedige man die met hem de hoop, dromen en ambities van alle Venezolanen draagt”, “de echte en wettige president van Venezuela”.

“Mijnheer de president, neem alstublieft deze boodschap mee naar je thuisland: dat alle Amerikanen verenigd zijn met het Venezolaanse volk in hun rechtvaardige strijd voor vrijheid. Dank u, mijnheer de president. Socialisme maakt naties kapot. Maar onthoud altijd: vrijheid verbindt de ziel.”

Enkele andere gasten in het publiek dienden om de liquidatie van ISIS-leider Al-Baghadi en de controversiële uitschakeling van Iraans militair leider Qassem Soleimani in de verf te zetten. Zo vertelde Trump het hartverscheurende verhaal van sergeant Chris Hake, die omkwam in Irak en wiens weduwe en zoon gasten waren. “De terrorist verantwoordelijk voor het doden van sergeant Hake was Qasem Soleimani”, die de fatale bom leverde. “Soleimani was de meest meedogenloze slachter van het Iraanse regime, een monster dat duizenden Amerikaanse militairen in Irak vermoordde of verwondde.” De “topterrorist van de wereld” was “actief nieuwe aanvallen aan het plannen”, dus werd “op mijn bevel een foutloze precisieaanval uitgevoerd” die “zijn kwaadaardige schrikbewind voor eeuwig beëindigde”.

De VS staan trouwens open om Iran, dat afziet door de Amerikaanse sancties, te helpen naar een snel herstel. “Maar misschien zijn ze te trots of te dwaas om die hulp te vragen. We zijn hier. Laten we zien welke weg ze kiezen. Het is volledig aan hen.”

En de muur natuurlijk

Passeerde nog de revue: het schrappen van de “rampzalige” NAFTA-deal. “Oneerlijke handel is misschien wel de grootste reden dat ik besliste om me kandidaat te stellen als president”, maar het nieuwe USMCA zal eindelijk veel meer eerlijkheid en wederkerigheid brengen. “En ik zeg eindelijk, want het is vele, vele jaren geweest dat we eerlijk (sic) behandeld zijn op het vlak van handel.”

Over China klonk het dat de importheffingen werken en dat enkele dagen geleden een “baanbrekende” nieuwe overeenkomst werd ondertekend. Intussen hebben ze de beste relatie ooit met China: “Ze respecteren wat we gedaan hebben, want, eerlijk, ze konden nooit echt geloven dat ze al die tijd wegkwamen met wat ze deden.” Amerika werkt ook samen om de corona-epidemie te stoppen, aldus Trump.

Tot slot kwam natuurlijk ook de grensmuur met Mexico aan bod. “Terwijl we spreken, wordt een lange, hoge en zeer krachtige muur gebouwd. We hebben al 100 mijl afgewerkt.”

Trump sloot zijn toespraak af met een lofzang op de voorvaderen en helden van zijn land. “Onze voorouders bouwden de meest uitzonderlijke republiek ooit in de hele menselijke geschiedenis. En wij zijn die grootser dan ooit tevoren aan het maken. (...) Mijn mede-Amerikanen, het beste moet nog komen! Dank u. God zegene je en god zegene Amerika. Dankuwel.”

Waarna Democratisch voorzitter van het Huis Nancy Pelosi duidelijker dan ooit liet zien wat ze ervan dacht: haar kopie van Trumps uitgetikte speech scheurde ze meteen ostentatief in tweeën.