‘De enige die Trump kon kloppen’ en toch flopt de campagne van Joe Biden in Iowa

Waarom was Joe Biden bij voorbaat de favoriet bij de Democraten?

Omdat hij een flinke staat van dienst heeft: van 2009 tot 2017 vicepresident, gewezen running mate van Obama. Omdat hij ervaring heeft met presidentsverkiezingen en zich in de markt zette als redelijke tegenpool van Trump. En vooral: omdat Biden sinds zijn aankondiging presidentskandidaat namens de Democraten te willen worden, zichzelf tot favoriet uitriep. Hij verzekerde dat hij in een rechtstreeks duel met president Trump de enige zekere winnaar zou zijn, I’ll beat him like a drum, klonk het zelfverzekerd. Ik zal hem kloppen alsof ik op een drumstel klop. Met weerklank dus.

LEES OOK. “Openlijke stammenoorlog” in de ‘Onverenigde Staten van Amerika’: “Nog nooit gezien”

Hoe erg was de voorverkiezing in Iowa dan?

Behoorlijk erg, binnen het kader dat Iowa slechts een kleine staat is waar lang niet alles beslist wordt. Erg genoeg alleszins om Biden bij aankomst in alweer een volgende staat te laten hijgen: “God, het is goed om in New Hampshire te zijn. Je hebt er geen idee van hoe blij we zijn om hierheen te komen.”

Om toch een idee te geven: de zelfverklaarde favoriete presidentskandidaat bij de Democraten eindigde na de in de soep gedraaide stemming in Iowa pas als vierde (!) kandidaat, achter partijgenoten Pete Buttigieg, Bernie Sanders en Elizabeth Warren. Biden mag dan wel verwezen hebben naar de onzekerheid van de uitslagen -die vierde plek is er na telling van 71 procent van de districten- hij veegt er zijn vierde plaats niet mee weg. Temeer omdat hij op voorhand zelf gezegd had: “Er is een groot verschil tussen tweede of vierde worden.” De vierde plaats in de eerste voorverkiezing geldt als een plaats voor, zo zou Trump het zeggen, losers. Al 28 jaar geldt dat wie het in Iowa of New Hampshire haalt als vooruitgeschoven kandidaat, het uiteindelijk ook haalt als presidentskandidaat van de partij. Biden ziet die statistiek nu als een zwaard van Damocles boven het grijze hoofd hangen.

Hoe valt die slechte score voor Biden te verklaren?

Het viel opiniemaker Frank Bruni van The New York Times op dat Biden in de maanden voorafgaand aan de voorverkiezingen “niet indrukwekkend” en “minder energiek” was, en zinnen gebruikte “die ergens onbestemd eindigen waar dat niet de bedoeling was.” Er rijzen twijfels over Bidens veerkracht, op z’n 77ste.

Echt scherp komt de man niet uit de hoek, een mogelijke verklaring waarom hij weinig nieuwe kiezers wint. The Washington Post noteerde dat in minstens één district kiezers voor Biden niet per se warm lopen voor hem, maar vooral niet willen dat Trump herverkozen raakt. “Zijn belangrijkste argument om kiezers aan te trekken is dat hij kan winnen van Donald Trump, maar dat is niet duidelijk gebleken uit peilingen”, zegt Amerikakenner aan de KU Leuven Bart Kerremans.

The New York Times merkt verder op dat Biden minder aanwezig was op wervende bijeenkomsten dan sommige van zijn partijgenoten. Andere verklaring: Biden zet nadrukkelijk in op gelijkheid voor gekleurde Amerikanen, en dat loonde al wel, maar nog niet meteen in Iowa. Om u een idee te geven: een poll liet vorige maand de steun van liefst 49 procent van de Afro-Amerikanen voor Joe Biden zien, tegenover 17 procent steun voor Bernie Sanders. In het blanke Iowa zijn er evenwel niet veel kiezers met kleur, dus konden ze daar niet op Biden stemmen.

En dan blijft het een open vraag of de impeachment-procedure waarbij vader en zoon Biden door Donald Trump genoemd werden als medeplichtig aan corruptie in Oekraïne, op Biden afstraalt.

LEES OOK. De kern: “Triomfante Trump op de State of the Union werd gesterkt door het geklungel van de oppositie”

Welke invloed heeft die slechte voorverkiezing nu?

In de perceptie alvast veel. Dit geeft weinig moed aan nog onbesliste kiezers in andere staten om het alsnog voor Biden op te nemen. Bovendien zijn er ook de sponsors. Die zijn minder snel geneigd om geld te geven aan een kandidaat die al van bij het begin op achtervolgen aangewezen is. En Biden was al geen kampioen in fundraising. Met 22,7 miljoen dollar loopt hij achter op Bernie Sanders (34,5 miljoen) en Pete Buttigieg (24,7 miljoen). En dan moet miljardair Michael Bloomberg, met eenzelfde centrumprofiel als Joe Biden, nog in de race stappen, vanaf 3 maart.

Wat gebeurt er met iemand die winst garandeert en begint met verlies?, vraagt CNN zich af. Politiek analist Sean Trende geeft een antwoord: “Op zeker moment zullen donoren denken: deze man ging al twee keer voor het presidentschap (in 1988 en 2008, red.) en won nog nooit.” Alle waarnemers zijn het erover eens dat Super Tuesday cruciaal wordt voor Biden. Die dinsdag 3 maart stemmen liefst 14 staten, waaronder Californië en Alabama, met veel Afro-Amerikanen die Biden steunen.

Kan Biden het nog goedmaken?

Ondanks alles is er nog een kans. “Het is nog een lange race, het is nog niet voorbij,” zegt Biden zelf. ”Biden staat wel sterk op vlak van buitenlands beleid. Dat bleek ook uit de entry polls, dat wie buitenlands beleid belangrijk vindt, een voorkeur had voor Biden,” weet Bart Kerremans. “Biden moet nu winnen in New Hampshire, anders wordt Pete Buttigieg de kandidaat die gematigde kiezers kan overtuigen.” De voorverkiezing in New Hampshire vindt komende dinsdag 11 februari plaats.

En ook op 29 februari in South Carolina doet Biden het maar beter goed. Daar rekent zijn team op, daar bevindt zich traditioneel veel van zijn kiespubliek. “South Carolina kan en moet een plek van eerherstel en herlancering worden voor hem,” aldus de Democratische strateeg Antjuan Seawright. En drie dagen later moet het er dan op super-dinsdagboenk op zijn voor Biden. Zoniet is het game over voor de zelfverklaarde favoriet.

LEES OOK. Eerste uitslag Iowa zet Pete Buttigieg op voorsprong voor Democraten