Check: Sprak Donald Trump altijd de waarheid tijdens zijn "State of the Union"? Wij houden 5 beweringen tegen het licht

De Verenigde Staten zijn al sinds 2012 de belangrijkste producent van olie en gas; volgens Trump is dat te danken aan zijn beleid van deregulering (het afschaffen van regels) waarbij hij strenge milieuwetten terugdraaide, maar dat klopt niet. De energieboom in de VS begon al 10 jaar geleden, gedreven door nieuwe technologieën om schaliegas en –olie vrij te maken.

Als gevolg van de deregulering wordt de uitstoot door Amerikaanse auto's en fabrieken minder beperkt, zeker na de uitstap uit het klimaatakkoord van Parijs. Trump is er bovendien niet in geslaagd om (ondanks alle beloftes en druk van zijn eigen achterban) de dalende trend van steenkool om te keren. Het verbruik van steenkool in VS is teruggevallen naar het laagste punt in 40 jaar, door de zware competitie door goedkopere wind en zonne-energie. 

Hij gaat er in zijn toespraak ook prat op dat de VS volledig energie-onafhankelijk is geworden. Het klopt dat de energieboom het land de voorbije 10 jaar minder afhankelijk heeft gemaakt van het buitenland. Maar geen enkel land kan volledig energie-onafhankelijk worden, omdat alle gewonnen olie en gas deel uitmaakt van de wereldhandel. 

Het klopt dat er een recente terugval is van mensen zonder de juiste papieren om de grens tussen Mexico en de Verenigde Staten over te steken.  

Maar de keuze van de cijfers door Trump behoeft een woordje uitleg: hij kiest niet toevallig de maand mei van vorig jaar, want dat was met 144.116 arrestaties de maand met het hoogste cijfer van 2019. In december waren dat er nog 40.620 (dat is min 72%), wat inderdaad een daling van 8 maanden op rij betekent.

Maar wat opvalt: het totaal aantal illegalen dat wordt tegengehouden, is gestegen onder Trump. In 2019 waren dat er 977.509 – het hoogste cijfer sinds 2007. Dat ligt ook 77% hoger dan in 2016, het laatste jaar van zijn voorganger Barack Obama, met 553.378 illegalen. Dat hoger cijfer is te verklaren door de hardere aanpak van Trump: er wordt strenger gecontroleerd, daarom lopen ook meer vluchtelingen tegen de lamp. 

In december 2019 bedroeg de werkloosheidsgraad inderdaad 3,5%, het laagste cijfer in 50 jaar. De laatste keer dat dit gebeurde, was in december 1969. Maar wanneer de president dit in zijn toespraak koppelt aan "de beste economie die Amerika ooit gekend heeft" is er nood aan context.

Het is juist dat de Amerikaanse economie sterk is gegroeid sinds de economische crisis van 2008, maar dat heeft veel te maken met maatregelen die al vóór het aantreden van Trump genomen waren.

Bovendien had de belastingverlaging die de president doorvoerde niet het beloofde effect, zo blijkt uit cijfers van de Congressional Research Service : de Amerikaanse economie steeg in 2018 met 2,9%, maar viel in 2019 terug naar 2,3%. Dat is onder de 3% (10 jaar lang) die Trump beloofde.

De Amerikaanse arbeidsmarkt presteert inderdaad beter dan verwacht, zeker op een moment dat de werkloosheidsgraad al heel laag is. Uit onderzoek blijkt dat er tijdens de eerste 38 maanden na de verkiezing van Trump 7,3 miljoen jobs bij zijn gekomen. Dat zijn er zeer veel, maar het is niet ongezien. In de 38 maanden voorafgaand aan de verkiezingen van 2016 (en dus onder president Obama) waren er 8,4 miljoen jobs bij gekomen.

Wat blijkt bovendien: het tempo waarin er nieuwe jobs bij komen in de VS is aan het vertragen:  176.000 nieuwe jobs in 2019, in vergelijking met 233.000 het jaar ervoor. 

President Trump beloofde de Amerikaanse soldaten volledig terug te trekken uit Afghanistan, maar dat blijft alsnog bij een belofte. Er zijn er nog steeds 12.000, wat weliswaar een pak minder is dan onder Obama, toen er zo'n 100.000 waren. Hij staat ook dicht bij een akkoord met de taliban, en daar zijn zijn voorgangers niet in geslaagd.

Maar Trump is nog niet geslaagd in zijn voornemen om de Amerikaanse betrokkenheid in het Midden-Oosten te verminderen. Hij heeft zo'n 14.000 extra soldaten naar de regio gestuurd sinds mei 2019. Daarmee wil hij vooral Iran afschrikken om geen aanvallen uit te voeren.

De Amerikaanse strijdkrachten werden ook maar gedeeltelijk teruggetrokken uit Syrië. In het noordoosten van het land zijn er nog 500 tot 600 Amerikaanse soldaten die terreurgroep IS bestrijden. In Irak zijn er nog 5.200 soldaten – hoewel de Amerikaanse minister van Defensie Mark Esper overweegt om die gedeeltelijk terug te trekken.

Is het Midden-Oosten er veiliger op geworden de voorbije jaren? Daarover bestaat discussie. Zo stapte Trump uit het nucleair akkoord met Iran en liet hij begin dit jaar ook de Iraanse generaal Suleimani uitschakelen, iets wat zijn voorgangers nooit durfden omdat ze vreesden voor een grootschalig conflict met Iran.

Als reactie viel Iran Amerikaanse luchtmachtbasissen in Irak aan. Daarbij raakten wel degelijk tientallen Amerikaanse soldaten gewond, ondanks eerdere ontkenning door Trump. Uit voorzorg stuurde hij enkele duizenden extra soldaten naar de regio. 

President Donald Trump beweert dit al sinds de start van zijn presidentschap, maar de feiten spreken hem tegen. Hij is al van bij het begin bezig met het ontmantelen van de Affordable Care Act of Obamacare, de gezondheidswet van zijn voorganger Barack Obama.

Die wet wilde juist komaf maken met de oneerlijke praktijk dat verzekeraars patiënten met een medische voorgeschiedenis hogere premies laten betalen. Mensen met diabetes bijvoorbeeld, of die kanker hebben overleefd.

De president heeft herhaaldelijk een nieuw gezondheidsplan (Trumpcare) beloofd, maar hij heeft zijn woorden nog niet in daden kunnen omzetten. In april van vorig jaar werd een stemming over dat vervangplan uitgesteld tot na de presidentsverkiezingen van eind dit jaar, onder druk van de Republikeinse meerderheid in de Senaat.