Minister Marghem rekent op spookwindmolens die niet draaien om klimaatdoelen te halen

In een rapport waar Groen de hand op kon leggen en dat De Morgen kon inkijken, wijst de overheidsdienst Economie op het probleem. Marghem houdt in haar berekening te weinig rekening met de oplevering van de drie nieuwe windmolenparken in de Noordzee, luidt het. “Die zijn pas in 2021 helemaal operationeel”, stelt de dienst. Hun productie kan dus niet zomaar meegeteld worden voor de 2020-doelen.

In de strijd tegen de klimaatopwarming eist Europa dat België tegen 2020 zijn energieproductie uit groene stroom verhoogt tot 13 procent van de totale capaciteit. Minister Marghem heeft zich altijd sterk gemaakt dat het federale niveau deze doelstelling zal halen. Maar zonder de drie nieuwe windmolenparken komt ze goed 1.500 gigawattuur (GWh) aan groene energie te kort. Dit komt overeen met het gemiddeld elektriciteitsverbruik van 425.000 gezinnen. Een hele slok op de groene borrel dus.

Tekort

Het is al langer duidelijk dat de nieuwe Vlaamse regering onder minister-president Jan Jambon (N-VA) haar Europese klimaatdoelen tegen 2020 niet zal halen. Als straks ook het federale niveau onder de lat duikt, is er een probleem. Dan zullen Brussel maar vooral Wallonië dit moeten compenseren. Voor Europa telt namelijk alleen het Belgische klimaatplan: een rapport waarin de maatregelen van de gewesten en het federale niveau worden samengevoegd. Europa beoordeelt België als een geheel. Zolang enkel Vlaanderen tekort schoot, was er nog de hoop dat Wallonië een en ander zou kunnen rechttrekken. Nu ook België er niet geraakt, lijkt die kans nagenoeg onbestaand.

Europa staat toe dat lidstaten die de klimaatdoelen niet halen dit rechttrekken door bij een andere Europese lidstaat groene energie ‘over te kopen.’ Maar dit zal geld kosten, want de vraag lijkt groter dan het aanbod. Op dit moment zitten slechts twaalf van de sinds kort zevenentwintig Europese lidstaten op schema. Die landen die wel overschot hebben, hebben eerder al aangegeven dat ze niet happig zijn om te verkopen. Indien lidstaten hun tekort niet compenseren, kan Europa boetes opleggen.

Boetes

Over welk bedrag dat gaat, is moeilijk te zeggen, want dat is gebaseerd op een complexe berekening. Wel becijferde de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) eerder al dat die gemiste energienormen Vlaanderen alleen al 318 miljoen euro per jaar kunnen kosten. Voor België spreken we over dezelfde grootorde. Over een hele legislatuur kan zo’n boete al snel oplopen tot boven het miljard. 

Toch maakt minister Marghem zich vooralsnog geen zorgen.“Bij mijn weten zijn er daarvoor nog nooit boetes uitgeschreven", laat ze via haar woordvoerder weten. Van federale fouten wil men daar niet spreken. “Dit is een complex verhaal, en een gedeelde verantwoordelijkheid. We moeten samenwerken met de gewesten. Daar is het vooral onze rol om te faciliteren. Zo kunnen alle regio’s, elk met hun eigen visie, hun doelen halen. Dit verandert niets. We blijven vasthouden aan onze langetermijndoelen voor 2050.” 

Een gemiste kans, vindt federaal parlementslid Tinne Van der Straeten (Groen). “Die boetes zijn te vermijden met ernstig beleid. Waarom gebruiken we dat geld niet om te investeren in hernieuwbare energie? Dit is echt geen nieuwe technologie. Ze staat helemaal op punt en de sector geeft aan dat hij klaar is om verder uit te breiden, maar die wordt daarin gehinderd door de politiek. Die blijft maar aanmodderen en goochelen met cijfers.”

België is wereldwijd het vijfde grootste offshoreland. Enkel Groot-Brittannië, Duitsland, China en Denemarken produceren meer elektriciteit met windmolens op zee. Van der Straeten: “We hebben een enorm potentieel, maar toch halen we onze doelstellingen niet. We moeten ons dringend afvragen waar we in 2050 willen staan, en welke weg we daarvoor op willen.”