Copyright 2018 The Associated Press. All rights reserved

"Explosie van emoties" na dood van Chinese dokter Li: "Mensen zeggen dat hij eigenlijk politiek in leven gehouden werd"

Van "dokter Li Wenliang is dood" over "nee, hij leeft nog" tot "hij is nu toch officieel overleden". De verwarring over de dood van een jonge Chinese dokter was gisteren compleet. Maar wat is er nu precies gebeurd? Waarom komt er in China zo’n (uitzonderlijke) stortvloed aan reacties op zijn dood? En kunnen we het incident zien als een symbool voor de hele coronaberichtgeving? 

Even recapituleren. Li Wenliang, een 34-jarige oogarts in een ziekenhuis in Wuhan, was een van de eerste klokkenluiders die eind vorig jaar waarschuwde voor een "nieuw SARS-achtig virus", het nieuwe coronavirus dus. En dat werd hem niet bepaald in dank afgenomen. Hij werd even opgepakt omdat hij geruchten zou verspreid hebben en voor hij opnieuw vrijgelaten werd, moest hij een document ondertekenen waarin hij zich excuseerde voor "de paniekzaaierij". 

Die dokter Li Wenliang raakte zelf besmet met het nieuwe coronavirus en overleed gisteren aan het virus. Maar over die berichtgeving was – zacht uitgedrukt – heel wat gedoe. Eerst werd verteld dat hij overleden was, dat werd vervolgens tegengesproken, waarna hij uiteindelijk toch officieel doodverklaard werd.

Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier en lees daaronder verder: 

Videospeler inladen...

Hoe komt het dat er zoveel verwarring was?

"Ik denk dat er op dat ogenblik een soort paniekvoetbal gespeeld is bij de Chinese staatsmedia", vertelt sinologe Manya Koetse, die de trends op de Chinese sociale media in de gaten houdt. "Eerst zei men dat ze een klokkenluider gewoon hadden laten doodgaan aan het coronavirus, en vervolgens zei men: "We moeten misschien toch laten blijken dat we hem nog proberen redden". Mensen zeggen dat hij eigenlijk politiek in leven gehouden werd. Want of hij nu echt in leven is gehouden of niet, dat weten we niet."

Mensen zeggen dat hij eigenlijk politiek in leven gehouden werd

Manya Koetse - Sinologe

En die verwarring blijft tot nu voortduren. "Sommige berichten stellen dat hij op 6 februari overleden is, anderen spreken over 7 februari."

Hoe wordt er in China gereageerd?

Koetse omschrijft de reacties in China als "een explosie van emoties op sociale media". "En dat heb ik nog niet zo vaak gezien." Zo werden de hashtags #WijWillenVrijMeningsuiting en #DrLiWenlianVerdientVerontschuldigingen in mum van tijd trending. Zoveel volkswoede die (openlijk) naar buiten treedt, het is een zeldzaamheid in China. 

Tijdens een wake voor dokter Li Wenliang blazen mensen op een fluitje als eerbetoon voor de dokter
Copyright 2018 The Associated Press. All rights reserved

"Aan de ene kant vinden mensen het sowieso heel erg dat deze dokter overleden is. Hij was de klokkenluider die eind december begon over dat coronavirus en er werd hem echt de mond gesnoerd. Nu hebben mensen het gevoel dat hem nogmaals de mond gesnoerd wordt, omdat er zoveel censuur is over zijn dood. Mensen voelen dat dokter Li een van hen is, ze identificeren zich met hem."

Mensen hebben het gevoel dat hem nogmaals de mond gesnoerd wordt, omdat er zoveel censuur is over zijn dood

Manya Koetse - Sinologe

Het is eerder uitzonderlijk dat China "zoveel" kritiek laat passeren. "De Chinese overheid zit natuurlijk met een dilemma", zegt VRT-journalist en Chinakenner Stefan Blommaert. "Enerzijds wil ze alles en iedereen controleren, en zeker op het internet. Meteen na de dood van dokter Li afgelopen nacht werden bijna alle kritische berichten gecensureerd. Anderzijds wil Peking de bevolking niet schofferen en wil ze voorkomen dat er ontevredenheid ontstaat."

"Dat maakt dat sympathiebetuigingen voor dokter Li wél getolereerd worden en dat bijvoorbeeld een krant, die dé spreekbuis is voor de communistische partij, zelfs verontschuldigingen vraagt aan de overheid omdat dokter Li in eerste instantie gesanctioneerd werd", legt Blommaert uit. 

Het is afwachten of het virus ook politieke gevolgen zal hebben

Stefan Blommaert - VRT-journalist

Hij besluit: "Het is afwachten of het virus ook politieke gevolgen zal hebben."

Bekijk de uitleg van Stefan Blommaert hier en lees daaronder verder: 

Videospeler inladen...

Is de dokter het symbool voor de hele coronaberichtgeving?

"Ja", benadrukt Koetse. "Het is een enorm verwarrende berichtgeving en dat staat symbool voor de hele coronaberichtgeving."

Het is een enorm verwarrende berichtgeving en dat staat symbool voor de hele coronaberichtgeving

Manya Koetse - Sinologe

"Het is een beetje tweezijdig", vult ze aan. "Sommigen zeggen dat hij een held is. Anderen zeggen net: "Nee, hij is juist geen held, maar een gewone man, een dokter die zijn collega’s, vrienden en familie wilde waarschuwen voor het virus. Een gewone man als jij en ik. Hem werd de mond gesnoerd, en ons nu ook.""

"De mensen willen duidelijkheid in deze crisis, dat is het sentiment dat leeft. Men eist expliciet correcte informatie. Het gaat over de gezondheid van mensen, van hun familie. Toch hebben de mensen het gevoel dat ze de media niet kunnen vertrouwen, en dit incident bevestigt dat voor hen weer. Op een website kunnen we zien welke onderwerpen er gecensureerd worden, en op dit moment zijn dat er veel over de dokter. Dus er is een schijn van transparantie, maar volledige transparantie is er absoluut niet."

Herbeluister hier het gesprek met Manya Koetse in "De wereld vandaag" op Radio 1:

Meest gelezen