Reanimatie bij 80-plussers is meestal niet zinvol: "Hulpverleners moeten beter afwegen wanneer ze nog kunnen reanimeren"
Het is meestal niet zinvol om mensen van 80 jaar of ouder te reanimeren bij een hartstilstand. Dat blijkt uit een onderzoek van twee Belgische artsen dat in De Standaard staat. Van alle 80-plussers die gereanimeerd worden, overleeft maar 2 procent, vaak met zware problemen als gevolg. Vooral in rusthuizen blijkt reanimatie zelden zin te hebben.
Reanimatiepogingen bij 80-plussers hebben vaak geen succes en als de patiënt overleeft, dan houdt die er vaak schade aan over. Het debat daarover moet dringend gevoerd worden, concluderen Patrick Druwé (UZ Gent) en Koen Monsieurs (UZA) in een studie die ze publiceren in het Amerikaanse vakblad "Journal of American Geriatrics Society".
"We moeten meer naar objectieve criteria kijken voor we beslissen om zo'n reanimatie te beginnen, en een goede afweging maken tussen de reële kansen van de patiënt en de schade die we door reanimatie kunnen aanrichten," zegt dokter Patrick Druwé in "De ochtend" op Radio 1.
"Hulpverleners moeten meer afwegen of ze een tachtigplusser nog reanimeren of niet"
De studie roept veel vragen op, die we hier proberen te beantwoorden.
Moeten we 80-plussers met een hartstilstand gewoon "laten gaan"?
Hulpverleners moeten in elk geval selectiever zijn dan ze nu zijn, zeggen de onderzoekers. "Nu wordt er bijna automatisch aan zo’n reanimatie begonnen. Terwijl we naar de feiten moeten kijken: uit veel onderzoeken blijkt dat de overlevingskansen van 80-plussers na hartstilstand zeer klein zijn. Maar 2 procent haalt het. En daarbij komt dat een deel van de overlevers er zware lichamelijke problemen aan overhoudt, die de levenskwaliteit aantasten."
"Wanneer je op de trein naast een onbekende tachtiger zit die iets krijgt, ga je uiteraard reanimeren. Dat doe je altijd bij de minste twijfel, " zegt dokter Druwé.
Maar in andere omstandigheden kunnen dokters wel degelijk een andere afweging maken. "Als je wéét dat de medische toestand van een persoon al slecht is, dan is het beter om niet te reanimeren. We bewijzen zo’n patiënt geen dienst met een reanimatie."
Uiteraard ga je reanimeren als een onbekende tachtiger naast jou op de trein iets krijgt
Wanneer is het zinvol om een 80-plusser te reanimeren?
De onderzoekers beklemtonen dat het in sommige, weloverwogen, situaties zeker zinvol kan zijn om een 80-plusser te reanimeren bij een hartstilstand. "We zeggen niet dat het per definitie niet kan. Als er een aantal voorwaarden vervuld zijn, dan kan er een -beperkte- kans zijn op zinvol overleven." Die voorwaarden zijn onder meer:
- Het hart heeft nog een "schokbaar ritme". Dat wil zeggen dat het hart nog een zekere elektrische activiteit heeft en in aanmerking komt voor een elektrische schok.
- Er is een getuige van de hartstilstand die informatie kan geven over de omstandigheden
- De reanimatie wordt onmiddellijk opgestart
- De patiënt was voor de hartstilstand in een goede gezondheid
Wanneer heeft reanimatie geen zin?
Bij mensen in een slechte gezondheid, bijvoorbeeld in woonzorgcentra, toont onderzoek aan dat reanimatie zelden nog zin heeft. "Die cijfers zijn echt catastrofaal, " zegt dokter Druwé. "Reanimatie van patiënten in verzorgingstehuizen leidt bijna altijd tot overlijden of tot zware neurologische schade." In de volgende situaties reanimeert een hulpverlener dus beter niet bij een 80-plusser:
- Het hart heeft geen "schokbaar ritme meer". Dat wil zeggen dat er geen enkele elektrische activiteit meer is in het hart en het dus niet meer gered kan worden met een elektrische schok.
- Er zijn geen getuigen van de hartstilstand.
- De patiënt had voor de hartstilstand al een slechte gezondheid"
"We besparen mensen zo een slechte kwaliteit van leven," vindt Druwé. "Bij een reanimatie die neurologische problemen oplevert, schaden we de fysieke integriteit van de patiënt en dat is ook niet ethisch."
Door niet te reanimeren kunnen we patiënten een slechte levenskwaliteit besparen
Wat met de naasten? Aanvaarden zij wel dat er niet gereanimeerd wordt?
Dokter Druwé maakt zich sterk dat naasten zeer goed in staat zijn om een beslissing te begrijpen als zij correct geïnformeerd worden. "Het inschattingsvermogen van de familie wordt soms onderschat. Het vraagt moed om dat goed uit te leggen, maar we zijn ervan overtuigd dat dat mogelijk is. Dat geldt trouwens ook voor de patiënt zelf, zo blijkt uit de literatuur: goed geïnformeerde bejaarden die hun reële prognoses kennen, wensen vaak niet gereanimeerd te worden."
"Als je bovendien de kennis van het medisch team goed inzet om een inschatting te maken, dan is het bijna onmogelijk dat er een verkeerde beslissing wordt genomen."
Moet het een regel worden om na 80 jaar niet meer te reanimeren?
De onderzoekers willen in de eerste plaats het debat openen: "Wij denken dat er in elk geval over nagedacht moet worden. Momenteel zijn er veel te veel situaties waarin we op voorhand weten dat de reanimatie niets zal uithalen, maar dat er toch begonnen wordt."
Bekijk hier het verslag van "Het Journaal":
